Μια κηδεία, ένα φέρετρο και μια σφαίρα για τη δημοσιογραφία…

Η Σιρίν ήταν διακεκριμένη δημοσιογράφος του τηλεοπτικού δικτύου Al Jazeera, 51 ετών, Παλαιστίνια, Χριστιανή, είχε και αμερικανική υπηκοότητα. Κηδεύτηκε το Σάββατο στην Ιερουσαλήμ -την πόλη όπου μεγάλωσε- έπειτα από λειτουργία σε εκκλησία της παλιάς πόλης.

Σε όλες τις γνωστές θρησκείες υπάρχει ένας σεβασμός στους νεκρούς. Αποτελεί και κριτήριο πολιτισμού. Στην τραγωδία του Σοφοκλή «Αντιγόνη» κυρίαρχο στοιχείο είναι η απότιση τιμής στον νεκρό αδελφό -συνάνθρωπό μας. Η Αντιγόνη προσπαθεί να θάψει τον νεκρό αδελφό της Πολυνείκη, παρά την αντίθετη εντολή του Κρέοντα, βασιλιά της Θήβας, θέτοντας την τιμή των θεών και την αγάπη για τον αδερφό της υπεράνω των νόμων των ανθρώπων.

Οι εικόνες αυτές, από δημοσιογραφική άποψη, αποτυπώνουν μια περιφρονητική συμπεριφορά προς νεκρούς. Συνιστούν ύβρη. Θα περίμενε κάποιος να αποτελέσουν στοιχείο καταδίκης παγκοσμίως και μεγάλης δημοσιογραφικής προβολής. Δεν συνέβη… Γιατί άραγε; Έχουν αμβλυνθεί παγκοσμίως τα δημοσιογραφικά αντανακλαστικά ή είδηση αποτελεί μόνο ό,τι αφορά εμάς και τους πολύ «δικούς μας»; Εκτός και αν οι ειδήσεις πρέπει να υπηρετούν το κυρίαρχο αφήγημα. Ό,τι το αμφισβητεί, απλά το θάβουμε…

Ας δούμε τη μεγαλύτερη εικόνα: Η δημοσιογραφία έχει όρια, εντάξει να πούμε και μια κουβέντα παραπάνω, αλλά δεν πρέπει να αμφισβητείται ότι «εμείς» είμαστε οι καλοί και πολιτισμένοι και όλοι «οι άλλοι» είναι οι κακοί. Τα φώτα της δημοσιότητας λοιπόν θα πέφτουν «επιλεκτικά». Τα υπόλοιπα δεν επιτρέπονται. Θέλετε αποδείξεις;

Ο Έντουαρντ Σνόουντεν τόλμησε να αμφισβητήσει με τις αποκαλύψεις του ποιος είναι ο καλός και ποιος ο κακός. Θυμίζουμε ότι είναι Αμερικανός τεχνικός (διαχειριστής συστημάτων) που εργαζόταν για την NSA και την CIA. Το 2013 ο Σνόουντεν διοχέτευσε στον τύπο απόρρητες πληροφορίες σχετικά με τα προγράμματα μαζικής παρακολούθησης που εφαρμόζουν οι αμερικανικές και βρετανικές κυβερνήσεις. Οι πληροφορίες αποκάλυπταν τα προγράμματα παρακολούθησης που υλοποιεί η NSA με τη συνεργασία εταιριών τηλεπικοινωνιών και ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Ο Σνόουντεν από το 2015 ζει σε άγνωστη τοποθεσία στη Ρωσία, ενώ αναζητά άσυλο…

Ο Τζούλιαν Ασάνζ είναι Αυστραλός ακτιβιστής που το 2006 ίδρυσε την πλατφόρμα Wikileaks. Στις 28 Νοεμβρίου 2010 δημοσίευσε στο WikiLeaks περισσότερα από 251.000 διπλωματικά έγγραφα, 15.000 από τα οποία έφεραν την ένδειξη «εμπιστευτικό». Μερικά από αυτά αποκάλυπταν εγκλήματα πολέμου των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Ο Ασάνζ παραμένει κρατούμενος σε φυλακές υψίστης ασφαλείας, περιμένοντας να εκδοθεί στις Η.Π.Α. για να δικαστεί.

Σίγουρο είναι ότι κανένας από όλους αυτούς δεν είναι «άσπιλος και αμόλυντος». Υπάρχουν γκρίζες σελίδες σε όλους, ο Ασάνζ για παράδειγμα είναι κατηγορούμενος για βιασμό, ενώ πολλά ακόμα έχουν γραφτεί εναντίον του. Δεν γνωρίζουμε και δεν θα μάθουμε ποτέ τι ακριβώς είναι αλήθεια. Πρόκειται για αμφιλεγόμενες προσωπικότητες, για τυχοδιώκτες ή απλά σε βάρος τους στήθηκε μια επιχείρηση «δολοφονίας χαρακτήρα» προκειμένου να «συνετιστούν» όσοι σκέφτονται να προβούν σε ανάλογες αποκαλύψεις;

Το σίγουρο είναι ότι οι σφαίρες, οι φυλακίσεις, η εξορία έχουν στόχο και την ανεξάρτητη δημοσιογραφία. Οι εικόνες που μεταδίδονται (ή αυτές που αποκρύπτονται) αποτελούν ισχυρότατα όπλα που υπηρετούν (ή αποδομούν) το κυρίαρχο αφήγημα. Ο κάθε πόλεμος, η κάθε αντιπαράθεση, η κάθε απόφαση χρειάζεται να έχει την υποστήριξη των πολιτών για να πετύχει. Τα ΜΜΕ παίζουν κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της υποστήριξης. Σιγά τώρα μην αφήσουν την κάθε Σιρίν, τον κάθε Έντουαρντ, τον κάθε Τζούλιαν να το αμφισβητήσει…