Παγκόσμιο Οικονομικό Περιβάλλον: Σε καθεστώς «εξάρτησης από τα δεδομένα»
Κατά τη διάρκεια του 2023, οι επικεφαλής των κεντρικών τραπεζών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού βρέθηκαν αντιμέτωποι με έναν πληθωρισμό, ο οποίος αυξανόταν πολύ ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν και ο οποίος έμοιαζε περισσότερο διατηρήσιμος από τις προβλέψεις των στατιστικών τους μοντέλων.
Υπό το φόβο αυτού του πληθωριστικού σοκ, οι κεντρικές τράπεζες εγκατέλειψαν την καλά εδραιωμένη στρατηγική καθοδήγησης των αγορών προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση νομισματικής πολιτικής (forward guidance policy) και υιοθέτησαν, αργά αλλά σταθερά, μια νέα πρακτική εξάρτησης των αποφάσεων τους αναφορικά με την πορεία των επιτοκίων από τη ροή των μακροοικονομικών δεδομένων (data dependent policy).
Η υιοθέτηση αυτής της πρακτικής εξάρτησης από τα δεδομένα, μπορεί να γίνει κατανοητή σε ένα περιβάλλον περιορισμένης ορατότητας και χαμηλής εμπιστοσύνης στα προβλεπτικά/στατιστικά υποδείγματα, ωστόσο η έλλειψη μιας μακρόπνοης κατεύθυνσης, ενός τελικού προορισμού, είχε ως αποτέλεσμα μια σειρά μη–αναμενόμενων συνεπειών.
Η πιο χαρακτηριστική μη-αναμενόμενη συνέπεια εξάρτησης της νομισματικής πολιτικής από τα δεδομένα είναι ότι η μεταβλητότητα των μακροοικονομικών στοιχείων μεταφράζεται σχεδόν ένα προς ένα σε μεταβλητότητα των προσδοκιών και συνεπώς της τιμολόγησης των αγορών για ομόλογα και μετοχές.
Πιο συγκεκριμένα, η ανακοίνωση το Σεπτέμβριο-Οκτώβριο 2023 ισχυρής ανάπτυξης το Γ΄ τρίμηνο 2023 στις ΗΠΑ, σε συνδυασμό με την πολύ καλή πορεία της αγοράς εργασίας και των πωλήσεων λιανικής, αύξησε τις προσδοκίες των αγορών για περαιτέρω σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής από πλευράς Fed και ΕΚΤ και κυρίως εδραίωσε το αφήγημα για διατήρηση των επιτοκίων σε υψηλά επίπεδα για μακρύ χρονικό διάστημα (higher for longer). Αποτέλεσμα: Οι αγορές προέβλεπαν οριακά μείωση των επιτοκίων στα τέλη του 2024 και πολύ σταδιακά αποκλιμάκωσή τους στη συνέχεια.
Η αντίστροφη πορεία των ίδιων αυτών στοιχείων το Νοέμβριο και κυρίως η πτώση του πληθωρισμού, είχε ως αποτέλεσμα το εκκρεμές των αγορών να μετακινηθεί σχεδόν ακαριαία στο αντίθετο άκρο. Αποτέλεσμα: Οι αγορές, ένα μήνα μετά, αναμένουν ραγδαία χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, τιμολογώντας έξι μειώσεις επιτοκίων, αρχής γενομένης από το Μάρτιο 2024.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον περιμένουμε η οικονομία των ΗΠΑ να επιβραδύνει από ρυθμούς ανάπτυξης 2,4% το 2023 σε 1,0%-1,5% το 2024. Η άποψή μας για επιβράδυνση βασίζεται στην έως τώρα πορεία μιας σειράς πρόδρομων δεικτών στη μεταποίηση και στις υπηρεσίες, στη ρευστότητα της οικονομίας καθώς και στα κριτήρια τραπεζικών χρηματοδοτήσεων.
Παράλληλα, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι, καθώς η νομισματική πολιτική λειτουργεί με χρονική υστέρηση, οι πρόσφατες αυξήσεις επιτοκίων θα επιβαρύνουν την οικονομική δραστηριότητα το προσεχές διάστημα.
Πέραν αυτών των δεδομένων, δύο θα είναι οι αποφασιστικοί παράγοντες οι οποίοι θα καθορίσουν εάν θα κινηθούμε στο άνω ή στο κάτω άκρο του εύρους της ανάπτυξης. Ο πρώτος είναι η δημοσιονομική πολιτική, η οποία – παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ διανύουν προεκλογική χρονιά- είναι πολύ πιθανό να αποδειχθεί περιοριστική (negative fiscal impulse).
Ο δεύτερος και πιθανότατα πιο σημαντικός αφορά στην ιδιωτική κατανάλωση. Στο μέτρο και βαθμό που η αγορά εργασίας δεν υποχωρήσει όσο αναμένουμε, τα ρίσκα που δημιουργούνται είναι για ισχυρότερη ανάπτυξη το 2024.
Τέλος ο πληθωρισμός αναμένουμε να συνεχίσει να αποκλιμακώνεται και να συγκλίνει στο στόχο της Fed 2,0%-2,2% στο β’ εξάμηνο του 2024. Η αποκλιμάκωση αυτή πιστεύουμε ότι θα επιτρέψει στη Fed να ξεκινήσει την αποκλιμάκωση των επιτοκίων από τη συνεδρίαση του Ιουνίου και να συνεχίσει τις μειώσεις με τελικό μακροχρόνιο προορισμό τα επίπεδα του 2,0%-2,5%.
Στην Ευρωζώνη η οικονομία φαίνεται να κινείται προς την αναμενόμενη κατεύθυνση, δηλαδή αυτή της ύφεσης. Η πρόσφατη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού μας κάνει πιο βέβαιους ότι τελικά η Ευρωζώνη θα αποφύγει το αρνητικό σενάριο του στασιμοπληθωρισμού, και θα περιοριστεί σε αυτό της κυκλικής ύφεσης, με το ΑΕΠ να διαμορφώνεται κατά το 2024 στα επίπεδα 0%-1%, από 0,5% το 2023. Η θετική διάσταση αυτού του σεναρίου είναι ότι η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού θα επιτρέψει στην ΕΚΤ να προχωρήσει σε χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής. Και η ΕΚΤ αναμένουμε να ξεκινήσει τον κύκλο των μειώσεων από τη συνεδρίαση του Ιουνίου.
Τέλος, αναμένουμε η οικονομία της Κίνας να παρουσιάσει μια κυκλική βελτίωση στα επίπεδα της τρέχουσας οικονομικής δραστηριότητας. Παρά την ουσιαστική βελτίωση που αναμένουμε, το ΑΕΠ του 2024 θα αυξηθεί κατά 4,5% έναντι 5% το 2023, καθώς το ΑΕΠ του Α’ τριμήνου 2023 ήταν τεχνητά αυξημένο εξαιτίας της επανεκκίνησης της κινέζικής οικονομίας μετά την πανδημία του Covid-19.