Είναι τελικά το Truman Show μια προφητική ταινία που έδειξε ξεκάθαρα το παρόν μας;

Η ζωή του Truman Burbank είναι τόσο ίδια και κοινότοπη στα μάτια μας από την πρώτη στιγμή κι αυτό μας συγκλονίζει, αυτό μας τραβάει να δούμε τι θα συμβεί παρακάτω στην ιστορία του.

Δεν ξέρει ότι όλη του η ζωή είναι ένα ψέμα που παρακολουθούν εκατομμύρια στην τηλεόραση τους.

Κι όμως πόσο πιο κοντά μπορεί να έρθει μία ταινία στις δικές μας ζωές; Μπορεί όλοι μας να λυπόμαστε τον Truman αλλά όμως τελικά λυπόμαστε καθόλου τους εαυτούς μας;

Γιατί; Μα γιατί ο κάθε ένας από εμάς είναι ένας μικρός και ασήμαντος Truman, που όμως όλα τα μάτια του κόσμου είναι στραμμένα πάνω του.

Η ταινία κυκλοφόρησε το 1998, μια σατιρική επιστημονική-ψυχολογική κωμωδία-δράμα - για έναν άνδρα που ζει σε μια κατασκευασμένη πραγματικότητα που επινοήθηκε από τηλεοπτικούς παραγωγούς.

Είχε μεγάλο αντίκτυπο στην κυκλοφορία της, αλλά κανείς δεν ήξερε πόσο ακριβώς προφητική θα ήταν.

Τα επόμενα χρόνια που θα ακολοθούσαν ουσιαστικά η ταινία τα έδειξε πριν από τον καιρό τους.

Το σενάριο ενσαρκώνει μια μυριάδα πολιτιστικών ανησυχιών – σχετικά με την πανταχού παρούσα παρακολούθηση, τη μαζική ηδονοβλεψία και την τρέλα των τηλεοπτικών reality shows που έχει σαρώσει τον κόσμο, με όλα τα συνακόλουθα υπαρξιακά προβλήματα της ζωής για ένα κοινό που μπορεί να «χαλαρώνει» πίσω από την οθόνη του, αλλά δεν καταλαβαίνει όμως πως το νόμισμα αυτό έχει δύο πλευρές (όπως όλα τα νομίσματα φυσικά).

Η προφητική ταινία εξιστορεί περίφημα και με ακραίο στυλ την καθημερινή ζωή του ομώνυμου ασφαλιστικού πωλητή, Truman, ο οποίος δεν γνωρίζει καθόλου ότι η ύπαρξή του είναι θέμα μιας παγκόσμιας τηλεοπτικής και ηθικά επισφαλούς εκπομπής, η οικογένεια και οι φίλοι του είναι ηθοποιοί και ο κόσμος γύρω του είναι μόνο μια κατασκευασμένη πρόσοψη. Αν δεν νιώθεις ήδη ταυτισμένος με τον Truman τότε μάλλον κάτι δεν πάει καλά με σένα.

Στ' αλήθεια πιστεύεις πως ζεις μία κανονική ζωή; Εντάξει, πέρα από την πλάκα, η ταινία είναι αριστούργημα για πολλούς λόγους και κυρίως για το όραμα που είχε τελικά. Είναι λες και ήξερε από τότε πως το Facebook και το Instagram και όλο το social media πανηγύρι θα κατέκλυζε τις ζωές μας, κάνοντας μας όλους μικρούς Truman.

Η ταινία κάνει κάτι που λίγες ταινίες έχουν καταφέρει χωρίς πολλά ειδικά εφέ: μας βάζει να σκεφτούμε τελικά πόσο «αληθινή» είναι η πραγματικότητα που ζούμε κάθε μέρα, μέσα από την οθόνη μας, είτε αυτή είναι τηλεόραση είτε τηλέφωνο είτε υπολογιστής.

Ζεις όντως;

Είναι αυτή η ζωή;

Εδώ είναι το μεγάλο ερώτημα που θέτει η ταινία και η κληρονομιά της έγκειται σε αυτό και μόνο: Απέδειξε μας πως δεν είσαι άλλος ένας Truman.

Μπορείς; Κι αν ναι, ποιες είναι οι αποδείξεις σου και που στηρίζονται;

Αυτή η ασάφεια σχετικά με το τι είναι «πραγματικό» και τι είναι πλαστό βρίσκεται στο επίκεντρο της σημερινής ολισθηρής κουλτούρας των μέσων ενημέρωσης, από τις Kardashians μέχρι το Instagram Lives και το μακελειό του TikTok – εκεί όπου χιλιάδες, κυρίως νέοι άνθρωποι, κατακερματίζουν τον όρο πραγματικότητα.

Ακριβώς επειδή το κοινό ποθεί την πραγματικότητα, αυτή η «πραγματικότητα» που τους τροφοδοτείται μπορεί να είναι 100% αμφισβητήσιμη ως προς την αυθεντικότητά της, νοθευμένη με τις οδηγίες των παραγωγών, την τοποθέτηση των προϊόντων, τα φίλτρα κοινωνικών μέσων κ.λπ. Εδώ μπαίνει η ταινία και μας δίνει έναν δυσοίωνο χρησμό, μεταμφιεσμένο στην κακομοιριά ενός και μόνο ανθρώπου: Αυτός, ο Truman, μπορεί πολύ εύκολα να είσαι ΕΣΥ.

Εν τω μεταξύ, όσοι συμμετέχουν στο reality της ταινίας επιδεικνύουν ως επί το πλείστον κάποιο επίπεδο απόδοσης λόγω της επίγνωσης τους ότι οι κάμερες τους ακολουθούν – σε αυτό, φυσικά, διαφέρουν από τον αθώο Truman. Ανεξάρτητα από τη συνενοχή ή όχι των συμμετεχόντων, ωστόσο, όπως και με το The Truman Show, αυτές οι εκπομπές τροφοδοτούν την επιθυμία του κοινού να κατοικήσει ως αντιπρόσωπος στις «πραγματικές» ζωές άλλων ανθρώπων.

Με απλά λόγια; Επιθυμούμε αυτό που βλέπουμε στην οθόνη να ήταν η δική μας ζωή μέχρις ότου όμως ανακαλύψουμε πως αυτό που βλέπουμε δεν είναι πραγματικό, αυθωρεί τότε απαρνιόμαστε μεμιάς την αυθεντικότητα του, βέβαιοι, βουλοπλέουμε εντός της πεποίθησης μας πως η δική μας ζωή είναι πέρα για πέρα «πραγματική».

Είναι όμως; Και κάπου εδώ ο Jim Carey σου κλείνει το μάτι πονηρά.