Δελφικοί χρησμοί

Με την πανδημία να περνά σε δεύτερο πλάνο –ανεξάρτητα του τι συμβαίνει με νεκρούς και κρούσματα- και τη χώρα να είναι έτοιμη να καβαλήσει το κύμα του Ταμείου Ανάκαμψης.

Όμως οι συνθήκες δεν είναι κανονικές. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση και η εκτίναξη του πληθωρισμού άλλαξαν τους κανόνες του παιχνιδιού και μαζί τους το πρόγραμμα αλλά και τη λογική του συνεδρίου.

Αντίστοιχα, ενώ –υπό κανονικές συνθήκες- ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα επαναλάμβανε την αρχηγική και ομολογουμένως εντυπωσιακή εμφάνιση του 2019, όταν μίλησε ως εν αναμονή πρωθυπουργός, αναγκάστηκε να στοχεύσει το λόγο του στο πώς θα αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης.

Έχοντας παρακολουθήσει το Φόρουμ των Δελφών, αλλά και πολλά από όσα ειπώθηκαν πίσω από κλειστές πόρτες, ομολογώ ότι γύρισα στην Αθήνα χωρίς μια ξεκάθαρη εικόνα για το μέλλον. Και πώς να το καταφέρω άλλωστε, όταν η βασική συνισταμένη των ομιλητών ήταν το πώς θα διαχειριστούμε την αβεβαιότητα.

Αβεβαιότητα που εκτείνεται από τα γεωπολιτικά μέχρι την ενέργεια, την οικονομία, την επισιτιστική κρίση, το μεταναστευτικό αλλά και το Ταμείο Ανάκαμψης. Από την άλλη, αν θέλουμε να είμαστε αντικειμενικοί, η εικόνα αλλά και το συναίσθημα δεν είχαν καμία σχέση με το 2015 και το 2016, όταν όλα ήταν «στον αέρα».

Ταυτόχρονα, και σε πείσμα όλης αυτής της αβεβαιότητας, προέκυψαν ορισμένα εξαιρετικά ενδιαφέροντα μηνύματα που μπορεί να μην ξεκαθαρίζουν το τοπίο, δείχνουν όμως με αδρές γραμμές κάποιες κατευθύνσεις. Όπως δηλαδή οι χρησμοί του μαντείου των Δελφών, που εκ πρώτης όψεως ήταν αμφίσημοι και συγκεχυμένοι, στο τέλος όμως αποδεικνύονταν εξαιρετικά σαφείς.

Το πρώτο είναι πως στο οικονομικό επίπεδο το «μπαλάκι» έχει περάσει στη δημοσιονομική πολιτική, καθώς οι νομισματικές παρεμβάσεις δεν αρκούν για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Αυτό βέβαια για τη χώρα μας είναι δίκοπο μαχαίρι, καθώς οι μνήμες από το δημοσιονομικό εκτροχιασμό της δεκαετίας του 2000 είναι ακόμα νωπές. Με τη διαφορά βέβαια ότι τώρα δεν είμαστε το «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης, όμως και πάλι η αφετηρία μας –τουλάχιστον όσον αφορά το χρέος- είναι σαφώς χειρότερη.

Το δεύτερο έχει να κάνει με την ενέργεια. Όταν η ευρωπαία Επίτροπος Κάντρι Σίμσον κάνει λόγο για «περικοπές» κατανάλωσης προκειμένου να αντικατασταθεί το ρωσικό αέριο, είναι εύκολο να καταλάβει κανείς πως η εξίσωση είναι δύσκολη. Και πως, αν το θέμα δεν έχει λυθεί μέχρι τον επόμενο χειμώνα, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις, τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά. Και ταυτόχρονα, οι στόχοι για την «πράσινη μετάβαση» αλλάζουν άρδην. Από τη μία ξεκάθαρα «πατάμε γκάζι» για ΑΠΕ κάθε μορφής, από την άλλη όμως, και στο μεσοδιάστημα, η «βρώμικη» ενέργεια –λέγε με λιγνίτες για την Ελλάδα- θα επιστρατευθεί προκειμένου να σωθεί η κατάσταση. Όσο για τον ελέφαντα στο δωμάτιο, δηλαδή την πυρηνική ενέργεια, ήδη έπεσαν οι πρώτες τροχιοδεικτικές βολές, με στοχευμένες τοποθετήσεις κατά τη διάρκεια του συνεδρίου.

Όσο για το Ταμείο Ανάκαμψης, το μήνυμα είναι πως πρέπει να τρέξουμε δίχως αύριο αν θέλουμε να προλάβουμε τις προθεσμίες. Ήδη τα χρονοδιαγράμματα είναι σφιχτά και θα πρέπει να έχουμε ιδανικές συνθήκες ώστε τα έργα να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το 2026. Βέβαια, και πίσω από κλειστές πόρτες, ήδη πολλοί παραδέχονται ότι έρχεται παράταση, καθώς το θέμα δεν είναι μόνο ελληνικό.

Τέλος, και βλέποντας μακροπρόθεσμα, τα όσα ειπώθηκαν από τους «οραματιστές» στους Δελφούς ήταν εξαιρετικά ενδιαφέροντα και ταυτόχρονα τρομακτικά. Οι αλλαγές που φέρνει η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι καταιγιστικές. Το εργασιακό τοπίο θα υποστεί τις μεγαλύτερες αναταράξεις από την εποχή της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης, ενώ η καθημερινότητά μας θα καθορίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από αποφάσεις που θα λαμβάνουν μηχανές. Και βέβαια, το ψηφιακό χάσμα θα διευρυνθεί τόσο πολύ ώστε όποιος δεν παρακολουθεί διαρκώς τις εξελίξεις θα θεωρείται άμεσα ψηφιακά αναλφάβητος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.