Δέκα διδάγματα από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία
Σε προηγούμενη μας αρθρογραφία είχαμε εγκαίρως προβλέψει ότι η ένταση μεταξύ της Μόσχας και της Δύσης για την Ουκρανία θα κατέληγε σε πλήρους κλίμακας πολεμική αναμέτρηση, όπερ και εγένετο.
Μετά τη ρωσική εισβολή και τις δραματικές εξελίξεις στην Ουκρανία, δέκα σημεία χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής:
1. Δυστυχώς ένας μεγάλος, αιματηρός και αποσταθεροποιητικός πόλεμος ξεκίνησε που θα καταλήξει σε de facto αλλαγή συνόρων. Είναι πασιφανές ποιός είναι ο εισβολέας και ποιός ο αμυνόμενος. Η ισχύς του δικαίου υποχωρεί στο δίκαιο του ισχυρού.
2. Απειλούνται βασικές αρχές του μεταπολεμικού συστήματος ευρωπαϊκής ασφάλειας. Όμως κανείς δεν θα έπρεπε να αιφνιδιάζεται σήμερα -όλα σχεδόν ήταν προβλέψιμα...
3. Οι δημοκρατικές χώρες αποστρέφονται εξ ορισμού τη χρήση βίας και καταλήγουν γι αυτό διστακτικές και αδύναμες μπροστά σε πολεμοχαρή επιθετικά καθεστώτα. Ένα χρήσιμο δίδαγμα για όσους επαφίενται σε αποτρεπτικές στρατηγικές που καταρρέουν την δύσκολη στιγμή.
4. Στρατιωτικά, οι εξελίξεις είναι δυστυχώς προδιαγεγραμμένες: βομβαρδισμοί, ηλεκτρονικός πόλεμος, χαοτική κατάσταση, και τελικά εισβολή από πολλές πλευρές. Η Ουκρανία είναι απελπιστικά μόνη της. Δεν επίκειται Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
5. Η Ελλάδα είναι κατηγορηματικά αντίθετη σε απειλή και χρήση βίας, από όπου κι αν προέρχεται. Το ίδιο αντίθετη είναι και σε επίκληση (ψευδο-)ιστορικών «τίτλων» προς «δικαιολόγηση» αναθεώρησης συνόρων.
6. Έχουμε εξαντλητικά και από καιρό επισημάνει ότι αυτή τη διατύπωση καταδίκης της επιθετικότητας erga omnes (απέναντι σε όλους) θα έπρεπε να υιοθετήσει η ΕΕ και η Δύση γενικότερα. Χάθηκε πολύτιμος χρόνος χωρίς να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία μιας γενικής ευρωπαικής αλληλεγγύης υπέρ οποιουδήποτε κ-μ που απειλείται. Αλλά έστω και τώρα, για τέτοιες ευρωπαϊκές θέσεις θα έπρεπε ως Ελλάδα να αγωνιζόμαστε, όχι για γενικότητες.
7. Η Ρωσία διεξάγει πόλεμο, ενώ η Δύση επιδίδεται σε ασκήσεις επικοινωνίας. ΗΠΑ και ΕΕ υποτίθεται ότι μιλούν με μια φωνή, αλλά σύντομα η σύμπνοια θα διαλυθεί, με πολλές χώρες να απέχουν άμεσα ή έμμεσα από κυρώσεις. Άλλωστε και η Ρωσία θα προβεί σε αντίποινα. Δύσκολο συνεπώς να σταθεί η ΕΕ στο ύψος των ιστορικών περιστάσεων.
8. Κατανοητή η προτεραιότητα να διασφαλιστεί η χώρα μας ενεργειακά, όπως και το εισόδημα των Ελλήνων πολιτών. Όμως αναμένει κανείς όταν συνεδριάζει ειδικά το ΚΥΣΕΑ να ασχοληθεί, πριν είναι αργά, και με τα ιστορικού χαρακτήρα διακυβεύματα: Tα διδάγματα δηλ. που πρέπει να αντλήσουμε για την εκπόνηση μιας νέας στρατηγικής απέναντι στην Τουρκία.
9. Έχει καθυστερήσει και γι' αυτό επείγει ένα άμεσο και ολοκληρωμένο σχέδιο που θα λαμβάνει πλέον σοβαρά υπόψη την -μέχρι σήμερα υποτιμημένη αλλά- υπαρκτή πιθανότητα, ο Ερντογάν να αντιγράψει σύντομα εναντίον του Ελληνισμού τους πολεμοχαρείς σχεδιασμούς του Πούτιν.
10. Η Μαριούπολη όπως είχαμε προειδοποιήσει βρέθηκε στο στόχαστρο των επιτιθεμένων. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα θρηνήσουμε θύματα μεταξύ των ομογενών που δεν είχαν δυστυχώς συνειδητοποιήσει το μέγεθος και την αμεσότητα του κινδύνου ώστε να απομακρυνθούν έγκαιρα. Εξαιρετικά δύσκολη βέβαια τώρα πλέον η απομάκρυνσή τους. Υπάρχει πάντως σχέδιο για το μεγάλο προσφυγικό κύμα που αναμένεται και που προφανώς θα πρέπει να έχει απόλυτη προτεραιότητα απέναντι σε αλλογενείς μετανάστες;
--------------------------
Ο Γιάννης Βαληνάκης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας στο ΕΚΠΑ και πρώην υφυπουργός Εξωτερικών επί κυβερνήσεων Κώστα Καραμανλή.