O κατάλληλος άνθρωπος, στην κατάλληλη θέση

Υπηρετεί το δικαίωμα της ισότητας πρόσβασης των πολιτών στα όργανα διοίκησης της Πολιτείας.

Δυστυχώς όμως για την χώρα μας η αντίληψη ότι «δεν υπάρχει αξιοκρατία» εμφανίζεται διάχυτη στην κοινωνία μας. Η πλειοψηφία των πολιτών θεωρεί ότι οι ευκαιρίες πρόσβασης στο Δημόσιο δεν είναι ίσες για όλους. Εμπεδωμένες νοοτροπίες αναξιοκρατίας προφανώς δεν αισθάνονται βολικά με την ύπαρξη αντίστοιχων θεσμών, καθώς η σύγκριση αποκαλύπτει ποιότητες.

Πολλοί ξεχνούν ότι υπάρχει η συνταγματική επιταγή του άρθρου 103 παράγραφος 7 του Συντάγματος, που δεσμεύει την πολιτεία και ρητά προβλέπει τη διαδικασία πρόσληψης στο δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα με την αναγκαστική εμπλοκή του ΑΣΕΠ, όπως, επίσης, προβλέπει και ειδικές διαδικασίες επιλογής που περιβάλλονται με αυξημένες εγγυήσεις διαφάνειας και αξιοκρατίας.

Αποτελεί λοιπόν αυτονόητη υποχρέωση της πολιτείας, να διασφαλίζει, ότι ο κάθε πολίτης πρώτα απ’ όλα θα τυγχάνει σεβασμό των προσόντων του, στο πλαίσιο πράγματι μιας ίσης μεταχείρισης σε μια διαγωνιστική διαδικασία και υπό το καθεστώς αντικειμενικής και αμερόληπτης εξέτασης.

Η νομοθετική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης που μόλις ψηφίστηκε στην Βουλή, φέρνει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο επιλογής των διοικήσεων των φορέων και περεταίρω στην αξιολόγηση τους, με ενίσχυση της αξιοκρατίας, της αντικειμενικότητας και της διαφάνειας.

Οι πολίτες ζητούν να μπαίνει ο κατάλληλος άνθρωπος, στην κατάλληλη θέση και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά τα πράγματα, όταν οι ανάγκες της σύγχρονης δημόσιας διοίκησης απαιτούν γνώση, εξειδίκευση και εμπειρία. Οι διοικήσεις καλούνται σήμερα να αντεπεξέλθουν σε πολύ απαιτητικές συνθήκες και να παίρνουν πολύ σημαντικές αποφάσεις για τον φορέα τους.

Όπως, επίσης, επιβάλλεται γι’ αυτόν που διοικεί να αξιολογείται συνεχώς και να του επιβάλλεται στοχοθεσία, να κρίνεται δηλαδή αν πετυχαίνει τους στόχους και να αμείβεται για αυτό, και αν από την άλλη αποτυγχάνει να υφίσταται τις συνέπειες. Κάτι που μέχρι τώρα δεν συνέβαινε στην δημόσια διοίκηση. Και η στοχοθεσία που σήμερα δυστυχώς απαντάται κατά βάση στον ιδιωτικό τομέα θα πρέπει να εισαχθεί ως μηχανισμός πολύ περισσότερο στον δημόσιο, διότι αφορά τα χρήματα του ελληνικού λαού, τα οποία πρέπει να γίνονται απολύτως σεβαστά.

Το νομοσχέδιο που εισήγαγε η Υπουργός των Εσωτερικών αυτές τις αρχές υπηρετεί. Για πρώτη φορά ο ΑΣΕΠ συμμετέχει αποφασιστικά στην διαδικασία επιλογής των διοικήσεων. Μέλη του ΑΣΕΠ, προεδρεύουν στις Επιτροπές Επιλογής Στελεχών για φορείς πανελλαδικής εμβέλειας και νοσοκομεία. Το ΑΣΕΠ, διεξάγει δειγματοληπτικό έλεγχο για τους φορείς με περιορισμένη γεωγραφική εμβέλεια, ενώ και το τεστ δεξιοτήτων διεξάγεται από το ΑΣΕΠ.

Προβλέπεται ομαδοποίηση των φορέων ανάλογα με το είδος και το εύρος αρμοδιοτήτων. Διότι δεν είναι δυνατό να ακολουθείται η ίδια διαδικασία πρόσληψης για ένα φορέα πανελλαδικής εμβέλειας με ένα φορέα τοπικής. Δεν γίνεται να υπάρχει η ίδια διαδικασία για το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, με μια δημόσια βιβλιοθήκη σε ένα χωριό.

Εισάγεται το τεστ δεξιοτήτων η πιο σημαντική πρόβλεψη του νομοσχεδίου ένας πετυχημένος θεσμός που τον εφαρμόζουν πολλές χώρες στον δυτικό κόσμο, πολλοί διεθνείς οργανισμούς, κοινοτικοί οργανισμοί και βεβαίως, όλες οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες.

Εισάγονται πλέον ξεκάθαρες και ευέλικτες διαδικασίες, με σαφή χρονοδιαγράμματα και με σαφείς προθεσμίες για την ολοκλήρωσή της επιλογής των διοικήσεων. Προβλέπεται η προθεσμία υποβολής των υποψηφιοτήτων, το χρονοδιάγραμμα έκδοσης της πρόσκλησης ενδιαφέροντος, η διαδικασία συμμετοχής στην επιλογή των οργάνων καθώς και οι προθεσμίες για την υποβολή ενστάσεων. Εισάγονται επίσης επαρκή και κατάλληλα On-Off κριτήρια τυπικών προσόντων που σε συνδυασμό με το τεστ δεξιοτήτων αποτελούν τη βασική μοριοδότηση του υποψηφίου.

Είναι εξαιρετικά κρίσιμο να αναδειχθεί ότι το τεστ δεξιοτήτων και τα τυπικά προσόντα δηλαδή η πρώτη φάση αξιολόγησης μοριοδοτούν πάνω από τα 3/5 της συνολικής βαθμολογίας του υποψηφίου καθιστώντας την διαδικασία απόλυτα αντικειμενική. Κλήση σε συνέντευξη δέχονται μόνο οι πρώτοι επτά υποψήφιοι από τους δεκαπέντε που επιτυγχάνουν απ’ την πρώτη φάση για τις ομάδες Α και Γ και μετέπειτα μένουν τρείς στην διάθεση του υπουργού για την τελική επιλογή. Και βεβαίως, αντίστοιχα για την ομάδα Β, μόνο οι πρώτοι επτά και μετέπειτα οι τελικοί τρεις προς επιλογή. Και στις επιτροπές επιλογής συμμετέχουν μέλη του ΑΣΕΠ, μέλη του ΝΣΚ, και μέλη ΔΕΠ.

Περαιτέρω προβλέπεται συνδυαστικά με την εργασιακή εμπειρία και η συνάφεια όπου θα πρέπει ο υποψήφιος να έχει εργαστεί και να έχει εκπαιδευτεί σε ένα αντικείμενο σχετικό προς το αντικείμενο της θέσης. Γιατί δεν είναι το ίδιο να έχει ο υποψήφιος πολλά κριτήρια σε διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα ή ανάλογη εργασιακή εμπειρία και να μην έχει καμία συνάφεια με τις απαίτηση της θέσης. Και βέβαια προβλέπεται το πολύ σημαντικό κεφάλαιο της στοχοθεσίας, αφού για πρώτη φορά εισάγονται στην αξιολόγηση των φορέων ποιοτικοί και ποσοτικοί στόχοι με συγκεκριμένους δείκτες απόδοσης, ενώ οι διοικήσεις των φορέων θα υπογράφουν τα συμβόλαια απόδοσης, με μετρήσιμα στοιχεία και θα αξιολογείται αν επιτυγχάνονται οι στόχοι που θα συμφωνούνται στην αρχή της θητείας του. Και αν μεν επιτυγχάνονται οι στόχοι θα υπάρχει αμοιβή και παροχή επιβράβευσης, αν όχι τότε θα υπάρχει δυνατότητα αντικατάστασης. Και αυτό θα λειτουργεί πρώτα απ΄όλα προς όφελος του ιδίου του κρινόμενου. Γιατί θα ξέρει ότι αν πιάνει τους στόχους οι οποίοι θα είναι σαφείς συγκεκριμένοι και μετρήσιμοι. Με αυτό τον τρόπο κανείς δεν θα μπορέσει να τον αμφισβητήσει και κανείς δεν θα μπορεί να τον αδικήσει.

Από τα παραπάνω μπορεί εύκολα να γίνει αντιληπτό ότι η Κυβέρνηση προχώρησε σε ένα θαρραλέο βήμα εκσυγχρονισμού του τρόπου επιλογής των διοικήσεων που σίγουρα αλλάζει προς το αντικειμενικότερο την όλη διαδικασία. Δυστυχώς βέβαια για τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν αναγνώρισαν κάτι θετικό σε αυτόν τον νόμο και δεν τον ψήφισαν τελικά, παρά το γεγονός ότι οι θεσμικοί φορείς που συμμετείχαν στην κοινοβουλευτική ακρόαση, προεξαρχόντος του ΑΣΕΠ, αναγνώρισαν ότι αποτελεί ένα σημαντικό βήμα βελτίωσης του υπάρχοντος νομικού πλαισίου.

Είναι πολύ σημαντικό για το πολιτικό σύστημα να επιδιώκει και να συμβάλει στην πολιτική συναίνεση διότι με αυτό τον τρόπο θα δομηθεί και η κοινωνική συναίνεση στοιχείο απαραίτητο για να αφομοιωθούν και να γίνουν αποδεκτές οι όποιες μεταρρυθμίσεις.

Η Αντιπολίτευση κάτι τέτοιο δεν το τόλμησε και για ακόμη μια φορά επέλεξε τον δρόμο της σύγκρουσης και της στείρας άρνησης. Προφανώς και δεν είναι τυχαίο ότι οι μετρήσεις της κοινής γνώμης τους αξιολογούν με τόσο αρνητικό τρόπο. Η Κυβέρνηση προφανώς θα ακολουθήσει τον δρόμο των αλλαγών ακόμα και αν αυτός χρειαστεί να είναι μοναχικός.

Ο Κώστας Καραγκούνης είναι Βουλευτής Αιτωλοκαρνανίας με τη Ν.Δ.