Ένα νέο βιώσιμο και ασφαλές ενεργειακό μέλλον: Η κυκλική οικονομία στο επίκεντρο

Οι στόχοι της ΕΕ με το Fitfor55 και το REPowerEU έχουν πυροδοτήσει μια ραγδαία ανάπτυξη των ΑΠΕ που θα ενταθεί τα επόμενα χρόνια. Ταυτόχρονα έχει αναδειχθεί, σωστά μεν αλλά με σημαντική καθυστέρηση δε, η σημασία της διαχείρισης της «εφοδιαστικής αλυσίδας» («supply chain») αλλά και της βιωσιμότητας αυτού του νέου ενεργειακού μέλλοντος. Η ανάπτυξη των νέων «πράσινων» τεχνολογιών πρέπει να γίνεται υπό όρους κυκλικής οικονομίας και βιωσιμότητας έτσι ώστε να μην δημιουργηθούν σημαντικές εξαρτήσεις στο μέλλον από τρίτες χώρες, όπως η Κίνα.

Στα πλαίσια αυτά, τους τελευταίους μήνες, η ΕΕ έχει περάσει μια σειρά από κανονισμούς και προτάσεις, όπως είναι το Critical Raw Materials Regulation, η αναθεώρηση του Waste from Electrical and Electronic Equipment - WEEE αλλά και το End-of-Life vehicles, που θα συνεισφέρουν σημαντικά στην ενίσχυση της κυκλικότητας της ενεργειακής μετάβασης. Η διασφάλιση των κρίσιμων πρώτων υλών, η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίησή τους κρίνεται ως επιτακτική για την ορθή ανάπτυξη μιας σειράς από διαφορετικούς τομείς που σχετίζονται με την ενέργεια, όπως είναι η ηλεκτροπαραγωγή, η αποθήκευση και η ηλεκτροκίνηση.

Είναι θετικό ότι η στρατηγική της ΕΕ κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, όμως πρέπει να εστιαστεί και σε έναν επιπλέον παράγοντα: Στην μείωση της κατανάλωσης και της προώθησης της κουλτούρας εξοικονόμησης ενέργειας και πρώτων υλών.

Ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο είναι, προφανώς, η πιο περιβαλλοντικά φιλική λύση στον τομέα των μεταφορών, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να βελτιωθούν χαρακτηριστικά του, όπως το βάρος, ώστε να καταναλώνει λιγότερη ενέργεια και να απαιτεί μπαταρία μικρότερης χωρητικότητας και άρα να έχει λιγότερα απόβλητα. Η αποθήκευση ενέργειας στο σπίτι, σε συνδυασμό με ένα φωτοβολταϊκό σύστημα μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω με την ταυτόχρονη εξοικονόμηση ενέργειας, που θα οδηγήσει σε ανάγκη για μικρότερη μπαταρία και λιγότερα πάνελ, που θα καλύπτουν τις ίδιες ακριβώς ενεργειακές ανάγκες.

Ένα βιώσιμο και ενεργειακά ασφαλές μέλλον περνάει μέσα από ένα βέλτιστο συνδυασμό πράσινων τεχνολογιών, εξοικονόμησης ενέργειας και πρώτων υλών και μιας κοινωνικής κουλτούρας μειωμένης κατανάλωσης.

Έχει έρθει η ώρα για να προσεγγίσουμε την ενεργειακή μετάβαση με διαφορετικό τρόπο, όχι μόνο τεχνολογικό. Η κυκλική οικονομία βρίσκεται χρόνια στον ενεργειακό διάλογο, όμως πλέον αναδεικνύεται ως κρίσιμη και στρατηγικά απαραίτητη επιλογή στο δρόμο για μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία.

Συμπερασματικά, έχει έρθει η ώρα να ξανασκεφτούμε με διαφορετική οπτική τις πολλαπλές πτυχές της ενεργειακής μετάβασης με όρους βιωσιμότητας, οικονομικότητας, ενεργειακής ασφάλειας και δημοκρατίας. Όλα αυτά τα κομμάτια του παζλ θα επιχειρήσουμε να τα συνθέσουμε στο 8th HAEE Energy Transition Symposium “Rethinking Energy: A secure and sustainable future”, το οποίο για 8η συνεχή χρονιά διοργανώνεται από την Ελληνική Εταιρεία Ενεργειακής Οικονομίας στις 27-29 Σεπτεμβρίου 2023 στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος στην Αθήνα. Στο Συνέδριο θα παραβρεθούν σημαίνουσες προσωπικότητες από το χώρο της πολιτικής, της βιομηχανίας, της έρευνας και της επιχειρηματικότητας που δραστηριοποιούνται στο διεθνές, ευρωπαϊκό και ελληνικό γίγνεσθαι.

O Δρ. Σπύρος Παπαευθυμίου είναι Πρόεδρος της ΗΑΕΕ και Καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης