Οι ρωσικές προτάσεις και οι υποσχέσεις του 1990 που δεν τηρήθηκαν

Στις 17 Δεκεμβρίου, το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας έδωσε στη δημοσιότητα δύο σχέδια συμφωνίας, αφορώντα μέτρα εξασφάλισης της ασφάλειας της Ρωσίας και των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ το ένα, και εγγυήσεις ασφάλειας μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας το άλλο.

Και τα δύο σχέδια συμφωνιών, εκτός πολλών άλλων ρυθμίσεων για την ασφάλεια αναφέρουν ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να απόσχει από την περαιτέρω διεύρυνσή του. Η αποχή από τη διεύρυνση θα περιλαμβάνει την Ουκρανία κι άλλα κράτη. Το σχέδιο συμφωνίας με τις ΗΠΑ είναι πιο λεπτομερειακό. Το άρθρο 4 αναφέρει: «Οι ΗΠΑ θα αναλάβουν την υποχρέωση να μην υπάρξει περαιτέρω διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς και πρέπει ν’ αρνηθούν την ένταξη στο ΝΑΤΟ των πρώην κρατών της ΕΣΣΔ».

Αυτό που η Ρωσία προτείνει σήμερα δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά αυτό που η ίδια η Δύση υποσχέθηκε το 1990 στη Μόσχα προκειμένου ν’ αποσπάσει τη σύμφωνη γνώμη της για την ένωση των δύο Γερμανιών.

Ας ταξιδέψουμε πίσω στο χρόνο να δούμε τι ακριβώς έγινε το 1990:

Στις 31 Ιανουαρίου 1990 ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Hans Dietrich Genscher έκανε την ιστορική ομιλία του στο Tutzing της Βαυαρίας στην οποία, μεταξύ άλλων, ανέφερε τα εξής: «…ό,τι κι αν συμβεί με το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, η επέκταση του εδάφους του ΝΑΤΟ προς ανατολάς, δηλαδή πιο κοντά στα σύνορα της Σοβιετικής Ένωσης, δεν θα πραγματοποιηθεί». (πηγή The US and NATO non extension assurances of 1990 – New light on old problems? Marc Trachtenberg, Nov.25,2020 www.sscnet.ucla.edu/polisci/faculty/trachtenberg/cv19 90/pdf)

Στην κοινή συνέντευξη Τύπου στις 2 Φεβρουαρίου 1990, μετά τη συνάντηση μεταξύ του James Baker και του Genscher ο τελευταίος δήλωσε: «Θα πρέπει να προσθέσω ότι είμαστε σε πλήρη συμφωνία ότι δεν υπάρχει καμιά πρόθεση επέκτασης του νατοϊκού χώρου άμυνας κι ασφάλειας προς ανατολάς. Αυτό αφορά όχι μόνο την Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας, την οποία δεν έχουμε την πρόθεση να εντάξουμε, αλλά όλα τα άλλα κράτη της ανατολικής Ευρώπης. (πηγή ίδια με την προηγούμενη)

Στα πρακτικά των συνομιλιών που έγιναν στις 9 Φεβρουαρίου 1990 μεταξύ του Gorbachev και του Baker, ο τελευταίος λέει στον Σοβιετικό Γενικό Γραμματέα: «Κατανοούμε την ανάγκη διασφαλίσεων στα κράτη της ανατολής. Αν διατηρήσουμε μια παρουσία στη Γερμανία που είναι μέλος του ΝΑΤΟ, δεν θα υπάρξει ούτε κατά ένα πόντο επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς» (πηγή www.nsarchive.gwu.eu/document 1616-document-05-memorandum-conversation-between/ also US Department of State,FOIA 1995045676.) Tα ίδια αναφέρονται και στα σοβιετικά πρακτικά της συζήτησης που βρίσκονται στο Ίδρυμα Gorbachev.

Στα πρακτικά των συνομιλιών που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ του Gorbachev και του Καγκελαρίου Kohl στις 10 Φεβρουαρίου 1990, ο τελευταίος αναφέρει τα εξής: «Πιστεύουμε ότι το ΝΑΤΟ δεν πρέπει να επεκτείνει την έκτασή του».(πηγή www.nsarchive.gwu.edu/document16120-document-09-memorandum-conversation-between/)

Συνεπώς, στις συνομιλίες του 1990 δόθηκε από τη Γερμανία και τις ΗΠΑ η υπόσχεση στη Μόσχα ότι δεν θα υπάρξει περαιτέρω επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς.

Αποτελεί ντροπή για τη Δύση που δεν τήρησε ποτέ τις υποσχέσεις της.

Αυτό που ζητάει τώρα η Μόσχα από τη Δύση δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά η τήρηση των υποσχέσεων του 1990.

Η Ρωσία δέχεται τα κράτη που ανήκαν στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας να παραμείνουν στο ΝΑΤΟ, απαιτεί όμως από το ΝΑΤΟ να σταματήσει την επέκτασή του προς ανατολάς, πράγμα που είναι λογικό γιατί έτσι θα αποφευχθεί η περικύκλωσή της από τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ. Δεν πρέπει να ξεχνάμε εξάλλου πώς αντέδρασαν οι ΗΠΑ όταν η Σοβιετική Ένωση εγκατέστησε τους πυραύλους της στην Κούβα. Παραλίγο να έχουμε πυρηνικό ολοκαύτωμα τότε.

Οι δηλώσεις που έκανε στις 19 Δεκεμβρίου στη Λιθουανία η υπουργός Άμυνας της Γερμανίας Christine Lambrecht ότι «θα συζητήσουμε τις ρωσικές προτάσεις… αλλά δεν μπορεί η Ρωσία να επιβάλλει στους εταίρους του ΝΑΤΟ τις θέσεις της» δείχνουν είτε ότι υπάρχει έλλειψη ιστορικών γνώσεων είτε ότι η Γερμανία αρνείται σήμερα να δεχτεί αυτό που είχε προτείνει στη Μόσχα το 1990.

Η απόρριψη των ρωσικών προτάσεων ειρήνης από το ΝΑΤΟ θα οδηγήσει την ανθρωπότητα ένα βήμα πιο κοντά στην ολοκληρωτική καταστροφή.

Εκφράζεται η ελπίδα ότι η λογική, ή ό,τι απέμεινε απ’ αυτήν, θα επικρατήσει.

Υπενθυμίζεται τέλος ότι η Ελλάδα είναι κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ.

O κ. Λεωνίδας Χρυσανθόπουλος είναι Πρέσβης ε.τ.