Οι 181 μέρες που εργαστήκαμε φέτος για το κράτος είναι πολλές

Έτσι, για το 2022, αν έπρεπε με τα χρήματα που κερδίζουμε από την εργασία μας να αποπληρώσουμε πρώτα τις υποχρεώσεις μας προς το κράτος, θα αρχίσαμε να ξοδεύαμε ελεύθερα για τους εαυτούς μας την 1η Ιουλίου, την 182η δηλαδή από τις 365 μέρες του χρόνου.

Τα καλά νέα είναι ότι, σύμφωνα με τα σχετικά απολογιστικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, καταγράφεται μια βελτίωση της τάξης των δύο ημερών σε σχέση με το 2021. Παρά την πολυεπίπεδη διεθνή κρίση που συντίθεται από την πανδημία, την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και το ευρύτερο ενεργειακό, το φορολογικό βάρος έστω και οριακά περιορίστηκε, στην κατεύθυνση των δεσμεύσεων που είχε αναλάβει η σημερινή κυβέρνηση προεκλογικά, πριν δηλαδή τον απρόβλεπτο τυφώνα που ξεκίνησε με τον κορονοϊό.

Τα κακά νέα είναι ότι από το 2010 μέχρι το 2020 προστέθηκαν 25 ημέρες εργασίας για το κράτος, αύξηση που συνιστά τη δεύτερη μεγαλύτερη ανάμεσα σε 28 ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές οικονομίες. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι πως το 2020 η Ελλάδα είχε μια από τις μεγαλύτερες φορολογικές επιβαρύνσεις στην Ευρώπη, ενώ ταυτόχρονα κατέγραφε υψηλό ποσοστό παραοικονομίας (7η χειρότερη θέση), χαμηλή ανταγωνιστικότητα φορολογίας επιχειρήσεων (8η χειρότερη θέση), υψηλή ανισότητα (7η χειρότερη θέση) και υψηλό ποσοστό πολιτών που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας (9η χειρότερη θέση).

Ακόμη, στα βάρη που επωμίζονται οι πολίτες θα πρέπει να συνυπολογιστεί το ράλι της ακρίβειας των τελευταίων μηνών. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2020, πριν δηλαδή τις μεγάλες αυξήσεις στην ενέργεια που συμπαρέσυραν προϊόντα και υπηρεσίες, τα νοικοκυριά ξόδεψαν 41,8 δις ευρώ για τις βασικές τους ανάγκες, ενώ κατέβαλαν 1,6 φορές περισσότερα χρήματα για φόρους και εισφορές, μέγεθος που είναι βέβαιο ότι έχει επιδεινωθεί φέτος.

Ανησυχητική είναι επίσης η αποτελεσματικότητα της κοινωνικής πολιτικής στη χώρα μας που είναι ίσως το εμβληματικότερο κριτήριο απόδοσης των εισπραττόμενων φόρων. Στην Ελλάδα το 2020 οι κοινωνικές μεταβιβάσεις μείωσαν το ποσοστό του πληθυσμού που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας κατά 6,6 ποσοστιαίες μονάδες, επίδοση ελάχιστα υψηλότερη από τον μέσο όρο των 29 χωρών που εξετάζει η μελέτη, στο 17,7% του πληθυσμού.

Σ’ αυτή τη συνθήκη, η μακροπρόθεσμη στόχευση είναι σαφής: Αφενός, μείωση του φορολογικού βάρους που επωμίζονται πολίτες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις, εξέλιξη που προϋποθέτει αναπτυξιακή δυναμική στην οικονομία και μεγαλύτερη ευελιξία του κράτους. Αφετέρου, ενίσχυση της ανταποδοτικότητας των φόρων και της αποτελεσματικότητας του κράτους στους τομείς όπου αποδεδειγμένα έχει ρόλο, με την εισαγωγή και την ενίσχυση νέων ψηφιακών εργαλείων και διαδικασιών αξιολόγησης.

Βεβαίως, η σχετική ανελαστικότητα των φόρων καταδείχθηκε με τρόπο εμφατικό σε ό,τι αφορά για παράδειγμα την πρόταση της μείωσης της φορολογίας των καυσίμων, που τελικά δεν προκρίθηκε ως λύση για την αντιμετώπιση της επιβάρυνσης που υφίστανται τους τελευταίους οι καταναλωτές, κυρίως διότι αποτελεί μια από τις σημαντικότερες και πλέον αξιόπιστες πηγές κρατικών εσόδων.

Δεδομένου όμως του ορατού κινδύνου μιας νέας μακράς διεθνούς ύφεσης, αλλά και των δημογραφικών πορισμάτων της πρόσφατης απογραφής, οι 181 μέρες που εργαστήκαμε φέτος για το κράτος είναι πάρα πολλές – επιδεινώνουν και δεν βελτιώνουν το επίπεδο ζωής και τις προοπτικές των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων και των φτωχότερων, ενώ υπονομεύουν και τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας καθώς και τον σημαντικό στόχο της διατήρησης των ταλαντούχων Ελληνίδων και Ελλήνων στη πατρίδα μας και της προσέλκυσης νέων ταλέντων και επενδύσεων από το εξωτερικό.

Με άλλα λόγια, οι πολιτικές αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν είναι δύσκολες, αλλά σαφείς και απολύτως αναγκαίες.

Διαβάστε τη μελέτη του ΚΕΦίΜ για τη φετινή Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας εδώ.