Γιατί η Ευρώπη πληρώνει την πολιτική της Μέρκελ
H Γερμανία βάσισε την οικονομική της ανάπτυξη στο φτηνό ρωσικό αέριο και τις εξαγωγές στην Κίνα. Και τώρα πληρώνουμε όλοι το λογαριασμό.
Για τις δύο προηγούμενες δεκαετίες, η μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρώπη διεύρυνε συνεχώς το εμπορικό της πλεόνασμα, επιβάλλοντας ουσιαστικά την πολιτική της εντός της Ευρωζώνης. Και το έκανε αξιοποιώντας, μεταξύ άλλων, το εξαιρετικά χαμηλό κόστος ενέργειας που έφερε προνομιακή πολιτικο-οικονομική σχέση της με τη Ρωσία.
Ήταν μια συνειδητή επιλογή της Άνγκελα Μέρκελ, η οποία ως καγκελάριος της Γερμανίας ενστερνίστηκε την περίφημη Οστπολιτίκ που είχε εισαγάγει ο Βίλλυ Μπραντ.
Στην πραγματικότητα, η σχέση Μέρκελ-Πούτιν καθόρισε σε μεγάλο βαθμό την ενεργειακή πολιτική της Γερμανίας και σε μικρότερο την ευρύτερη οικονομική της στόχευση. Σε συνδυασμό δε με την επιτάχυνση των εξαγωγών προς την Κίνα, την μετέτρεψε σε μια οικονομική «ατμομηχανή».
Ειδικά όταν, μετά το ατύχημα της Φουκουσίμα η Γερμανία επιτάχυνε το κλείσιμο των πυρηνικών της εργοστασίων, με παρότρυνση της Άγκελα Μέρκελ, η εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο έγινε ακόμη εντονότερη. Ενώ αντίστοιχα, ο νέος αγωγός Nord Stream 2 φτιάχτηκε για να μεταφέρει το αέριο από τη Ρωσία απευθείας στη Γερμανία και από εκεί στην υπόλοιπη Ευρώπη, έστω και αν ποτέ δεν άνοιξε λόγω των εξελίξεων.
Μολονότι -ακόμα και στα χρόνια της παντοδυναμίας της- η Γερμανίδα Καγκελάριος έγινε αντικείμενο κριτικής για την πολιτική της αυτή, τα οικονομικά αποτελέσματα αποτελούσαν ασπίδα προστασίας. Τι θα μπορούσαν εξάλλου να που οι επικριτές απέναντι στην πιο ισχυρή οικονομία της Ευρώπης, η οποία κατέγραφε εντυπωσιακές επιδόσεις επί σειρά ετών;
Ο «μήνας του μέλιτος» όμως πέρασε, έστω και αν διήρκησε κάποιες δεκαετίες. Και πλέον η Γερμανία- και μαζί της υπόλοιπη η Ευρώπη- πληρώνει τα «σπασμένα» της εξάρτησης από τη Ρωσία. Όχι μόνο γιατί το κόστος εκτινάχθηκε αλλά διότι -για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες- υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να έχουμε φυσικό αέριο… με το δελτίο στην πιο ισχυρή ευρωπαϊκή οικονομία. Σκηνικά πρωτάκουστα και με τεράστιες κοινωνικές αλλά και πολιτικές προεκτάσεις.
Η αλήθεια είναι πως η Γερμανία σε κάποιο βαθμό είχε προβλέψει την ανάγκη απεξάρτησης από τη Ρωσία, πιέζοντας και επιταχύνοντας τις διαδικασίες για την πράσινη μετάβαση. Με τον τρόπο αυτό και το ενεργειακό της μείγμα θα άλλαζε, αλλά και οι γερμανικές εταιρείες θα αποκτούσαν ένα ακόμη «πεδίο δόξης λαμπρό» για να αυξήσουν την κερδοφορία τους.
Όμως ο Βλάντιμιρ Πούτιν είχε άλλη άποψη, καθώς η εισβολή στην Ουκρανία τίναξε στον αέρα τον όποιο σχεδιασμό, φέρνοντας τα «πάνω κάτω» στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη.
Πού βρισκόμαστε λοιπόν από εδώ και πέρα; Η Γερμανία και η υπόλοιπη Ευρώπη- καλούνται να διαχειριστούν τις συνέπειες της πολιτικής Μέρκελ, όσο μόνο ενεργειακά αλλά και ευρύτερα γεωπολιτικά. Με το χειμώνα να προμηνύεται εξαιρετικά βαρύ, οι επιλογές είναι περιορισμένες, κοστοβόρες και επίπονες.
Στο δια ταύτα, η Ευρώπη θα πρέπει να κάνει άμεσα ό,τι δεν έκανε εδώ και χρόνια, διακινδυνεύοντας τόσο την οικονομική της ανάπτυξη όσο και την ενεργειακή της επάρκεια, ούτως ώστε να εξασφαλίσει το συντομότερο δυνατό την ανεξαρτησία της από το ρωσικό φυσικό αέριο.