Νέα οικονομική πραγματικότητα

Τα επιτόκια του ευρώ ανέβηκαν για πρώτη φορά μετά από 11 χρόνια και έπεται και συνέχεια. Η ισοτιμία ευρώ/δολαρίου έφτασε στην απόλυτη ισορροπία μετά από 20 χρόνια. Οι διεθνείς τιμές φυσικού αερίου σπάνε κάθε ρεκόρ, ενώ ταυτόχρονα ο πληθωρισμός επιστρέφει στα δεδομένα της δεκαετίας του ’70.

Είναι λοιπόν ξεκάθαρο πως δεν μιλάμε απλώς για μια σειρά από μεμονωμένα οικονομικά γεγονότα, αλλά για ένα πρωτόγνωρο, εκρηκτικό κοκτέιλ που δημιουργεί μια νέα οικονομική πραγματικότητα.

Και σε αυτή τη νέα πραγματικότητα καλούνται να προσαρμοστούν άμεσα -και αρκετά βίαια- νοικοκυριά και επιχειρήσεις που βλέπουν τον προϋπολογισμό τους να εκτροχιάζεται.

Ήδη το ενεργειακό κόστος, παρά τις κυβερνητικές παρεμβάσεις, παραμένει δυσβάσταχτο και αναμένεται να διατηρηθεί ψηλά, τουλάχιστον για ολόκληρο το 2022 και αρκετούς μήνες του 2023.

Γεγονός, που με τη σειρά του φέρνει σε επίπεδα ρεκόρ και τον πληθωρισμό, ενώ πολύ έντονοι είναι οι φόβοι για νέο μπαράζ ανατιμήσεων από το Σεπτέμβρη σε 10άδες ή και 100άδες προϊόντα. Ήδη μεγάλοι όμιλοι λιανικής προετοιμάζονται για τις νέες τιμές και, ενώ δεν αναμένουμε επισιτιστική κρίση, είναι σχεδόν βέβαιο ότι τα τρόφιμα θα κοστίζουν πολύ περισσότερο σε σχέση με πέρυσι.

Το τρίπτυχο κλείνει η αύξηση των επιτοκίων, καθώς ήδη την προηγούμενη εβδομάδα η Κριστίν Λαγκαρντ ανέβασε το κόστος του χρήματος κατά 50 μονάδες βάσης, ενώ έπεται και τουλάχιστον μία ακόμα νέα αύξηση το Σεπτέμβριο. Γεγονός που με τη σειρά του κάνει πιο «ακριβά» τα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο, τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, η δόση για ένα μέσο στεγαστικό δάνειο αναμένεται να ανέβει κατά έως και 100 ευρώ το μήνα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον οικογενειακό προϋπολογισμό.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι όλη η οικονομία θα πρέπει να προσαρμοστεί σε νέα, ακριβότερα δεδομένα. Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών θα συρρικνωθεί έτι περαιτέρω ενώ και οι επιχειρήσεις καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα στα αυξημένα κόστη και τη μειωμένη αγοραστική δυνατότητα των εν δυνάμει πελατών τους.

Εντούτοις, και για να δούμε και την αισιόδοξη πλευρά των πραγμάτων, τα έσοδα από τον τουρισμό είναι όντως εντυπωσιακά. Γεγονός που δίνει μια μεγάλη ανάσα για τα κρατικά έσοδα, τις επιχειρήσεις αλλά και τους εργαζομένους στον τουρισμό. Και την ίδια στιγμή, σε πείσμα της συγκυρίας, οι επενδύσεις και τα ντιλς στη χώρα συνεχίζονται, φέρνοντας την ανάπτυξη σε επίπεδα άνω του 3% με 3,5% για το σύνολο του 2022. Και μάλιστα, ανάπτυξη που δεν προέρχεται (μόνο) από άνοδο της κατανάλωσης, όπως συνέβαινε μέχρι πρότινος, αλλά τροφοδοτούμενη και από σημαντικές ξένες επενδύσεις.

Ταυτόχρονα, μέσα στους επόμενους μήνες αναμένεται να δούμε και τον αντίκτυπο των πρώτων επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, τις οποίες διακαώς αναμένει η οικονομία.

Συμπερασματικά, η πραγματικότητα μας δείχνει ότι πρέπει να ξεχάσουμε αυτά που ξέραμε για την οικονομία και να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. Τόσο ως κράτος όσο και ως επιχειρήσεις και νοικοκυριά καλούμαστε να λύσουμε μια «νέα εξίσωση» με πολλούς αγνώστους, μεγάλες προκλήσεις αλλά και προοπτικές. Και το μόνο σίγουρο είναι πως όποιος μείνει στάσιμος θα μείνει και… μετεξεταστέος.