Διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία: Οι συμβολισμοί του Βοσπόρου

Η γιγαντιαία αναπαράσταση που κοσμούσε την αίθουσα στα ανάκτορα του Ντολμάμπαχτσε μπορεί σε πρώτη ματιά να φάνταζε στον ανυποψίαστο παρατηρητή ως μία απλή σύνθεση με τουρκικά θέματα, έκρυβε όμως μια λεπτή σημειολογία, όπως εξάλλου και όλος συμβολισμός της τοποθεσίας όπου έγινε η συνάντηση των Ρώσων και Ουκρανών αντιπροσώπων: Πρώην οθωμανικό παλάτι, αυτοκρατορικό μεγαλείο στην όχθη του Βοσπόρου.

Η σημειολογία στη συγκεκριμένη τεράστια γκραβούρα κρυβόταν στο βασικό της θέμα, στο μνημείο που απεικονίζονταν στο κέντρο της.

Πρόκειται για το «Μνημείο της Δημοκρατίας» που βρίκσεται στην κεντρικότερη πλατεία της Κωνσταντινούπολης και της Τουρκίας, την γνωστή πλατεία Ταξίμ, και είναι αφιερωμένο σε αυτό που στην Τουρκία αποκαλείται «Πόλεμος Ανεξαρτησίας» και στην Ελλάδα Μικρασιατική Εκστρατεία.

Όπως και στα περισσότερα μνημεία στην Τουρκία, κυρίαρχη φιγούρα είναι ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο οποίος αναπαρίσταται με τη στρατιωτική περιβολή της εποχής που ο ελληνικός Στρατός βρισκόταν στην Μικρά Ασία.

Το ενδιαφέρον στοιχείο με το μνημείο ξεκινάει από αυτό το σημείο και μετά: Σε αντίθεση με όλα τα μνημεία αυτής της κατηγορίας, που συνήθως αποτελούν αναπαραστάσεις εθνικών αγώνων και ηρώων, με στόχο την ανύψωση του εθνικού φρονήματος, το συγκεκριμένο «φιλοξενεί» επιπλέον τα αγάλματα δύο Σοβιετικών ηρώων της Οκτωβριανής Επανάστασης και μάλιστα στο πλευρό του Κεμάλ, ακριβώς για να τονιστεί η συμβολή της νεόκοπης τότε Σοβιετικής Ένωσης στη νίκη των τουρκικών δυνάμεων επί του ελληνικού Στρατού το 1922.

Πρόκειται για τον Μιχαήλ Φρούνζε και τον στρατάρχη Κλιμέντ Βοροσίλοφ. Ο πρώτος, Λαϊκός Επίτροπος του Κόκκινου Στρατού και του Ναυτικού, ήταν επικεφαλής της σοβιετικής αντιπροσωπείας που έφτασε στις 13 Δεκεμβρίου του 1921 στην Άγκυρα για να υπογράψει το πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και της ακόμη μη αναγνωρισμένης διεθνώς κυβέρνησης της Άγκυρας. Ο δεύτερος, πρόεδρος του προεδρείου του Ανώτατου Σοβιέτ, βρέθηκε και αυτός στην Άγκυρα ως στρατιωτικός σύμβουλος σε θέματα επιχειρησιακής τακτικής και στρατηγικής στις μάχες του Μικρασιατικού Μετώπου.

Ήταν η εποχή που η κυβέρνηση της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης δεχόταν οικονομική και υλική βοήθεια από τη Μόσχα και τακτοποιούσε τις εκκρεμότητες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου στον Καύκασο, με την επαναχάραξη της ανατολικής μεθορίου της Τουρκίας και την προσχώρηση στην ΕΣΣΔ στη συνέχεια της Αρμενίας, της Γεωργίας και του Αζερμπαϊτζάν. Την ίδια μάλιστα περίοδο οι Σοβιετικοί απήλλασσαν τον Κεμάλ από έναν εν δυνάμει αντίπαλό του, τον Εμβέρ Πασά, και έκαναν τα «στραβά μάτια» στην εξόντωση της ηγεσίας του Τουρκικού Κομμουνιστικού Κόμματος.

Συμβολισμοί λεπτοί και υποδόριοι όλοι αυτοί, που αφήνουν μία επίγευση, με τη σημερινή Τουρκία του Ερντογάν να υπενθυμίζει στους Ρώσους τους δεσμούς της με το σοβιετικό τους παρελθόν και να συνομιλεί με τον Πούτιν όπως και αυτός, ως κληρονόμος μια αυτοκρατορίας…

Και τροφή προς σκέψη για τους ημέτερους αλαφροΐσκιωτους που μοιραίοι και άβουλοι περιμένουν την εκπλήρωση ανυπόστατων προφητειών…