Διαχείριση Υδάτινων Πόρων: Προς ένα ασφαλές και βιώσιμο μέλλον 

Η κλιματική αλλαγή έχει επιφέρει πολλές σημαντικές επιπτώσεις στους υδάτινους πόρους. Μία από αυτές είναι ότι, ορισμένες περιοχές προβλέπεται να γίνουν πιο υγρές ενώ άλλες ξηρότερες.

Ο δείκτης δείχνει ότι, μεταξύ 2000 και 2019, η Ευρώπη επλήγη από σοβαρές ξηρασίες με ετήσια απώλεια παραγωγικότητας 3% στις πληγείσες περιοχές. Οι επιπτώσεις της ξηρασίας στα δάση ήταν οι χειρότερες, με ετήσια απώλεια παραγωγικότητας 5%, ακολουθούμενες από τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις (4%) και τους θαμνότοπους (3,1%).

Οι πιέσεις, λοιπόν, προς τους οργανισμούς για την εφαρμογή προγραμμάτων εξοικονόμησης υδάτων, προκύπτουν τόσο από περιορισμένους υδάτινους πόρους σε δραστηριότητες όπως η δασοκομία, η γεωργία και η εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου, όσο και από εμπορικές, θεσμικές και βιομηχανικές δραστηριότητες, είτε το νερό παρέχεται από επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας είτε προέρχεται απευθείας από το περιβάλλον.

Το πλαίσιο της ΕΕ για τη διασφάλιση των υδάτινων πόρων

Η πολιτική της ΕΕ για τα ύδατα διαδραματίζει καίριο ρόλο στη διαφύλαξη του περιβάλλοντος εντός της Ευρώπης. Η οδηγία-πλαίσιο της ΕΕ έχει θεσπίσει δύο βασικά νομικά πλαίσια για την προστασία και τη διαχείριση των γλυκών υδάτων και των θαλάσσιων πόρων σε μια ολιστική προσέγγιση με γνώμονα το οικοσύστημα: την οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα (ΟΠΥ) και την οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική (ΟΠΘΣ).

Καθώς αυξάνεται η πίεση για τη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος και την αύξηση της βιωσιμότητας, οι οργανισμοί όλων των τύπων και μεγεθών στρέφουν όλο και περισσότερο την προσοχή τους στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων, των προϊόντων και των υπηρεσιών.

Άλλωστε, η διασφάλιση της διαθεσιμότητας του νερού και η αειφόρος διαχείρισή του σε επίπεδο χώρας, αποτελεί βασικό στοιχείο του στόχου 6 « Clean water and sanitation» της AGENDA 2030 του ΟΗΕ για την αειφόρο ανάπτυξη.

Η βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων στην Ελλάδα

Σύμφωνα με το Voluntary National Review 2022 που έχει υποβάλει η Ελλάδα όσον αφορά στο στόχο 6, «ENSURE AVAILABILITY AND SUSTAINABLE MANAGEMENT OF WATER AND SANITATION FOR ALL,» η βιώσιμη χρήση των πόρων, η ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και η προστασία του περιβάλλοντος αποτελούν βασικές προκλήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν προγραμματιστεί επενδύσεις για τη βελτίωση της επεξεργασίας νερού και των υποδομών ύδρευσης, γενικότερα.

Η Ελλάδα ανταποκρινόμενη, επίσης, στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, βρίσκεται σε διαδικασία εκσυγχρονισμού της διαχείρισης των πόρων, ενίσχυσης της βιωσιμότητας των δραστηριοτήτων και των επενδύσεων στον τομέα της ύδρευσης και βελτίωσης της παροχής πόσιμου νερού και αποχέτευσης.

Ακόμη, η αποτελεσματική διαχείριση των αστικών λυμάτων υποστηρίζει τη μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία.

Επιπλέον, στη γεωργία, επανασχεδιάζεται η διαχείριση του νερού σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, ώστε να περιλαμβάνει την αποστράγγιση, τη διαχείριση της αλατότητας των ομβρίων υδάτων και της άρδευσης, τη χρήση των υγρών αποβλήτων και τη συνδυαστική χρήση των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων.

Διαχείριση υδάτινων πόρων από τους οργανισμούς: Προκλήσεις & Ευκαιρίες

Οι Οργανισμοί θα πρέπει να πάρουν τα κατάλληλα μέτρα για να πετύχουν την αποτελεσματική διαχείριση των υδάτινων πόρων που χρησιμοποιούν κατά τη λειτουργία τους, σύμφωνα με:

1. Το Διεθνές Πρότυπο ISO 46001:2019 «Σύστημα Διαχείρισης αποδοτικής χρήσης υδάτινων πόρων—Απαιτήσεις και οδηγίες για τη χρήση» που έχει ως σκοπό να επιτρέψει στους οργανισμούς να αξιολογήσουν και να λογοδοτήσουν για τη χρήση των υδάτων και να εντοπίσουν, να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν μέτρα για την επίτευξη εξοικονόμησης υδάτων μέσω της συστηματικής διαχείρισης αυτών.
2. Το Πρότυπο ISO 46001:2019 που καθορίζει τις απαιτήσεις του συστήματος διαχείρισης της αποδοτικής χρήσης των υδάτων πόρων και περιέχει οδηγίες για την εφαρμογή του.

H εφαρμογή και η πιστοποίηση των παραπάνω προτύπων βοηθάει:

1) Στον προσδιορισμό των υδάτων ως μέρος του στρατηγικού σχεδιασμού του Οργανισμού, με αποτέλεσμα πιο αξιόπιστα δεδομένα στην υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας

2) Στην καλύτερη διαχείριση των υδάτων και βελτιστοποίηση της ζήτησής τους με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση κόστους

3) Στην ενίσχυση της επίγνωσης για τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει σε άλλους η αλλαγή στη χρήση υδάτων

4) Στην εξασφάλιση μεγαλύτερης υπευθυνότητας στη χρήση υδάτων με αποτέλεσμα τη βελτίωση του υδάτινου ισοζυγίου

5) Στη διαδικασία τακτικής αναθεώρησης για πιθανή βελτίωση και υιοθέτηση ευκαιριών που προκύπτουν για την αποδοτική χρήση των υδάτων, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της συνολικής εικόνας του εκάστοτε οργανισμού.

Συγκεκριμένα, τα παραπάνω πρότυπα μπορούν να εφαρμοστούν στη Βιομηχανία, στην Αγροτική Οικονομία, σε Οργανισμούς Ύδρευσης και Αποχέτευσης, σε Δήμους και Περιφέρειες καθώς και για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή εθνικών πολιτικών στην αποδοτική διαχείριση των υδάτινων πόρων.