Ο επικίνδυνος κύριος Ίλον Μασκ

Από την ξεκάθαρη παραβίαση του νόμου, όταν καθυστέρησε 11 ολόκληρες ημέρες να δηλώσει στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (SEC) την απόκτηση μετοχών της Twitter που του έδωσαν κυριότητα του 5% της εταιρείας στις 14 Μαρτίου του 2022, ως την καταπάτηση των κανονισμών σχετικά με την τεχνολογία αυτόματης οδήγησης των οχημάτων Tesla σε δημόσιους δρόμους – που ενδέχεται να συνδέεται με 14 θανάτους, σύμφωνα με καταγγελίες, ο Μασκ έχει πολλά περιστατικά στο ιστορικό του που δείχνουν πως δεν έχει πρόβλημα να παραβεί τους κανόνες.

Την ίδια ώρα, η αδιαφορία του για τους δημόσιους κανονισμούς υγείας, αν και δεν συνιστούν καταπάτηση κάποιου νόμου, δείχνουν την επιρροή που έχει ο λόγος του ακόμα και στην υγεία χιλιάδων ανθρώπων. Τον Μάρτιο του 2020, κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού, ο Μασκ κράτησε ανοικτό και σε πλήρη λειτουργία το εργοστάσιο της Tesla στην Καλιφόρνια, παρά την εντολή των Αρχών πως πρέπει να σταματήσει προσωρινά λόγω των μέτρων προστασίας κατά της Covid-19. Όπως ήταν αναμενόμενο, το εργοστάσιο έγινε εστία 400 περιπτώσεων κορονοϊού.

Λίγα χρόνια πριν, το 2018, ο συνιδρυτής και CEO της Tesla είχε γράψει «σκέφτομαι να βγάλω την Tesla από το χρηματιστήριο στα 420 δολάρια. Η χρηματοδότηση είναι εξασφαλισμένη». Όπως αποδείχθηκε το tweet ήταν ένα… αστείο, καθώς ο Μασκ δεν σκόπευε να κάνει κάτι τέτοιο και ήταν μια αναφορά που συνδέεται με τη χρήση μαριχουάνας. Όμως, το «αστείο» του είχε σαν αποτέλεσμα η μετοχή της Tesla να εκτιναχθεί και η αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς μήνυσε τον Μασκ για παραπλάνηση των επενδυτών.

Αντίστοιχα, τα πολλά και διάφορα «αστεία» και λογοπαίγνια που κάνει κατά καιρούς, δεν είναι ξεκάθαρα και έχουν σαν αποτέλεσμα άνθρωποι από όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου να λαμβάνουν οικονομικές αποφάσεις χωρίς αντίκρισμα.

Σε οικονομικούς όρους, οι συνέπειες της καθυστερημένη δήλωσης απόκτησης μετοχών - που μόνο ηθελημένη μπορεί να ήταν - δεν είναι ασήμαντες και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών μπορεί να του «εξοικονόμησαν» σχεδόν 160 εκατ. δολάρια, εξαπατώντας τους μετόχους της εταιρείας.

Για την ακρίβεια, στις συναλλαγές μεταξύ της επίσημης προθεσμίας και της πραγματικής δήλωσης, ο Μασκ απέκτησε 13,1 εκατ. μετοχές αξίας 513,2 εκατ. δολαρίων, πληρώνοντας περίπου 39,05 δολάρια ανά μετοχή. Την ημέρα μετά την ανακοίνωση, η μετοχή της Twitter ανέβηκε στα 51 δολάρια.

Όταν, τελικά, αποφάσισε να δηλώσει την αγορά μετοχών στις 4 Απριλίου (αντί για τις 24 Μαρτίου), το έκανε σε μια φόρμα που αφορά τους «παθητικούς επενδυτές», δηλαδή όσους δεν έχουν καμία πρόθεση να αποκτήσουν σημαντικό έλεγχο μιας εταιρείας.

Ωστόσο, σύμφωνα με επίσημα έγγραφα, ο Μασκ είχε ήδη δηλώσει στον πρόεδρο της εταιρείας πως «εξετάζει διάφορες επιλογές μεταξύ των οποίων την ιδιοκτησία, την συμμετοχή του στο Διοικητικό Συμβούλιο και την ιδιωτικοποίηση της εταιρείας».

Στην περίπτωση του πλουσιότερου ανθρώπου του κόσμου, ένα… τιτίβισμα σημαίνει πολλά περισσότερα από ένα απλό μήνυμα σε έναν «δημόσιο τοίχο». Κάθε φορά που αποφασίζει να σχολιάσει το αγαπημένο του κρυπτονόμισμα ή να ανακοινώσει ως δεδομένο μια επιχειρηματική κίνηση που δεν είναι τελικά 100% σίγουρο ότι θα ολοκληρώσει, φέρνει τα πάνω – κάτω σε αξίες και μετοχές.

Όμως πως τιμωρείς τον πλουσιότερο άνθρωπο του κόσμου αν αποφασίσει να παραβεί τους κανόνες; Μέχρι στιγμής, οι Αρχές έχουν χρησιμοποιήσει πολύ «ήπιες» ποινές. Το πρόστιμο της SEC για το tweet του 2018 ήταν μόλις 20 εκατ. δολάρια. Ποσό «αστείο» για τον άνθρωπο που έχει περιουσία σχεδόν 220 δισ. δολαρίων. Αν ήθελε, η SEC έχει τη δυνατότητα να αποκλείσει εφόρου ζωής τη σύνδεση του με οποιαδήποτε δημόσια εταιρεία.

Ως μέρος της τιμωρίας του ήταν επίσης η υποχρέωση να λαμβάνει έγκριση από τους δικηγόρους της εταιρείας πριν δημοσιεύσει οποιοδήποτε μήνυμα στο Twitter. Ο Μασκ δεν τήρησε ποτέ αυτό τον όρο και συνέχισε να κάνει tweets που παραβίαζαν τη συμφωνία.

Το επόμενο επεισόδιο στο saga των επικίνδυνων πρακτικών αναμένεται να έρθει στο πιο ακατάλληλο χρονικά διάστημα, ενόψει των εκλογών της 8ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ.

Ο Ίλον Μασκ έχει πει πως είναι υπέρμαχος της «απόλυτης ελευθερίας του λόγου» και έχει ήδη δηλώσει δημόσια πως θέλει να επαναφέρει στην πλατφόρμα του Twitter όλους εκείνους τους «μπλοκαρισμένους» λογαριασμούς που αποκλείστηκαν λόγω παραβίασης των κανονισμών για διασπορά ψευδών ειδήσεων και παραπληροφόρηση. Μάλιστα, πρόσωπα από την δεξιά και την άκρα δεξιά στις ΗΠΑ έχουν εκφραστεί υπέρ μια άρσης του αποκλεισμού και έχουν αναγάγει τον Ίλον Μασκ ως προασπιστή της «ελευθερίας του λόγου».

Ο αντίλογος έρχεται από τους οργανισμούς ανθρωπίνων δικαιωμάτων οι οποίοι εκφράζουν φόβους πως οι εκφράσεις μίσους, ο εξτρεμισμός και η παραπληροφόρηση θα μπορούσαν να αυξηθούν κατακόρυφα λίγο πριν τις εκλογές με ενδεχόμενο να επηρεάσουν το αποτέλεσμα και να έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην κοινωνία.

Το πρόβλημα με τον Μασκ δεν είναι ότι μπορεί να κάνει ότι θέλει.

Το πρόβλημα είναι ότι το κάνει - φαινομενικά - χωρίς να χαρίζει ούτε μία σκέψη για τον αντίκτυπο που έχουν οι δικές του πράξεις στα πορτοφόλια, τις ζωές και την ασφάλεια απλών ανθρώπων, οι οποίοι δεν έχουν την άνεση να χάσουν τις δουλειές τους ή τις μικρές, αλλά ζωτικής σημασίας επενδύσεις τους, επειδή ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου ξύπνησε με έμπνευση ή θέλει να «πειραματιστεί» με την ελευθερία του λόγου.

Και αυτό είναι διπλά… ενοχλητικό, ειδικά επειδή έχει δημιουργήσει την εντύπωση πως οτιδήποτε κάνει είναι για το «ευρύτερο καλό της ανθρωπότητας», είτε αυτό είναι η δημιουργία αγοράς για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, είτε είναι η εξεύρεση λύσης για τη δημιουργία ανθρώπινης κοινωνίας στον Άρη.