Chez Eux: Unseen Collections

Η μικρή ιστορία της τέχνης έχει ως στόχο την οργάνωση και χαρτογράφηση ενός τεράστιου corpus ανέκδοτων διηγήσεων και περιγραφών σχετικά με τους βίους και το έργο των καλλιτεχνών, όπως προκύπτουν από επιστολές και λοιπά ανεπίσημα έγγραφα, ήδη από την εποχή της Αναγέννησης. Οι κόντρες του Μικελάντζελο με τους αναθέτες του – κυρίως την Ρωμαιοκαθολική εκκλησία, καθώς και η σχέση του Άντι Γουόρχολ με τους Velvet Underground είναι συνθήκες οι οποίες δεν προκύπτουν από την καλλιτεχνική παραγωγή των δημιουργών αλλά από την οργανωμένη καταγραφή αυτής ακριβώς της παράλληλης ιστορίας.

Βασιζόμενη στο ιστοριογραφικό μοντέλο της μικρής ιστορίας, η νεαρή επιμελήτρια Σταματία Δημητρακοπούλου, δημιουργεί το πρώτο της προσωπικό curatorial Chez eux: Unseen Collections (Circuits and Currents, Νοταρά 13, Πέμπτη – Παρασκευή – Σάββατο, έως 25 Ιουνίου).

Μέσα από μια διετή έρευνα, η επιμελήτρια έρχεται σε επαφή με τις συλλογές εικοσιπέντε Ελλήνων καλλιτεχνών από τη δεκαετία του '70 μέχρι σήμερα, εντοπίζει τα έργα τα οποία έχουν αποκτηθεί υπό τη μορφή δώρου ή ως προϊόντα ανταλλαγής ανάμεσα στους συμμετέχοντες καλλιτέχνες και τους φίλους ομότεχνούς τους και επιχειρεί να χαρτογραφήσει τις σχέσεις που είτε οδήγησαν στις ανταλλαγές, είτε προέκυψαν από αυτές. Στο πλαίσιο του Chez Eux, καθένας από τους εικοσιπέντε καλλιτέχνες, παραχωρεί το έργο ή τα έργα που έχει αποκτήσει με τον παραπάνω τρόπο, καθώς και επιλεγμένο αρχειακό υλικό το οποίο αποτελείται από βιβλία, εφημερίδες, αλληλογραφία, φωτογραφίες και λοιπά παραφερνάλια τα οποία σηματοδότησαν με κάποιον τρόπο τη σχέση μεταξύ των καλλιτεχνών. Επιπλέον, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να ακούσει τους συμμετέχοντες να μιλούν για τους καλλιτέχνες με τα έργα των οποίων συμμετέχουν σε μια σειρά από συνεντεύξεις, οι οποίες προβάλλονται στο χώρο με τη μορφή video installations.

Ο κυρίως κορμός της έκθεσης αναπτύσσεται στο υπόγειο του Circuits and Currents, το οποίο παίρνει τη μορφή ενός ιδιωτικού χώρου και συγκεκριμένα, με τα λόγια της επιμελήτριας: “ του πραγματικού οικιακού περιβάλλοντος εντός του οποίου το πρότζεκτ συνελήφθη, σχηματοποιήθηκε και αναπτύχθηκε μέχρι τη στιγμή της τελικής του πραγμάτωσης και παρουσίασης με τη μορφή ομαδικής έκθεσης”. Με τον τρόπο, λοιπόν, με τον οποίον ο Άντι Γουόρχολ ανακατασκευάζει τα Brillo Boxes του και εκθέτοντάς τα σε θεσμικό πλαίσιο τα καθιστά έργο τέχνης, η Σταματία Δημητρακοπούλου δημιουργεί μια θεσμική αναπαράσταση του δωματίου της μέσα στην οποία εκτίθενται τα έργα σαν να πρόκειται για την προσωπική της συλλογή. Ως αποτέλεσμα το Chez Eux: Unseen Collections γίνεται αντιληπτό τόσο ως ομαδική έκθεση όσο και ως πρωτότυπο έργο τέχνης της ίδιας της επιμελήτριας.

Ο ιδιαιτέρως γοητευτικός χαρακτήρας του πρότζεκτ προκύπτει ακριβώς από την ιδέα της χαρτογράφησης ενός κοινωνικού δικτύου, το οποίο δεν έχει ακόμη καταγραφεί ιστορικά. Δίπλα στα σκίτσα του Γιώργου Λάππα, τα οποία βρέθηκαν από τον Πάνο Χαραλάμπους στο παζάρι, και τα έργα που δωρίσθηκαν από την Μπία Ντάβου στη Ρένα Παπασπύρου και από τον Μικελάντζελο Πιστολέττο στον Κώστα Βαρώτσο, βρίσκονται εκείνα που χάρισε ο Ben Wolf Noam στον Γιάννη Βαρελά και η Ζωή Γιαμπουλντάκη στον Κώστα Σαχπάζη. Και ενώ η φύση της ιδέας καθεαυτής θα ήταν πολύ εύκολο να συνδεθεί απλώς με μια νοσταλγία για τις περασμένες δεκαετίες, με τον τρόπο με τον οποίο υλοποιείται όχι μόνον αποφεύγεται ακόμη και η υποψία στείρας προσήλωσης στο παρελθόν, αλλά πολλών μάλλον το υπόγειο δωμάτιο του εκθεσιακού χώρου καθίσταται σημείο συνάντησης και επικοινωνίας ανάμεσα στις διαφορετικές γενιές των Ελλήνων και μη καλλιτεχνών με ενδεχόμενο αποτέλεσμα την πυροδότηση νέων σχέσεων και ανταλλαγών.

*Ο Αδριανός Τρίκας-Πανδής είναι ιστορικός τέχνης.