«Ουσιαστικά τίποτα καινούργιο»: Η υποτιθέμενη στροφή της γερμανικής πολιτικής στα ελληνοτουρκικά 

Εδώ και μήνες, η εχθρική ρητορική της Άγκυρας κυριαρχεί στις ειδήσεις, δεν περνάει σχεδόν καμία μέρα χωρίς νέες προκλήσεις από τον Ερντογάν και τους ακόλουθούς του.

Τα σαφή λόγια της Γερμανίδας υπουργού έμοιαζαν με «μουσική» στα αυτιά του ελληνικού ακροατηρίου. Η επακόλουθη λεκτική αντιπαράθεση μεταξύ της Γερμανίδας και του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, έφερε επιπλέον συμπάθεια στην Αναλένα Μπέρμποκ στην Ελλάδα. Κάποιοι θυμήθηκαν μια παρόμοια λογομαχία μεταξύ του Τσαβούσογλου και του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στην Άγκυρα. Για τη συνεπή στάση του, τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης πανηγύρισαν τον Έλληνα υπουργό ως εθνικό ήρωα.

Στον απόηχο της επίσκεψης Μπέρμποκ, τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης δεν άργησαν να μιλήσουν για αλλαγή της γερμανικής πολιτικής έναντι της Τουρκίας, για μια νέα στάση του Βερολίνου στα ελληνοτουρκικά ζητήματα. Έκτοτε, σε συνεντεύξεις στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση, με ρωτούν συχνά πώς εξηγώ τη νέα αυτή στάση. Οι συνομιλητές μου αντιδρούν με έκπληξη, ακόμη και απογοήτευση, όταν τους απαντώ ότι δεν υπάρχει καμία αλλαγή. Η γερμανική πολιτική απέναντι στην Τουρκία και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι η ίδια σήμερα όπως ήταν πριν από ένα, δύο ή πέντε χρόνια, είναι η θέση μου.

Το ότι όλα παραμένουν ως έχουν, διατυπώθηκε επίσημα στα μέσα της εβδομάδας από κανέναν λιγότερο από τον εκπρόσωπο της γερμανικής κυβέρνησης. Όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο της Deutsche Welle για μια «νέα γερμανική πολιτική», ο εκπρόσωπος απάντησε κατά λέξη: «Δεν βλέπω καμία αλλαγή». Κατά τα λοιπά, το Βερολίνο καλεί «και τις δύο πλευρές να αντιμετωπίσουν η μία την άλλη εποικοδομητικά».

Ο εκπρόσωπος της Άνγκελα Μέρκελ θα απαντούσε με ακριβώς τον ίδιο τρόπο.

Φυσικά, πολλά έχουν αλλάξει στο Βερολίνο από τότε που η Άνγκελα Μέρκελ συνταξιοδοτήθηκε. Η Αναλένα Μπέρμποκ είναι ένας εντελώς διαφορετικός τύπος από τον άχρωμο προκάτοχό της Χάικο Μάας. Αλλά -και αυτό είναι το κύριο επιχείρημά μου- οι διαφορές βρίσκονται στο στυλ και όχι στην ουσία.

Όταν η Αναλένα Μπέρμποκ λέει στην Αθήνα ότι η Σάμος και η Ρόδος είναι ελληνικά νησιά, ακούγεται ωραία -ειδικά στην Ελλάδα και στους φίλους της Ελλάδας. Αλλα λέει το αυτονόητο. Επί της ουσίας, αυτό που είπε η Μπέρμποκ στην Αθήνα είναι η κοινή θέση όλων των πολιτικών κομμάτων της Γερμανίας, αλλά και η συναίνεση όλων των κυβερνήσεων της ΕΕ.

Πιο σημαντικό από την επανάληψη των αυτονόητων θα ήταν να επισημανθούν και να συζητηθούν τα προβληματικά σημεία στις ελληνογερμανικές σχέσεις.

Παρά τις επίσημες δηλώσεις φιλίας, υπάρχουν και αυτές. Δύο είναι τα σημεία που επισκιάζουν ιδιαίτερα τη σχέση Αθήνας-Βερολίνου: Το θέμα των επανορθώσεων για τα γερμανικά εγκλήματα πολέμου κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (εδώ δεν υπάρχει καμία σχέση με το ελληνοτουρκικό ζήτημα) και -δεύτερον- οι προμήθειες υπερσύγχρονων γερμανικών υποβρυχίων στην Τουρκία.

Ο Νίκος Δένδιας έθεσε ξεκάθαρα και δημόσια την ελληνική απόρριψη της πώλησης των όπλων αυτών στην Τουρκία. Η ελπίδα ότι η πράσινη πολιτικός θα ακολουθούσε την εξαγγελία του κόμματός της και θα ανέστειλε τη σχετική συναλλαγή με την Άγκυρα δεν επαληθεύτηκε. Το Βερολίνο εμμένει στην παλιά του στάση.

Αν υπάρχει ένα βαρόμετρο για τυχόν αλλαγή της στάσης της Γερμανίας στην ελληνοτουρκική πολιτική, αυτό είναι τα υποβρύχια. Για μένα είναι ένα μυστήριο γιατί το θέμα αυτό δεν έπαιξε σχεδόν καθόλου ρόλο στα πολλά σχόλια στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης σε σχέση με την επίσκεψη της Αναλένα Μπέρμποκ.

Μήπως το θέμα υποβαθμίστηκε επειδή δεν ταιρίαζει με το αφήγημα της διπλωματικής επιτυχίας έναντι της Τουρκίας. Αυτή η θεωρία της διπλωματικής νίκης προέρχεται από μία Έλληνίδα συνάδελφο. Αν πράγματι αυτός είναι ο λόγος, τότε έχουμε να κάνουμε με μια πύρρειο νίκη.

Φυσικά το Βερολίνο υποστηρίζει την ελληνική κυριαρχία στα ελληνικά νησιά. Αυτό είναι έτσι και θα παραμείνει έτσι. Όμως η θυσία στρατηγικών συμφερόντων της Γερμανίας στην Τουρκία στην ελληνοτουρκική διαμάχη είναι ένα άλλο θέμα. Η παλιά κυβέρνηση δεν το έκανε αυτό. Ούτε η σημερινή κυβέρνηση το κάνει.

Ο Δρ. Ρόναλντ Μαινάρντους είναι πολιτικός αναλυτής και σχολιαστής και κύριος ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.