Κάθε κυβέρνηση αναμετράται με την αξιοπιστία και τη διορατικότητά της
Στο χθεσινό Συμβούλιο Κορυφής της 25ης Μαρτίου 2022 οι ηγέτες της ΕΕ χορήγησαν στην Ισπανία και την Πορτογαλία ειδική άδεια να διαχειρίζονται τις δικές τους τιμές ηλεκτρικής ενέργειας μετά από απαίτησή τους.
Έτσι συμπεριελήφθη αλλαγή του κειμένου στο σχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που θα επιτρέψει στην Ισπανία και την Πορτογαλία να θέσουν προσωρινά πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με τρόπο που αναμένεται να μειώσει άμεσα τον λογαριασμό για καταναλωτές και επιχειρήσεις.
Εμείς; Εκκωφαντική σιωπή για την Ελλάδα παρά τις υψηλότερες μεσοσταθμικά τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη.
Κατά τ' άλλα όσο τα Κράτη Μέλη της ΕΕ συζητούν (χωρίς να αποφασίζουν) για τα ενδεδειγμένα μέτρα για την αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου και την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, τόσο οι τιμές ενέργειας παραμένουν ψηλά χωρίς άμεση προοπτική αποκλιμάκωσης.
Στο Συμβούλιο Κορυφής της 25ης Μαρτίου 2022 αναδείχθηκε για ακόμη μία φορά η δυστοκία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε κοινές δράσεις σε θέματα ενεργειακής πολιτικής και εξωτερικών (ενεργειακών) σχέσεων. Ακόμη και η πολυαναμενόμενη συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ για το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) δεν είναι προς ώρας παρά ένα «μνημόνιο συναντίληψης» για την ανάγκη απεξάρτησης της Ευρώπης απ’ το ρωσικό φυσικό αέριο χωρίς αυστηρή δέσμευση για ποσότητες, παραδόσεις, τιμές, τρόπο προμήθειας, αντισυμβαλλόμενα μέρη.
ΗΠΑ και η ΕΕ ανακοίνωσαν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «θα προσπαθήσουν να εξασφαλίσουν», συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας με διεθνείς εταίρους, πρόσθετους όγκους υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) για την αγορά της ΕΕ.
Πώς όμως θα γίνει αυτό; Ποια θα είναι τα αντισυμβαλλόμενα μέρη; Σε ποιόν να πωληθούν οι επιπλέον ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου; Σε ευρωπαϊκές εταιρείες; Σε κράτη μέλη; Σε ευρωπαϊκά «βάθρα» συναλλαγών; Ποιες όμως είναι οι συμβατικές υποχρεώσεις των «μερών»; Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν σαφείς απαντήσεις.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη της ΕΕ για να επιταχύνει τις ρυθμιστικές διαδικασίες τους για την επανεξέταση και τον καθορισμό εγκρίσεων για υποδομές εισαγωγής LNG, για τη συμπερίληψη χερσαίων εγκαταστάσεων και σχετικών αγωγών για την υποστήριξη εισαγωγών με χρήση πλωτών μονάδων επαναεριοποίησης και σταθερών τερματικών εισαγωγών LNG. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη της ΕΕ και τους φορείς της αγοράς για να συγκεντρώσει τη ζήτηση, μέσω μιας νεοσύστατης Ενεργειακής πλατφόρμας της ΕΕ για πρόσθετους όγκους μεταξύ Απριλίου και Οκτωβρίου 2022. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «θα υποστηρίξει επίσης μακροπρόθεσμους μηχανισμούς συμβάσεων και θα συνεργαστεί με τις ΗΠΑ για να ενθαρρύνει σχετική σύναψη συμβάσεων για την υποστήριξη των τελικών επενδυτικών αποφάσεων σε υποδομές εξαγωγών και εισαγωγών LNG».
Περαιτέρω, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη της ΕΕ για τη διασφάλιση σταθερής ζήτησης για πρόσθετο LNG των ΗΠΑ έως τουλάχιστον το 2030, περίπου 50 bcm ανά έτος, με την κατανόηση ότι η φόρμουλα τιμής των προμηθειών LNG στην ΕΕ θα πρέπει να αντικατοπτρίζει τα μακροπρόθεσμα θεμελιώδη στοιχεία της αγοράς, και σταθερότητα της συνεργασίας από την πλευρά της ζήτησης και της προσφοράς και ότι αυτή η ανάπτυξη είναι συνεπής με τους κοινούς καθαρούς μηδενικούς στόχους σε ρύπους».
Τέλος, η ΕΕ «προετοιμάζει ένα αναβαθμισμένο ρυθμιστικό πλαίσιο για την ενεργειακή ασφάλεια εφοδιασμού και αποθήκευσης. Αυτό θα ενισχύσει τη βεβαιότητα και την προβλεψιμότητα όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού και τις ανάγκες αποθήκευσης και θα εξασφαλίσει στενότερη συνεργασία εντός της ΕΕ και των γειτονικών χωρών εταίρων της».
Μέχρι στιγμής λοιπόν κρατάμε: α) την ανάγκη συνεργασίας των κυβερνήσεων των Κρατών Μελών, β) την ενθάρρυνση της ΕΕ προς τις εθνικές κυβερνήσεις για την προμήθεια επιπλέον αμερικανικών ποσοτήτων και γ) την προσπάθεια των ΗΠΑ να ικανοποιήσουν τη ζήτηση.
Εν τω μεταξύ:
Βέλγιο, Κύπρος, Τσεχία, Εσθονία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ολλανδία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ισπανία έχουν προχωρήσει σε μειώσεις φόρων (ΦΠΑ ή/και φόρων στα καύσιμα).
Βέλγιο, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο έχουν προχωρήσει σε ρύθμιση των τιμών ενέργειας λιανικής.
Γαλλία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν προχωρήσει σε ρύθμιση των τιμών ενέργειας χονδρικής.
Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ρουμανία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο έχουν προχωρήσει σε νομοθεσία για φόρο στα «ουρανοκατέβατα κέρδη».
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 25ης Μαρτίου «καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να συνεχίσουν να κάνουν βέλτιστη χρήση της εργαλειοθήκης, συμπεριλαμβανομένου του νέου πλαισίου κρίσης για τις κρατικές ενισχύσεις, ως χρονικά περιορισμένη απόκλιση από το status quo. Όπως προτείνει η Επιτροπή, η προσωρινή φορολόγηση ή οι ρυθμιστικές παρεμβάσεις στα υπερβολικά κέρδη (σ.σ. επιχειρήσεων ενέργειας) μπορεί να είναι χρήσιμη πηγή εθνικής χρηματοδότησης».
Τα ανωτέρω σε αντιπαραβολή με την επίσημη απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 24.02.2022 στο CNN Greece με αφορμή διάφορα ελληνικά δημοσιεύματα που έφεραν την Κομισιόν να εκφράζει επιφυλάξεις για δημοσιονομικά μέτρα: «η ελληνική κυβέρνηση από τον Σεπτέμβρη έως και σήμερα ουδέποτε απευθύνθηκε στις Βρυξέλλες με αίτημα τη μείωση φόρων και την έγκριση πρόσθετων κρατικών ενισχύσεων».
Κάθε κυβέρνηση αναμετράται με την αξιοπιστία της, την αποτελεσματικότητα και τη διορατικότητά της.
Οι τιμές ενέργειας παραμένουν ο αδιάψευστος τελικός κριτής.
-----------------------
O Νικόλαος Φαραντούρης είναι καθηγητής της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet στο Δίκαιο Ενέργειας και Ανταγωνισμού και Διευθυντής Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Ενέργεια στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Διετέλεσε επί 10ετία διευθυντής Νομικών Υπηρεσιών και νομικός σύμβουλος στη ΔΕΠΑ και πρόεδρος της Νομικής Επιτροπής EUROGAS, της ευρωπαϊκής ένωσης ενεργειακών εταιρειών στις Βρυξέλλες.