Αβεβαιότητα στις τουρκικές εκλογές

Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις συγκλίνουν στην εκτίμηση για ντέρμπυ. Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει αυτό.

Και στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις τα δύο στρατόπεδα – Ερντογάν και κεμαλιστές- είχαν πολύ μικρή απόσταση μεταξύ τους.

Παρά την εικόνα παντοδυναμίας που καλλιεργεί ο ίδιος και το επικοινωνιακό του
επιτελείο, ο Ερντογάν κυβερνά ως ηγέτης της μισής Τουρκίας με την άλλη
μισή εναντίον του.

Αυτή η διαίρεση είναι πολιτική, κοινωνική και γεωγραφική.

Τα μεγάλα αστικά κέντρα και τα παράλια είναι με την αντιπολίτευση, η ενδοχώρα με τον Ερντογάν.

Αν τα εκλογικά αποτελέσματα επιβεβαιώσουν τις προβλέψεις, η επόμενη μέρα
δεν θα είναι εύκολη για την Τουρκία.

Η νίκη της αντιπολίτευσης θα εξασφαλισθεί μόνο με τη μαζική υποστήριξη των Κούρδων ψηφοφόρων. Αν αυτό συμβεί, μπορεί η διαφορά να είναι σημαντική τόσο όσο να μην αμφισβητηθεί.

Αν όμως η διαφορά είναι ελάχιστη, η αμφισβήτηση του αποτελέσματος από την πλευρά που θα ηττηθεί πρέπει να θεωρείται δεδομένη.

Ο απερχόμενος πρόεδρος κρατά τα κλειδιά ενός κρατικού μηχανισμού που δεν διακρίνεται για την προσήλωση του στα δημοκρατικά ιδεώδη.

Δεν θα διστάσει να τον χρησιμοποιήσει. Η αντιπολίτευση έχει επίγνωση του κινδύνου και για το λόγο αυτό έχει θέσει ως ύψιστη προτεραιότητα την τοποθέτηση παρατηρητών για την παρακολούθηση της καταμέτρησης.

Αυτά ως προς τη διαδικασία.

Ας πάμε όμως και στην ουσία.

Τι γίνεται σε περίπτωση νίκης της αντιπολίτευσης; Θα αποχωρήσει ομαλά ο Ερντογάν;

Οι γνώστες της τουρκικής πολιτικής πιστεύουν πως ένα καθαρό αποτέλεσμα θα
τον οδηγήσει εκτός εξουσίας. Αλλά αυτό δεν θα κάνει ευκολότερο το έργο
του διαδόχου του. Θα αναλάβει ένα τιτάνιο έργο, την ανατροπή ενός βαθειά
εδραιωμένου καθεστώτος που δεν θα παραδοθεί αμαχητί. Ο Κιλιτσντάρογλου
για να πετύχει πρέπει πολύ γρήγορα να αναζητήσει ξένη βοήθεια για την
ανόρθωση της οικονομίας, πολύ πιθανόν και με προσφυγή στο Διεθνές
Νομισματικό Ταμείο. Θα πρέπει να επιβάλει αντιδημοφιλή μέτρα έχοντας
απέναντί του σχεδόν το ήμισυ του τουρκικού πληθυσμού και ενδεχομένως
οριακή κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ακόμη και έτσι ωστόσο, η επιστροφή
της Τουρκίας στη δημοκρατική κανονικότητα είναι ένα στοίχημα που αξίζει
να κερδηθεί.

Η επανεκλογή Ερντογάν θα είναι «μια από τα ίδια»; Κατά πάσα πιθανότητα
όχι. Θα τον καταστήσει ακόμη πιο αυταρχικό στο εσωτερικό και ακόμη πιο
αντι-δυτικό στο εξωτερικό. Θα του ενισχύσει την πεποίθηση ότι είναι
ανίκητος και συνομιλεί μόνο με τον Θεό. Αυτό θα προκαλέσει ακόμη
μεγαλύτερο χάσμα στις σχέσεις με τις ΗΠΑ και κατ’ επέκταση αδυναμία
επιρροής τους στα ελληνο-τουρκικά.

Μόνο ο κίνδυνος οικονομικής καταστροφής θα μπορούσε ίσως να οδηγήσει σε
μια στάση πιο διαλλακτική έναντι των Βρυξελών και της Ουάσιγκτον. Αλλά ο
Ερντογάν είναι απρόβλεπτος, αν του δοθεί οικονομική στήριξη από μη
δυτικές χώρες, δεν θα έχει πρόβλημα να τη λάβει.

Τι συμφέρει την Ελλάδα; Οι διαφορές με την Τουρκία είναι δεδομένες και
προϋπήρχαν του Ερντογάν. Δεν θα γίνει στροφή 180 μοιρών από την
αντιπολίτευση. Αλλά καθώς η νέα ηγεσία θα θέλει να δώσει δείγματα γραφής
στους δυτικούς συμμάχους της Τουρκίας, το κλίμα των ελληνοτουρκικών
σχέσεων θα βελτιωθεί. Και ίσως σταδιακά δημιουργηθεί το υπόβαθρο για μια
συζήτηση με αμοιβαία αποδεκτούς όρους.

(*) Η Ινώ Αφεντούλη είναι εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου
Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ).