Η προστασία των προσωπικών δεδομένων στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης

Για την Google, στο μέτρο που δραστηριοποιείται εντός της ΕΕ, η υπεύθυνη εποπτική αρχή είναι η Iρλανδική Επιτροπή Προστασίας Δεδομένων. Ως εκ τούτου, η Ιρλανδική Επιτροπή Προστασίας Δεδομένων έχει την αρμοδιότητα να επιβλέπει τη συμμόρφωση της Google με τον ΓΚΠΔ και να διασφαλίζει ότι η εταιρεία χειρίζεται τα προσωπικά δεδομένα σύμφωνα με τα απαιτούμενα πρότυπα προστασίας δεδομένων.

Στο πλαίσιο της δημιουργίας του chatbot τεχνητής νοημοσύνης της Google, Bard, η Iρλανδική Επιτροπή Προστασίας Δεδομένων εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με τα εχέγγυα και τις εγγυήσεις προστασίας που η Google έχει λάβει προκειμένου να διασφαλίσει το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή, ως ειδικότερη έκφανση του δικαιώματος του ατόμου στην προσωπικότητα.

Αυτή η δυσαρέσκεια της Ιρλανδικής Επιτροπής οδήγησε στην καθυστέρηση έναρξης λειτουργίας του Bard στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ως αποτέλεσμα, η ιρλανδική ρυθμιστική αρχή ζήτησε λεπτομερή αξιολόγηση και πρόσθετες πληροφορίες για να διασφαλίσει τη συμμόρφωση με τον ΓΚΠΔ. Δια μέσω του παραδείγματος της καθυστερημένης έναρξης λειτουργίας του Bard στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το παρόν πόνημα παρουσιάζει την κρισιμότητα συμμόρφωσης με τις διατάξεις του Κανονισμού και ευσύνοπτα σκιαγραφεί τις κρισιμότερες συνέπειες που προκύπτουν από τη μη συμμόρφωση με τον Κανονισμό.

Σημασία της συμμόρφωσης με τον ΓΚΠΔ

Ο ΓΚΠΔ είναι ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο προστασίας δεδομένων που αποσκοπεί στη διασφάλιση του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή εντός της ΕΕ. Επιβάλλει ένα σύνολο αυστηρών υποχρεώσεων σε φυσικά και νομικά πρόσωπα, σε δημόσιες αρχές ή υπηρεσίες, σε οποιονδήποτε οργανισμό ή άλλον φορέα και εν γένει σε οικονομοτεχνικές οντότητες που χειρίζονται δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Οι υποχρεώσεις αυτές απορρέουν από την γενικότερη απαίτηση συμμόρφωσης προς τις αρχές της ακρίβειας, νομιμότητας, εμπιστευτικότητας, διαφάνειας, λογοδοσίας και αναλογικότητας.

Η συμμόρφωση με τον ΓΚΠΔ είναι ζωτικής σημασίας για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ, καθώς τους επιτρέπει να ενισχύουν το αίσθημα εμπιστοσύνης που τα υποκείμενα των δεδομένων τηρούν απέναντί τους, διαφυλάσσοντας το δικαίωμά τους στην ιδιωτικότητα. Παράλληλα, αποφεύγουν την επιβολή δριμύτατων διοικητικών κυρώσεων και προστίμων. Την κρισιμότητα της εναρμόνισης με τις διατάξεις του Κανονισμού υπενθυμίζει η πρόσφατη επιβολή προστίμου ύψους 1.2 δισ. ευρώ σε βάρος της Meta, μητρικής εταιρείας του Facebook. To πρόστιμο αυτό επιβλήθηκε λόγω παράβασης των υποχρεώσεων που προβλέπονται αναφορικά με την διασυνοριακή ροή δεδομένων στο Κεφάλαιο V του ΓΚΠΔ.

Ανησυχίες για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και ρυθμιστικός έλεγχος

Η ολοένα αυξανόμενη ανησυχία αναφορικά με τους κινδύνους τους οποίους η τεχνητή νοημοσύνη δημιουργεί για το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα, προσωποποιείται δια της απόφασης της Ιρλανδικής Επιτροπής Προστασίας Δεδομένων να εμποδίσει την έναρξη λειτουργίας του Bard.

Οι ανεπαρκείς πληροφορίες της Google και η έλλειψη διαφάνειας σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο το Bard προστατεύει την ιδιωτική ζωή των Ευρωπαίων έχουν εγείρει κόκκινες σημαίες για την Ιρλανδική Επιτροπή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Αυτή η καθυστέρηση ακολουθεί το μοτίβο που παρατηρήθηκε με το ChatGPT της OpenAI, το οποίο αντιμετώπισε ρυθμιστικό έλεγχο σε χώρες της ΕΕ (π.χ. Ιταλία, Γερμανία) για ενδεχόμενο κακό χειρισμό προσωπικών δεδομένων και μη συμμόρφωση με τον ΓΚΠΔ. Η εμπλοκή περισσότερων ευρωπαϊκών αρχών προστασίας της ιδιωτικής ζωής και η σύσταση ομάδας εργασίας από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων επιτείνει τη σοβαρότητα της κατάστασης.

Δέσμευση συνεργασίας με ρυθμιστικές αρχές

Η Google αναγνωρίζει την ανάγκη για υπεύθυνη ανάπτυξη του Bard και τονίζει τη δέσμευσή της να συνεργαστεί με εμπειρογνώμονες, ρυθμιστικές αρχές και φορείς χάραξης πολιτικής. Η εν λόγω δέσμευση θα επιτρέψει την καλύτερη κατανόηση των ανησυχιών που εγείρουν οι ρυθμιστικές αρχές για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και θα διασφαλίσει τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του ΓΚΠΔ. Με την ενεργή αντιμετώπιση των ερωτήσεων και την αναζήτηση ανατροφοδότησης, η Google αποδεικνύει την προθυμία της να συνεργαστεί με τους ρυθμιστικούς φορείς για την πλοήγηση στο πολύπλοκο τοπίο της τεχνητής νοημοσύνης και της προστασίας των δεδομένων.

Η συνεχιζόμενη αξιολόγηση του Bard από την ιρλανδική ρυθμιστική αρχή δεν θα λειτουργήσει μόνον ως ένα μέσο εξέτασης της συμμόρφωσής της με τον ΓΚΠΔ, αλλά θα αποτελέσει και σπουδαίο προηγούμενο για άλλους ευρωπαϊκούς οργανισμούς δεδομένων.

Η συνεργασία και η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ αυτών των οργανισμών είναι ζωτικής σημασίας για τη θέσπιση συνεπών προτύπων και τη διασφάλιση ότι οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης πληρούν τις απαραίτητες απαιτήσεις προστασίας της ιδιωτικής ζωής. Η διαφάνεια στη γνωστοποίηση του τρόπου με τον οποίο τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης χειρίζονται τα προσωπικά δεδομένα είναι το απαραίτητο στοιχείο για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ εταιρειών και χρηστών, καθώς και για την προώθηση ενός περιβάλλοντος που ευνοεί την υπεύθυνη καινοτομία στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης.

Η πορεία προς τα εμπρός

Η ταχεία ανάπτυξη και η εξάπλωση των τεχνολογιών Τεχνητής Νοημοσύνης καθιστά την ανάγκη συμμόρφωσης με τον ΓΚΠΔ ολοένα και πιο επιτακτική, ολοένα και πιο σπουδαία. Από τα πρώτα ήδη στάδια ανάπτυξης συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης, οι ενδιαφερόμενες οικονομοτεχνικές οντότητες θα πρέπει να θέσουν ως προτεραιότητα τα ζητήματα προστασίας της ιδιωτικής ζωής, διασφαλίζοντας ότι εφαρμόζονται τα κατάλληλα μέτρα προστασίας και ασφάλειας δεδομένων. Η συνεργασία με τις ρυθμιστικές αρχές προστασίας της ιδιωτικής ζωής και η συμβολής τους καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των ανησυχιών και στην αποφυγή καθυστερήσεων ή απαγορεύσεων. Υιοθετώντας μέτρα προστασίας δια σχεδιασμού (privacy by design), πέραν φυσικά της τήρησης των μέτρων προστασίας εξ ορισμού (privacy by default), και επιδεικνύοντας δέσμευση για συμμόρφωση με τον ΓΚΠΔ, οι εταιρείες και οργανισμοί θα μπορούν να δραστηριοποιηθούν σύννομα στο εξελισσόμενο ρυθμιστικό αυτό τοπίο, ενισχύοντας παράλληλα την εμπιστοσύνη των χρηστών. Κατά αυτόν τον τρόπο, το σύνολο των ενδιαφερομένων στον τομέα, θα επωφεληθούν από τις τεράστιες δυνατότητες της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Συμπέρασμα

Η καθυστέρηση στην κυκλοφορία του AI chatbot Bard της Google στην Ευρωπαϊκή Ένωση, λόγω ανησυχιών για την προστασία της ιδιωτικής ζωής, όπως αυτές επισημάνθηκαν από την Ιρλανδική Επιτροπή Προστασίας Δεδομένων, αποτελεί υπενθύμιση του κρίσιμου ρόλου που διαδραματίζει η συμμόρφωση με τον ΓΚΠΔ κατά την ανάπτυξη συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης. Οι οργανισμοί πρέπει να προκρίνουν την προστασία της ιδιωτικής ζωής και να συνεργαστούν με τις ρυθμιστικές αρχές για να διασφαλίσουν τη διαφάνεια, να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες και να ανταποκριθούν στις αυστηρές απαιτήσεις του ΓΚΠΔ. Η συνεργασία μεταξύ εταιρειών, ρυθμιστικών αρχών και φορέων χάραξης πολιτικής είναι το «κλειδί» για την προώθηση της υπεύθυνης καινοτομίας της Τεχνητής Νοημοσύνης και την παράλληλη προστασία των δικαιωμάτων ιδιωτικότητας των ατόμων στην ψηφιακή εποχή. Η συμμόρφωση με τον ΓΚΠΔ όχι μόνο μετριάζει τους νομικούς κινδύνους, αλλά ενισχύει την εμπιστοσύνη των χρηστών και συμβάλλει στη δημιουργία ενός βιώσιμου και επικεντρωμένου στην προστασία της ιδιωτικής ζωής οικοσυστήματος Τεχνητής Νοημοσύνης.

* O Σέργιος Λαμνίδης είναι ασκούμενος δικηγόρος στη Lamnidis Law