Ήταν στραβό το κλίμα, του πετάξαμε και μια τούρτα...

Πέραν αυτού φαίνεται ξεκάθαρα ότι οι ακτιβιστές του περιβάλλοντος έχουν μια αδυναμία στα γαλακτοκομικά, στη ζαχαροπλαστική πιο συγκεκριμένα, και στα έργα Τέχνης που κοστίζουν άνω των δέκα ίσως και εκατό εκατομμυρίων σε όποιο νόμισμα κι αν το δεις.

Κάποιοι άλλοι προτιμούν την τοματόσουπα, που φέρνει και σε αίμα με λίγη φαντασία. Η φαντασία δεν τους λείπει. Αυτό που τους λείπει είναι η οργάνωση και το καλό μάρκετινγκ.

Χρειάζεται μάρκετινγκ ο πλανήτης; Φυσικά. Όλα χρειάζονται μάρκετινγκ στην εποχή μας, ο πλανήτης περισσότερο απ' όλα ίσως, καθώς δεν εκπροσωπείται -σε αντίθεση με όσους τον καταστρέφουν συστηματικά- από καμία εταιρεία.

Να ξεκινήσουμε από τα πολύ βασικά: Οι ακτιβιστές του περιβάλλοντος έχουν και απόλυτο δίκιο και πολύ καλό σκοπό. Όποιος το αμφισβητεί αυτό, είτε είναι τυφλός στα όσα συμβαίνουν γύρω μας, είτε δεν τον ενδιαφέρουν, πάρα πολύ κακά είναι αυτά και τα δύο.

Σαφώς χειρότερα, δε, από το να πετάξεις ένα πιάτο σούπα στα «Ηλιοτρόπια», ακόμη κι αν αυτή η σούπα είναι η σιχαμένη της κονσέρβας, με σαφείς αναφορές στον Άντι Γουόρχολ.

Τι θα έλεγε για όλα αυτά ο ίδιος ο βαν Γκογκ;

Πριν από λίγους μήνες, ένας άλλος ακτιβιστής του περιβάλλοντος είχε πετάξει μια τούρτα στη Μόνα Λίζα, φωνάζοντας (στα γαλλικά) «σκεφτείτε τη Γη. Υπάρχουν άνθρωποι που καταστρέφουν τη Γη. Όλοι οι καλλιτέχνες, σκεφτείτε τη Γη».

Τι σχέση έχει η Γη με μια τούρτα και τη Μόνα Λίζα, όμως; Το ερώτημα παραμένει αναπάντητο, πιθανώς επειδή η απάντηση είναι «καμία».

Η ιστορία των βανδαλισμών έργων Τέχνης είναι μακριά και προφανώς το περιβάλλον και η προστασία του δεν ήταν πάντα ο στόχος.

Ένας πολύ βασικός και διαχρονικός λόγος ήταν η θρησκευτική αντιπαλότητα: Κάθε φορά που ένα έργο Τέχνης δεν άρεσε στην επικρατούσα θρησκευτική άποψη, όλο και κάποιος φανατικός πιστός το βανδάλιζε.

Άλλοι έχουν εντελώς προσωπικούς λόγους. Ένας τύπος το 1972 έκανε κομμάτια με σφυρί το χέρι της «Πιετά» του Μικελάντζελο, επειδή το Βατικανό αρνείτο να τον αναγνωρίσει ως μετενσάρκωση του Ιησού. Τρελοί πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν.

Και βέβαια από πολύ νωρίς έγινε κατανοητό ότι ο ακτιβισμός παίρνει δημοσιότητα όταν συνδέεται με μια τέτοια ενέργεια. Το ζήτημα δεν είναι η δημοσιότητα per se, όμως, αλλά και το αποτέλεσμα.

Ο ίδιος ο Βίνσεντ βαν Γκογκ, ένας άνθρωπος που αγαπούσε πολύ τη φύση, μεγάλωσε σε μια εποχή που αυτή δεν κινδύνευε, όχι άμεσα πάντως. Στο ερώτημα αν «τα πραγματικά ηλιοτρόπια είναι πιο σημαντικά από τα ζωγραφισμένα», θα απαντούσε πιθανότατα ναι.

Με τον τρόπο του, πάντως, προσπάθησε να αναδείξει όχι μόνο την ομορφιά αλλά και τη σημασία του φυσικού περιβάλλοντος. Κι αυτό ίσως αποτέλεσε κίνητρο για τα παιδιά που του πέταξαν τη σούπα, ίσως και όχι, πάντως τους γύρισε μπούμεραγκ.

Μπούμεραγκ τούς γυρίζει και κάτι άλλο όμως. Το γεγονός ότι πετυχαίνουν εν μέρει αυτό ακριβώς που θέλουν: Παίρνουν τη δημοσιότητα, αλλά το όλο θέμα μένει εκεί.

Η δημοσιότητα αυτή έχει γίνει πλέον το κεντρικό θέμα αυτών των ενεργειών, με την ουσία της διαμαρτυρίας να μπαίνει στο περιθώριο· οι ακτιβιστές νικώνται από το σύστημα που προσπαθούν να πολεμήσουν, επειδή χρησιμοποιούν άτεχνα και ασύμμετρα το βασικό του όπλο, την επικοινωνία.

Όταν έχεις απόλυτο δίκιο και το χάνεις...

Οι νέοι είναι θυμωμένοι μαζί μας για τη ζημιά που κάναμε στο περιβάλλον και κυρίως επειδή συνεχίζουμε να την κάνουμε, ενώ ταυτόχρονα προσποιούμαστε ότι μας νοιάζει.

Η αλήθεια είναι ότι δεν μας νοιάζει και αυτό είναι ξεκάθαρο.

Συνεπώς έχουν κάθε δίκιο, διότι εμείς θα πεθάνουμε και αυτοί θα μείνουν πίσω σε έναν πλανήτη όλο και πιο εχθρικό προς αυτούς.

Καλά κάνουν και διαμαρτύρονται, καλά κάνουν και προσχωρούν στον ακτιβισμό, καλά κάνουν και προσπαθούν να μας τραβήξουν την προσοχή, διότι έτσι κι αλλιώς δεν έχουν άλλο όπλο: Όταν προσπαθούν να μιλήσουν ήσυχα, πρώτον κανείς δεν τους ακούει και δεύτερον ακόμη κι αν προσποιηθούμε ότι τους ακούμε, λέμε «ναι» και μετά πάμε να ξεπατώσουμε τη Βόρεια Θάλασσα ανοίγοντας ένα τρισεκατομμύριο τρύπες για πετρέλαιο· αυτό που θα καταργούσαμε, ναι, αλλά τώρα φταίει ο Πούτιν και μετά θα φταίει κάτι άλλο.

Ο ακτιβισμός για τους ανθρώπους που παλεύουν για το περιβάλλον είναι μονόδρομος. Η απαξίωσή του(ς) από το σύστημα επίσης. Δείτε: Ακόμη και σ΄ αυτό το κείμενο, το συμπέρασμα θα είναι ότι κακώς πετάμε τούρτες στους πανάκριβους πίνακες. Και πράγματι, έτσι είναι.

Όχι όμως επειδή αυτοί που τις πετάνε είναι κακοί άνθρωποι και ανόητη νεολαία και οι σκοποί τους είναι λανθασμένοι, αλλά ακριβώς για το αντίθετο.

Επειδή όλα αυτά τα θαρραλέα και σκεπτόμενα παιδιά (και όχι μόνο παιδιά, ας μην απαξιώνουμε και τους μεγαλύτερους ακτιβιστές), σηκώνονται από τον καναπέ τους και κάνουν κάτι για αυτά που πιστεύουν, εν αντιθέσει προς τους περισσότερους από μας.

Θα τους έλεγα ότι φτάνει, όμως, με τους βαν Γκογκ και τις Μόνα Λίζες, πρώτον δεν φταίνε, δεύτερον τούς κλέβουν εν τέλει την παράσταση και τρίτον στρέφουν εναντίον τους την κοινή γνώμη.

Μπορεί, όπως είπαμε στην αρχή, κάποιος να μην έχει ιδέα για την πραγματική αξία του βαν Γκογκ και να μην έχει περάσει ούτε απ' έξω από μουσείο στη ζωή του, όμως είναι εύκολο να τον εξαγριώσεις όταν του βάλεις τις λέξεις «τέχνη» και «καταστροφή» στην ίδια πρόταση.

Και για να σας προλάβω, στην ερώτηση του ενός εκατομμυρίου ευρώ η απάντηση είναι «δεν ξέρω».

Δεν ξέρω πώς θα μπορούσαν αυτοί οι άνθρωποι να τραβήξουν πιο αποτελεσματικά το ενδιαφέρον του κόσμου στο σημαντικό, που είναι η παραπάνω από επιτακτική ανάγκη να προστατεύσουμε το περιβάλλον.

Ή ίσως και να έχω κάποιες ιδέες, αλλά θα προτιμήσω να τις πω στους ίδιους.