Η Ελλάδα σε επενδυτική βαθμίδα και προοπτικές για το 2024 και μετά
Τον περασμένο Δεκέμβριο η Fitch αναβάθμισε την Ελλάδα για δεύτερη φορά το 2023, σε BBB- με σταθερή προοπτική. Έτσι, η Ελλάδα επανήλθε στο καθεστώς της επενδυτικής βαθμίδας μετά από 13 χρόνια αποχής.
Η σταθερή βελτίωση της αξιολόγησης της Ελλάδας οφείλεται πρωτίστως στην ταχεία βελτίωση των δημοσίων οικονομικών. Το χρέος της γενικής κυβέρνησης/ΑΕΠ βρίσκεται σε απότομη πτωτική τάση από το 2020 και αναμένουμε συνεχή βελτίωση μεσοπρόθεσμα, χάρη στη σταθερή ονομαστική ανάπτυξη, τα διατηρήσιμα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα και την ευνοϊκή δομή εξυπηρέτησης του χρέους.
Προβλέπουμε ότι ο δείκτης χρέους προς ΑΕΠ θα φτάσει στο 141,2% το 2027 από το υψηλό του 205% κατά τη διάρκεια της πανδημίας—αυτή η πτώση 65 ποσοστιαίων μονάδων συγκαταλέγεται στις καλύτερες επιδόσεις οποιωνδήποτε κρατικών ομολόγων που αξιολογεί η Fitch, αν και ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ εξακολουθεί να προβλέπεται να είναι κοντά στο 3πλάσιο του διάμεσου των χωρών με πιστοληπτική διαβάθμιση ΒΒΒ.
Είναι σημαντικό ότι αξιολογούμε τους πολιτικούς κινδύνους για τις δημοσιονομικές προοπτικές ως σχετικά χαμηλούς, αντανακλώντας ένα σταθερό πολιτικό πλαίσιο και καλά εδραιωμένη δημοσιονομική σύνεση.
Η Ελλάδα διατηρεί υψηλή δέσμευση στη δημοσιονομική εξυγίανση, με το πρωτογενές πλεόνασμα να αναμένεται να αυξηθεί στο 1,1% του ΑΕΠ το 2023 και κατά μέσο όρο στο 2,2% το 2024-2025 σύμφωνα με τις προβλέψεις μας.
Η δημοσιονομική σύνεση στηρίζεται στη συντηρητική πρόβλεψη δαπανών, όπως φαίνεται στον προϋπολογισμό του 2024. Βλέπουμε επίσης περιορισμένους χρηματοοικονομικούς κινδύνους χάρη στο χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, τις πολύ μεγάλες διάρκειες (18 έτη) και το σημαντικό απόθεμα μετρητών.
Ένας δεύτερος σημαντικός παράγοντας που υποστηρίζει την αξιολόγηση της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα είναι η βελτιωμένη οικονομική ανθεκτικότητα, που αντανακλάται σε υψηλότερα αποτελέσματα και προοπτικές ανάπτυξης. Αναμένουμε ότι η ανάπτυξη το 2024-2025 θα είναι κατά μέσο όρο 2,4%, περίπου στο ίδιο επίπεδο με το 2023 και πολύ πάνω από την ευρωζώνη, βοηθούμενη από τον χαμηλότερο πληθωρισμό, τη συνεχιζόμενη απορρόφηση των πόρων της ΕΕ και τη βελτίωση της οικονομικής εμπιστοσύνης. Περαιτέρω βελτιώσεις στην αγορά εργασίας και η ισχυρή ζήτηση στους τομείς των υπηρεσιών θα δημιουργήσουν αναχώματα έναντι των παρατεταμένων εξωτερικών κινδύνων.
Συνεχίζουμε να βλέπουμε προκλήσεις αναφορικά με τις μακροπρόθεσμες προοπτικές, δεδομένου του χαμηλού επενδυτικού ποσοστού (στο 14% το 2023) ως αποτέλεσμα μιας δεκαετίας κρίσης και καθώς οι δημογραφικές πιέσεις πρόκειται να ενταθούν. Οι εργασιακές μεταρρυθμίσεις για την αύξηση της συμμετοχής στην εργασία θα είναι ζωτικής σημασίας. Η συσσώρευση κεφαλαίου για την αύξηση της παραγωγικότητας θα είναι επίσης καθοριστική προκειμένου να αξιοποιηθεί πλήρως το ευνοϊκό μακροοικονομικό υπόβαθρο τα επόμενα χρόνια.
Ένας τρίτος υποστηρικτικός παράγοντας για την Ελλάδα είναι η ευρεία πολιτική και πολιτειακή σταθερότητα. Η σαφής νίκη της κεντροδεξιάς Νέας Δημοκρατίας τον περασμένο Ιούνιο δημιούργησε ένα ευνοϊκό σκηνικό για την εφαρμογή και τη συνέχεια της τρέχουσας πολιτικής. Η δέσμευση για μεταρρυθμίσεις υποστηρίζεται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ (RRF), το οποίο θα αποτελέσει βασικό εργαλείο για την Ελλάδα για την αντιμετώπιση διαρθρωτικών προκλήσεων. Ωστόσο, πιστεύουμε ότι ορισμένοι περιορισμοί, τόσο όσον αφορά την περιορισμένη αγορά εργασίας όσο και διοικητικοί περιορισμοί, θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εφαρμογή.
Τέλος, η σταθερή προοπτική της Ελλάδας από μόνη της δείχνει ότι οι αλλαγές της πιστοληπτικής αξιολόγησης είναι απίθανες βραχυπρόθεσμα. Ωστόσο, παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω θετική δράση είναι η περαιτέρω επίμονη και σημαντική μείωση του χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ και ταυτόχρονα η βελτίωση των μεσοπρόθεσμων αναπτυξιακών δυνατοτήτων και επιδόσεων. Αντίθετα, η ανανεωμένη ανοδική τάση του χρέους της γενικής κυβέρνησης προς το ΑΕΠ ή οι ανανεωμένοι δυσμενείς κραδασμοί στην ελληνική οικονομία που θα επηρέαζαν το μεσοπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό της Ελλάδας και θα επιδείνωσαν την εξωτερική ανταγωνιστικότητα, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αρνητική αξιολόγηση ή υποβάθμιση.