Μετά την εποπτεία, τι;

Μετά από 12 χρόνια μνημονίων, λιτότητας, φόρων, capital controls και μιας σειράς από ομολογουμένως αμφιβόλου αποτελέσματος οικονομικών πολιτικών, η χώρα μας περνά σε ένα νέο οικονομικό κύκλο.

Στο μήνυμά του, ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για «μια νέα εποχή ανάπτυξης», καθώς κλείνει ο κύκλος των μνημονίων και η χώρα μας φιλοδοξεί να αλλάζει τα οικονομικά της δεδομένα.

Την ίδια στιγμή όμως, η έξοδος από την ενισχυμένη εποπτεία συμπίπτει με μια πρωτοφανή οικονομική συγκυρία σε πανευρωπαϊκό -και παγκόσμιο επίπεδο- που απειλεί να εκτροχιάσει τις όποιες προσπάθειες ανάκαμψης. Η γεωπολιτική και ενεργειακή κρίση, η εκτίναξη του πληθωρισμού αλλά και η άνοδος των επιτοκίων συνθέτουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ.

Με τη διαφορά όμως -σε σχέση με την εποχή των μνημονίων- ότι η χώρα μας δεν αποτελεί το «μαύρο πρόβατο» της Ευρωζώνης, αλλά έναν ισότιμο εταίρο που μπορεί να ωφεληθεί από πρωτοβουλίες όπως το Ταμείο Ανάκαμψης ή τα μέτρα στήριξης των κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ.

Τα επόμενα βήματα

Για να απαντήσουμε όμως και στο ερώτημα του τίτλου, ακόμα σημαντικότερο από την έξοδο από την εποπτεία είναι να δούμε ποια είναι τα επόμενα βήματα.
Το πρώτο από αυτά αδιαμφισβήτητα είναι η επανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, ώστε τα ελληνικά ομόλογα να μην θεωρούνται πλέον «σκουπίδια» και να λογίζονται ως «παρίες» της Ευρωζώνης. Η χώρα μας έχασε την επενδυτική βαθμίδα το 2010 και έκτοτε διακαώς επιδιώκει να την επανακτήσει. Κάτι που -υπό κανονικές συνθήκες- θα μπορούσε να γίνει και εντός του 2022. Όμως οι συνθήκες δεν είναι κανονικές και πλέον ο στόχος μετατίθεται για το 2023, αφού ξεκαθαρίσει η εικόνα αναφορικά με την ενεργειακή κρίση και τον πληθωρισμό και ταυτόχρονα παρέλθει η προεκλογική περίοδος.

Παράλληλα, η Ελλάδα καλείται να διαχειριστεί τις πληγές που άφησε στην οικονομία η πανδημία αλλά και αυτές που δημιουργεί η εκτίναξη των τιμών της ενέργειας και ο πληθωρισμός. Και εδώ το στοίχημα είναι αφενός να διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή και η αναπτυξιακή τροχιά, αφετέρου όμως να μην επαναληφθούν αλόγιστες επιδοματικές πολιτικές που θα εκτροχιάσουν το πληθωρισμό και θα βάλουν τη χώρα σε τροχιά νέας εποπτείας. Αρωγός στην προσπάθεια αυτή είναι σίγουρα τα κεφάλαια του Ταμείο Ανάκαμψης και αυτά του RePowerEu, όμως εξίσου σημαντικό είναι αυτά να αξιοποιηθούν έγκαιρα και σωστά.

Και βέβαια, το μεγαλύτερο διακύβευμα είναι η χώρα να αποκτήσει ένα νέο οικονομικό και αναπτυξιακό μοντέλο που θα εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα της οικονομίας σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. Αν οφείλουμε να μάθουμε κάτι από τα 12 χρόνια της εποπτείας είναι πως τα οικονομικά μοντέλα του παρελθόντος δεν δούλεψαν. Η οικονομία της κατανάλωσης, του υπερδανεισμού και της περιορισμένης ανταγωνιστικότητας είναι θνησιγενής και οδηγεί σε χρεοκοπίες και μνημόνια.

Ειδικά στην εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, της ψηφιοποίησης και των νέων μοντέλων εργασίας, όποιος δεν ανταποκριθεί στις προκλήσεις νομοτελειακά θα αφανιστεί, ακολουθώντας το δαρβινικό μοντέλο. Στον αντίποδα, όποιος καταφέρει και ακολουθήσει το νέο αυτό αναπτυξιακό τρένο θα βρεθεί σε εξαιρετικά πλεονεκτική θέση.

Είναι λοιπόν στο χέρι μας, αυτή τη φορά, να βρεθούμε στη σωστή πλευρά της οικονομικής ιστορίας.