Εντυπωσιακή πτώση των τιμών αλλά η ενεργειακή κρίση δεν έχει τελειώσει

Παρόλα αυτά, δεν θα πρέπει να μας εφησυχάζει ενόψει του χειμώνα και του δύσκολου έτους που ακολουθεί.

Η τιμή στο ολλανδικό συμβόλαιο TTF που αποτελεί και το benchmark στην Ευρώπη κορυφώθηκε στα τέλη Αυγούστου λίγο πριν τα 350 ευρώ/MWh σε ημερήσια βάση και πλέον βρίσκεται κοντά στα 100 ευρώ. Αντίστοιχα, χώρες όπως η Ελλάδα, η Γαλλία και η Ιταλία εμφάνισαν τιμές χονδρικής στο ηλεκτρικό ρεύμα της τάξης των 700 ευρώ/MWh, όμως πλέον μπορούν να ανασάνουν καθώς φαίνεται να υποχωρούν στα επίπεδα των 100-200 ευρώ.

Η πτώση των τιμών επήλθε ως αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων. Καταρχήν, η Ευρώπη μπόρεσε να διατηρήσει τα φορτία LNG που λαμβάνει με τη βοήθεια και της μειωμένης ζήτησης στην Ασία φέτος.

Ταυτόχρονα, ο στόχος που τέθηκε για αναπλήρωση των αποθηκών αερίου επιτεύχθηκε πλήρως, καθώς έφτασαν σχεδόν το 90% κατά μέσο όρο. Αυτό σημαίνει ότι το φθινόπωρο η Ε.Ε. σταμάτησε να πληρώνει τεράστια ποσά για φορτία LNG στη φυσική αγορά με φυσικό επακόλουθο την μείωση των τιμών.

Χαρακτηριστικό είναι ότι την περασμένη Δευτέρα το ωριαίο συμβόλαιο TTF έφτασε για λίγο σε αρνητική τιμή, πράγμα που φανερώνει κορεσμό έστω και σε βραχυπρόθεσμη βάση, τη στιγμή που δεκάδες πλοία LNG περιμένουν στις ακτές της Ευρώπης για να ξεφορτώσουν.

Επίσης, καταλύτης για τη μείωση των τιμών ήταν οι διαδοχικές συζητήσεις σε επίπεδο Βρυξελλών για ένα πλαφόν στις εισαγωγές αερίου και στην τιμή του αερίου στη χονδρική, καθώς και για δημιουργία ενός νέου συμβολαίου αναφοράς, καθώς έστειλαν το μήνυμα στις αγορές ότι τα πράγματα ενδέχεται να αλλάξουν απότομα στο άμεσο μέλλον σε ότι έχει να κάνει με την τιμολόγηση.

Αντίστοιχα, η παρέμβαση της Ε.Ε. να διαθέσει περισσότερα δικαιώματα εκπομπών CO2 μείωσε και εκείνες τις τιμές πιέζοντας προς τα κάτω το κόστος του ρεύματος.

Ένας ακόμη παράγοντας με θετικά αποτελέσματα για την ευρωπαϊκή προσπάθεια είναι η σταδιακή επιστροφή των πυρηνικών μονάδων της Γαλλίας σε λειτουργία, καθώς ολοκληρώνεται η πολύμηνη συντήρησή τους. Παρόλο που το χρονοδιάγραμμα επιστροφής των μονάδων αυτών έχει πέσει λίγο έξω λόγω τεχνικών προβλημάτων και των απεργιών, έχουν ήδη ξεκινήσει να μπαίνουν περισσότεροι αντιδραστήρες στο σύστημα της χώρας, βελτιώνοντας την κατάσταση και για ολόκληρη την Ε.Ε.

Βεβαίως, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τον κρίσιμο ρόλο που παίζει ο καιρός σε όλα αυτά, αφού ο φετινός Οκτώβριος είναι ιδιαίτερα θερμός, γεγονός που περιόρισε δραστικά τις ανάγκες για κατανάλωση αερίου και ρεύματος για το σκοπό της θέρμανσης στις πιο κρύες χώρες της Ευρώπης.

Το αποτέλεσμα των παραπάνω παραγόντων είναι μια έστω και προσωρινή μείωση του ενεργειακού κόστους που από τη μια πλευρά προσφέρει ανακούφιση στους καταναλωτές και τους κρατικούς προϋπολογισμούς, αλλά από την άλλη κινδυνεύει να οδηγήσει σε εφησυχασμό.

Η κρίση δεν τελείωσε ακόμα

Η πτώση των τιμών αερίου και ρεύματος αποτελεί μια πολύ θετική είδηση, όμως η ενεργειακή κρίση δεν τελείωσε ακόμα και μάλιστα οδεύει προς την πιο δύσκολη φάση της.

Οι προβλέψεις του ευρωπαϊκού διαχειριστή αερίου, ENTSO-G, κάνουν λόγο για ένα δύσκολο χειμώνα με πιθανές περικοπές αερίου, που θα γίνουν αρκετά υψηλές σε περίπτωση που διακοπεί εντελώς το ρωσικό αέριο ή/και επικρατήσει ψύχος.

Κρίσιμο ερώτημα για τη συνέχεια θα είναι το επίπεδο πλήρωσης των ευρωπαϊκών αποθηκών στο τέλος του χειμώνα. Ζητούμενο είναι μια στάθμη στο 30% στα τέλη Μαρτίου, δηλαδή όσο ήταν τις προηγούμενες δύο χρονιές. Στη συνέχεια, η Ευρώπη θα έχει το δύσκολο έργο να τις ξαναγεμίσει, αλλά αυτή τη φορά δίχως το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού αερίου που είχε τότε στη διάθεσή της. Για ακόμη μια χρονιά σύμμαχος θα είναι το LNG και το αέριο από άλλες πηγές, όπως μέσω του αγωγού ΤΑΡ, όμως κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ποιος θα είναι ο ανταγωνισμός στα φορτία από χώρες όπως η Κίνα.

Στην περίπτωση που η Ρωσία διακόψει τις προμήθειές της το χειμώνα, τότε οι αποθήκες υπολογίζεται ότι θα πέσουν πολύ κάτω από το 30% με αποτέλεσμα να προκληθεί ένας φαύλος κύκλος ενόψει της επόμενης χρονιάς. Το ίδιο ισχύει αν επικρατήσει ψύχος το χειμώνα και αυξηθούν πολύ οι ανάγκες για θέρμανση.

Τέλος, ζητούμενο παραμένει μια πολιτική συμφωνία σε επίπεδο Ε.Ε. για το πλαφόν στις εισαγωγές και τα υπόλοιπα κρίσιμα θέματα, ώστε να υπάρξει σαφήνεια στην εφαρμοζόμενη ενεργειακή πολιτική και να κινηθούν τα κράτη-μέλη προς εκπλήρωση των στόχων που θα τεθούν.