Η Ελλάδα μετά τις κρίσεις: Ο χρηματοοικονομικός εγγραμματισμός ως ασπίδα προστασίας

Από τις πτωχεύσεις του 1893 και του 1932 ως την πρόσφατη πολυετή κρίση, οι Ελληνίδες και οι Έλληνες έχουν βιώσει μικρότερους ή μεγαλύτερους κύκλους αναταραχής και ύφεσης με σημαντικές επιπτώσεις στη ζωή τους. Ιδιαίτερα οι ευάλωτες ομάδες επηρεάζονται δυσανάλογα σε περιόδους κρίσης, καθώς η ευαλωτότητά τους αυξάνεται και είναι δυσκολότερο να προστατευθούν.

Το ερώτημα για το «τι μπορώ να κάνω εγώ για να προστατευτώ» ως πολίτης έχει τεθεί αρκετές φορές και η απάντηση συνδέεται -σε μεγάλο βαθμό- με την ικανότητα διαχείρισης των οικονομικών μας και τη γνώση βασικών (χρηματο)οικονομικών εννοιών. Αυτό που σε δύο λέξεις, δηλαδή, ονομάζεται χρηματοοικονομικός εγγραμματισμός (financial literacy).

Η βασική κατανόηση των οικονομικών εννοιών και διαδικασιών, όπως η κατάρτιση προϋπολογισμού, η αποταμίευση και η επένδυση, είναι απαραίτητη για τη βιώσιμη οικονομική δραστηριοποίησή μας μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο.

Με σωστή εκπαίδευση και την κατάλληλη κατάρτιση πετυχαίνουμε τη λήψη αποφάσεων ενημερωμένα και χτίζουμε, σε βάθος χρόνου, οικονομικά ανθεκτικές κοινότητες και νοικοκυριά.

Η χρηματοοικονομική παιδεία συμβάλλει στη σταθερότητα καθώς συντελεί στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης στο οικονομικό σύστημα. Επιπλέον, η χρηματοοικονομική εκπαίδευση προωθεί την οικονομική ένταξη, η οποία με τη σειρά της μετριάζει τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, απλώνοντας ένα δίχτυ προστασίας στις ευάλωτες ομάδες.

Οι βάσεις για όλα τα παραπάνω χρειάζεται να μπουν από νωρίς, από την παιδική ηλικία κιόλας. Κάτι τέτοιο είναι δεδομένο για χώρες του εξωτερικού, καθώς η χρηματοοικονομική παιδεία είναι μέρος της καθημερινότητας των πολιτών. Σταδιακά το συναντούμε και στην Ελλάδα, ειδικά τα τελευταία χρόνια. Ο σχεδιασμός και η πρόσφατη παρουσίαση της αντίστοιχης Εθνικής Στρατηγικής Χρηματοοικονομικού Εγγραμματισμού και τα προγράμματα που υλοποιούνται από θεσμικούς φορείς και Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών υποστηρίζουν αυτήν την προσπάθεια.

Πρωτοβουλίες όπως το πρόγραμμα «Αλφαβητάρι Οικονομικών» της ActionAid, που υλοποιείται σε σχολεία της Ελλάδας και της Κύπρου, με τη συνεργασία της Alpha Bank και του European Investment Bank Institute, αντίστοιχα, έρχονται να δώσουν επιπλέον ώθηση στη νέα γενιά και να λειτουργήσουν ως ασπίδα προστασίας για τις Ελληνίδες και τους Έλληνες. Στόχος μας είναι η βελτίωση της (χρηματο)οικονομικής εκπαίδευσης και η ενίσχυση της (χρηματο)οικονομικής παιδείας των Ελλήνων πολιτών.

Σήμερα, 15 χρόνια σχεδόν μετά το ξέσπασμα της τελευταίας μεγάλης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, μπορούμε να πούμε ότι συμβάλλουμε στο να είναι οι πολίτες της Ελλάδας καλύτερα ενημερωμένοι και ίσως να ατενίζουν το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία. Και οι μελλοντικές γενιές θα είναι ακόμη περισσότερο.

*Η Κατερίνα Ματιάτου είναι Επικεφαλής Ανάπτυξης της ActionAid στην Ελλάδα