Ο ενεργειακός γολγοθάς της ΕΕ: Μέτρα και πολιτικές για την αντιμετώπιση της κρίσης

Η Ευρώπη βρίσκεται σε μία από τις πιο δύσκολες εποχές στο ενεργειακό γίγνεσθαι. Αυξημένες τιμές ενέργειας, έλλειψη φυσικού αερίου από την Ρωσία, μειωμένη πυρηνική και υδροηλεκτρική παραγωγή και το κυριότερο ενόψει χειμώνα: Κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τι θα επακολουθήσει.

Η Πρόεδρος της ΕΕ, σε έναν πύρινο λόγο της στο Ευρωκοινοβούλιο, ουσιαστικά υιοθέτησε τις ελληνικές προτάσεις για το πλαφόν στα υπερκέρδη των εταιρειών, την αποσύνδεση της τιμής φυσικού αερίου από την αρχιτεκτονική της αγοράς και την διοχέτευση των κεφαλαίων αυτών στους τελικούς καταναλωτές με την μορφή επιδοτήσεων, όπως και με την δημιουργία ενός νέου benchmark, αντί του TTF, το οποίο δεν αντανακλά πια το πραγματικό κόστος των εισαγωγών αερίου μέσω αγωγών, αλλά ούτε και του LNG στην Ευρώπη.

Επίσης θετικό κρίνεται το γεγονός ότι δεν επιβλήθηκε πλαφόν στην τιμή του ρώσικου φυσικού αερίου, καθώς θα ήταν απειλητικό για την ενεργειακή ασφάλεια, αλλά κυρίως λόγω του ότι το ρωσικό αέριο αντιπροσωπεύει πια μόλις το 9% των εισαγωγών φυσικού αερίου από τους αγωγούς στην Ευρωπαική Ένωση.

Η ευρωπαική στροφή στο υδρογόνο επιβεβαιώνεται με την δημιουργία ενός νέου Ταμείου για το Υδρογόνο ύψους 3 δισ. ευρώ. με πόρους του ταμείου καινοτομία, το οποίο θα καλύψει το έλλειμμα στις χρηματοδοτήσεις. Οι κρίσιμες σπάνιες γαίες, που χρησιμοποιούνται σε ένα μεγάλο εύρος τεχνολογιών, που συνεισφέρουν στην ενεργειακή μετάβαση, αναγνωρίζεται ότι προέρχονται κυρίως από την Κίνα και η ΕΕ θα πρέπει να κινηθεί προς την κατεύθυνση νέων εμπορικών σχέσεων.

Η Επιτροπή προτείνει την εξοικονόμηση ενέργειας στον οικιακό και βιομηχανικό τομέα ως το πιο πρόσφορο μέσο για την ασφάλεια εφοδιασμού. Πράγματι η εφαρμογή κινήτρων εξοικονόμησης στον οικιακό καταναλωτή, όπως είναι τα μειωμένα τιμολόγια και η αποζημίωση των βιομηχανιών με τον μηχανισμό της διακοψιμότητας, υπό την αίρεση βέβαια ότι θα υπάρχει ο κατάλληλος δημοσιονομικός χώρος για την κάλυψη τους από τα κράτη μέλη, είναι προς την σωστή κατεύθυνση, αλλά θα πρέπει να συνδυάζονται εμπροσθοβαρώς με μακροχρόνια μέτρα εξοικονόμησης, όπως είναι οι αντλίες θερμότητας, οι θερμομονώσεις και η αποθήκευση ενέργειας.

Η αναθεώρηση της Οδηγίας REDII αυξάνει την συμμετοχή των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση στο 45% έως το 2030, όπως συμφώνησαν χθες τα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου και θέτει συγκεκριμένους τομεακούς στόχους, με την βιομηχανία να πρέπει να αυξήσει την συμμετοχή των ΑΠΕ κατά 1.9% ανά έτος και την τηλεθέρμανση κατά 2.3% αντίστοιχα. Κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να αναπτύξει 2 διασυνοριακά έργα για την αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα της Ευρώπης, ένας στόχος που είναι πολύ σημαντικός για την Ελλάδα και θα οδηγήσει σε νέες επενδύσεις στον τομέα.

Η ομιλία της προέδρου της ΕΕ ανέδειξε την πρόταση της ΕΕ για την ενεργειακή κρίση, όμως η Ευρώπη θα πρέπει να κινηθεί γρήγορα με συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές, τα οποία λείπανε σε μεγάλο βαθμό από τις χθεσινές ανακοινώσεις. Παράλληλα, ο κλιματικός στόχος της Ε.Ε. για το 2030 και 2050 δεν θα πρέπει να παραβλέπεται εις βάρος της ενεργειακής ασφάλειας. Η κρίση πρέπει να γίνει έναυσμα για αυξημένες πράσινες επενδύσεις, είτε μιλάμε για ΑΠΕ, είτε για εξοικονόμηση, είτε για την ηλεκτροκίνηση.

Καθώς η ενεργειακή κρίση εισέρχεται στους επόμενους μήνες σε μια κρίσιμη στιγμή, είναι σημαντικό να γίνεται μια ευρεία συζήτηση στους κόλπους της κοινωνίας με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων, από τους απλούς πολίτες ως τις επιχειρήσεις, τους φορείς και την πολιτική ηγεσία.

Αυτός είναι και ο λόγος που η Ελληνική Εταιρεία Ενεργειακής Οικονομίας (ΗΑΕΕ) διοργανώνει στις 21-24 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα το 17ο Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Συνέδριο (haee.gr), που θα φιλοξενήσει ως ομιλητές περισσότερες από 250 σημαίνουσες προσωπικότητες του διεθνούς και ελληνικού ενεργειακού γίγνεσθαι.

Η Ατζέντα του Συνεδρίου θα καλύψει ένα ευρύ φάσμα θεματικών πυλώνων για την ενεργειακή μετάβαση, τη γεωπολιτική, την ενεργειακή ασφάλεια, την εξοικονόμηση ενέργειας και το μέλλον των παγκόσμιων ενεργειακών συστημάτων στην πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα. Το Συνέδριο θα περιλαμβάνει ακόμη εξειδικευμένα workshops για Διδακτορικούς Φοιτητές, Gala Dinners, βραβεύσεις εξεχουσών προσωπικοτήτων με αναγνωρισμένη δράση στον τομέα της Ενέργειας, βραβεύσεις καλύτερων δημοσιεύσεων, δράσεις πολιτισμού, που περιλαμβάνουν Έκθεση Ζωγραφικής του ζωγράφου Κωνσταντίνου Σπυρόπουλου, εμπνευσμένη από την Ενεργειακή Μετάβαση, Επίσκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης και στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Ο Δρ. Κώστας Ανδριοσόπουλος είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών και Ενεργειακής Οικονομίας στο Audencia Business School, διευθύνων σύμβουλος στην Akuo Energy Greece, πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας στο Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο