Γιώργος Σεφέρης, 60 χρόνια από την απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας

Ο Γιώργος Σεφέρης υπήρξε εμβληματική μορφή της νεοελληνικής ποίησης και συνέβαλε καταλυτικά στην προώθηση των νεοελληνικών γραμμάτων, τόσο στη χώρα μας, όσο και διεθνώς. Καταγόμενος από ευκατάστατη οικογένεια, ο Γιώργος Σεφέρης (Γεώργιος Σεφεριάδης), γεννήθηκε στα Βουρλά της Σμύρνης στις 29 Φεβρουαρίου του 1900. Με την έναρξη του 1^ου Παγκοσμίου Πολέμου μετοίκησε με την οικογένεια του στην Αθήνα, ενώ το 1918 μετανάστευσαν στο Παρίσι, όπου σπούδασε νομικά. Το 1927 συμμετέχει στις εξετάσεις του Υπουργείου Εξωτερικών και διορίζεται στη διπλωματική υπηρεσία ως ακόλουθος πρεσβείας. Η λογοτεχνική του πορεία ξεκινά το 1931 με την έκδοση της πρώτης ποιητικής του συλλογής με τίτλο «η στροφή». Ακολουθεί μια πολυτάραχη επαγγελματική πορεία στο διπλωματικό σώμα, υπηρετώντας την Ελλάδα από διάφορα πόστα, δημοσιεύοντας παράλληλα και τις ποιητικές του συλλογές. Οι πιο γνωστές από αυτές είναι «κάτω από την ακρογιαλιά», «η στέρνα», «σχέδια στο περιθώριο», «μυθιστόρημα», «τετράδιο γυμνασμάτων», «ο τελευταίος σταθμός» και «τα ημερολόγια καταστρώματος».

Ο Γιώργος Σεφέρης υπήρξε στην διπλωματική του σταδιοδρομία, στη λογοτεχνική του διαδρομή, στις πολιτικές του παρεμβάσεις, ένας άνθρωπος μετριοπαθής, αλλά και πνεύμα ελεύθερο. Πορεύτηκε με σύνεση αλλά και τόλμη, με επαγγελματισμό, αλλά και θάρρος. Μοναδική στράτευση του η γνήσια και απαράμιλλη αγάπη για την πατρίδα του και η αγωνία του να μεταδώσει στην οικουμένη τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας, του ελληνικού πνεύματος, της ελληνικής παράδοσης. Με ύφος λιτό αλλά γλαφυρό, με γλώσσα απλή και πυκνή, το έργο του χαρακτηρίζεται από κλασικό ρεαλισμό, ανυπόκριτο λυρισμό και διακριτική ευαισθησία. Συνδυάζει μοναδικά τα σύγχρονα ρεύματα του ευρωπαϊκού μοντερνισμού με την ελληνική Ιστορία και παράδοση, με στόχο να συμπυκνώσει στο έργο του «τον καημό της Ρωμιοσύνης».

Το ανεκτίμητο και οικουμενικών διαστάσεων έργο του, χάρισε στο Γιώργο Σεφέρη το Νόμπελ Λογοτεχνίας, το οποίο ανακοινώθηκε στις 24 Οκτωβρίου του 1963. Στην απόφαση της, η σουηδική βασιλική Ακαδημία των επιστημών, υπογραμμίζει ότι: «Ο Σεφέρης επελέγη για το υπέροχο λυρικό του ύφος, που είναι εμπνευσμένο από ένα βαθύ αίσθημα για το ελληνικό πολιτιστικό ιδεώδες». Ο γραμματέας της επιτροπής, Österlund, υποστήριξε πως η επιλογή Σεφέρη υπήρξε μια ευκαιρία να αποδώσουν έναν θαυμάσιο φόρο τιμής στη σύγχρονη Ελλάδα, που περίμενε πάρα πολύ καιρό για μια βράβευση σε αυτό το επίπεδο.

Η απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας έγινε στις 10 Δεκεμβρίου το 1963 και ο Σεφέρης στην ιστορική ομιλία που εκφώνησε, απέδειξε έμπρακτα για άλλη μια φορά τη μετριοφροσύνη του και την αγάπη για τον τόπο του. Δεν ήταν καθόλου αυτοαναφορικός, δεν αναφέρθηκε καθόλου στην ποίηση και το έργο του. Αντίθετα, έκανε μια εκτενή αναφορά στην αξία της ελληνικής παράδοσης και της γλώσσας, αναδεικνύοντας τις ποικίλες όψεις της πατρίδας μας. Έκανε αναφορά σε κορυφαίες προσωπικότητες της ποίησης και του αγώνα για ελευθερία, όπως τον Διονύσιο Σολωμό, τον Ανδρέα Κάλβο, τον Κωστή Παλαμά, τον Κωνσταντίνο Καβάφη και τον Ιωάννη Μακρυγιάννη.

«Σας μίλησα γι' αυτούς τους ανθρώπους, γιατί οι σκιές τους δεν έπαψαν να με συντροφεύουν από τότε που άρχισε το ταξίδι μου για τη Σουηδία και γιατί οι προσπάθειές τους αντιπροσωπεύουν, στο νου μου, τις κινήσεις ενός κορμιού αλυσοδεμένου επί αιώνες, όταν επιτέλους σπάσουν τα δεσμά του και ψηλαφεί, ξαναζωντανεύει κι αναζητάει τις φυσικές του κινήσεις.»

Ο πρώτος Έλληνας που κατέκτησε το Βραβείο Νόμπελ, πέθανε στις πέθανε στις 20 Σεπτεμβρίου του 1971, συνοδευόμενος στην κηδεία του από πλήθος κόσμου.

• Ο Γιώργος Σταμάτης είναι Βουλευτής Επικρατείας της ΝΔ και μέλος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης