H αναπτυξιακή δυναμική των επιχειρήσεων

Η χώρα έχει αλλάξει εμφανώς τα τελευταία χρόνια με τα βασικά συστατικά της οικονομίας να είναι τέτοια που να δικαιολογείται μια συγκρατημένη αισιοδοξία για το μέλλον.

Με στοιχεία της πρόσφατης έρευνας Business Pulse του ΣΕΒ, το 51% των επιχειρήσεων έχει εισέλθει σε ένα κύκλο με σαφείς αναπτυξιακές προοπτικές, έναντι 15% το 2019.

Οι ιδιωτικές επενδύσεις συνεχίζονται, οι εξαγωγές διπλασιάζονται, αναπτύσσεται ένα δυναμικό οικοσύστημα καινοτομίας, επιταχύνεται η ψηφιοποίηση του κράτους, διευρύνεται η βιομηχανική παραγωγή, η απασχόληση βελτιώνεται, δημιουργείται ένας πόλος έλξης σημαντικών ξένων τεχνολογικών επενδύσεων.

Οι μεγάλες προκλήσεις

Όμως, δεν επιτρέπεται εφησυχασμός. Οι προκλήσεις παραμένουν πολλές και σύνθετες όπως επιβεβαιώνει η έρευνα Business Pulse. Η πανδημία έχει αλλάξει τις ανάγκες της κοινωνίας, έχει μεταμορφώσει την οικονομία αλλά και τα χαρακτηριστικά της εργασίας.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία συντηρεί τη γεωπολιτική αναστάτωση, η οποία με τη σειρά της δημιουργεί ενεργειακή αβεβαιότητα, πληθωριστικές πιέσεις και διατάραξη των αλυσίδων εφοδιασμού. Σε ένα αβέβαιο διεθνές περιβάλλον, η χώρα και οι επιχειρήσεις καλούνται να διατηρήσουν μια εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα στη αντιμετώπιση της δυσμενούς συγκυρίας και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.

Η ένταση της ενεργειακής κρίσης είναι πλέον τέτοια που δημιουργεί μια πρωτοφανή υπαρξιακή κρίση στις επιχειρήσεις σε όλη την ΕΕ. Όπως και στην υπόλοιπη ΕΕ, οι επιχειρήσεις όλης της ελληνικής επικράτειας και όλων των μεγεθών βιώνουν πλέον μια πιεστική κατάσταση με αντικειμενικές προκλήσεις στην ομαλή λειτουργία ή την επιβίωση τους.

Στη σημερινή συγκυρία το 85% των επιχειρήσεων θεωρεί ότι η διαμόρφωση ενός ανταγωνιστικού κόστους ενέργειας είναι η σημαντικότερη πρόκληση και ο ακρογωνιαίος λίθος για τη διατήρηση της αναπτυξιακής τροχιάς που κατακτήθηκε με κόπο τα τελευταία χρόνια.

Αυτό αφορά επιχειρήσεις όλων των μεγεθών και κλάδων, συνεπώς χρήζει άμεσων παρεμβάσεων ώστε να συνεχιστεί αυτή η αναπτυξιακή τροχιά. Ο στόχος ενός ανταγωνιστικού κόστους ενέργειας μπορεί να επιτευχθεί με μέτρα που έχουν ήδη δοκιμαστεί με επιτυχία σε άλλες χώρες της ΕΕ όπως σημειώνουν εννέα βιομηχανικοί σύνδεσμοι της χώρας σε πρόσφατη κοινή επιστολή προς τον Πρωθυπουργό.

Οι προτάσεις για την ενέργεια

Ειδικότερα, προτείνονται τα εξής:

• Η διασφάλιση προβλεψιμότητας μέσω της μεσοπρόθεσμης σταθεροποίησης των χρεώσεων, μέτρο που εφαρμόζεται με επιτυχία σε χώρες όπως η Γερμανία, και η γειτονική Βουλγαρία με τιμές κοντά στα €120/MWh
• Η άρση των αγκυλώσεων στις διμερείς συμφωνίες μεταξύ παραγωγών ενέργειας και βιομηχανικών καταναλωτών, με ταυτόχρονο εξορθολογισμό των χρεώσεων του ενεργειακού συστήματος
• Η βελτίωση των υποδομών και των διασυνδέσεων Νet Μetering (δηλαδή ο συμψηφισμός παραγόμενης και καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας) ώστε όλες οι επιχειρήσεις να μπορούν να αξιοποιήσουν τις ΑΠΕ για τη μείωση του κόστους παραγωγής
• Η παροχή πρόσθετων κίνητρων για την ενθάρρυνση περισσότερων επενδύσεων προς την πράσινη μετάβαση. Είναι σημαντικό ότι τα νέα προγράμματα του ΕΣΠΑ και του ΤΑΑ δρομολογούν σημαντικούς πόρους σε ανάλογες επενδύσεις. Όμως, απαιτείται ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια, σε όλη την ΕΕ, ανάλογη του προγράμματος IRA στις ΗΠΑ που προσελκύει το ενδιαφέρον σημαντικών βιομηχανιών της ΕΕ.

Η δεύτερη πρόκληση αφορά στην ταχύτερη τεχνολογική μετάβαση της οικονομίας και των επιχειρήσεων. Η τεχνολογίες αιχμής φέρνουν σημαντικές αλλαγές, τόσο στη διάρθρωση της παραγωγής όσο και στον τρόπο εργασίας.

Η οικονομία της γνώσης μας αφορά πλέον όλους. Αφορά τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις που συνήθως έχουν την ευχέρεια ταχύτερης επενδυτικής κινητοποίησης. Όμως ο μετασχηματισμός τους είναι σύνθετος και χρονοβόρος μιας και η 4η βιομηχανική επανάσταση μετασχηματίζει την «παραδοσιακή» βιομηχανική παραγωγή σε μια τεχνολογική δραστηριότητα με διαφορετική διοικητική λογική και συνεχή ροή πληροφορίας μεταξύ όλων των επιπέδων διοίκησης.

Την ίδια στιγμή παραμένει κρίσιμο ερώτημα πως οι μικρότερες επιχειρήσεις δεν θα μείνουν εκτός του νέου ψηφιακού κόσμου όταν συνεχίζουν μεν να επενδύουν σημαντικούς πόρους (16η θέση την ΕΕ) αλλά σε ξεπερασμένες τεχνολογίες.

Η τρίτη πρόκληση αφορά στη διατήρηση του μεταρρυθμιστικού ρυθμού για την προσαρμογή του επιχειρηματικού περιβάλλοντος στις πρακτικές της υπόλοιπης ΕΕ. Η πρόοδος είναι ιδιαίτερα εμφανής σε θέματα όπως η ψηφιοποίηση των διεπαφών της δημόσιας διοίκησης με τους πολίτες, η υλοποίηση του ΕΣΠΑ, η φορολογία.

Ωστόσο, ανάγκη των επιχειρήσεων για μια δομική απλοποίηση της καθημερινότητας σε θέματα όπως τα τελωνεία, τα δικαστήρια, οι πολεοδομίες, η χωροταξία, η αδειοδότηση, ο έλεγχος της αγοράς, κ.τλ. παραμένει διάχυτη. Η ψηφιακή πύλη gov.gr καταγράφεται ως μια εξέχουσα πρωτοβουλία με τις 1500 ψηφιακές υπηρεσίες που διαθέτει, τις 8,1εκ φορές που χρησιμοποιήθηκε από τους πολίτες και τα 232χιλ ψηφιακά έγγραφα που έχει εκδώσει.

Παραμένει σταθερά πρώτη στην ικανοποίηση των επιχειρήσεων, με διαχρονική αποδοχή κοντά στο 71% στις μετρήσεις του Business Pulse. Όμως για την αντιμετώπιση της συσσωρευμένης γραφειοκρατίας πλέον πρέπει να εξεταστεί πως οι διαδικασίες της δημόσιας διοίκησης θα απλοποιούνται δραστικά και έγκαιρα πολύ πριν την ψηφιοποίηση τους.

Η αναπτυξιακή δυναμική των επιχειρήσεων πρέπει να διατηρηθεί παρά τις εξωγενείς αβεβαιότητες.

Τα οφέλη της είναι πολλαπλά για όλη την κοινωνία καθώς δημιουργούνται περισσότερες δουλειές, καλύτεροι μισθοί, προϋποθέσεις επιστροφής των νέων από το εξωτερικό, καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, περισσότερα δημόσια έσοδα για τις απαραίτητες κοινωνικές πολιτικές και υποδομές.