Ο «Dr. Strangelove» και οι αμυντικές συμφωνίες της Ελλάδας με την Γαλλία και τις ΗΠΑ

Η φράση αυτή δεν είναι αποτυπωμένη σε κάποιο εγχειρίδιο στρατηγικής όπως θα περίμενε κανείς, αλλά περιλαμβάνεται στην περίφημη ταινία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, «Dr. Strangelove», του 1964, η οποία σατιρίζει τους φόβους του Ψυχρού Πολέμου για μια πυρηνική σύγκρουση μεταξύ της ΕΣΣΔ και τις ΗΠΑ.

Tο επικό «Dr. Strangelove» του Κιούμπρικ - που στα ελληνικά έχει μεταφερθεί ως «S.O.S Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα» - είναι σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ. Γιατί; Λόγω των δύο αμυντικών συμφωνιών που συνομολόγησε η Ελλάδα με τις ΗΠΑ και την Γαλλία.

Αναμφισβήτητα οι δύο αυτές συμφωνίες δημιουργούν ένα ισχυρό αποτρεπτικό τείχος απέναντι στα ακραία σενάρια τουρκικής επιθετικότητας και καθιστούν μια ένοπλη σύρραξη λιγότερο πιθανή.

Αφενός η νέα συμφωνία με τις ΗΠΑ περιλαμβάνει ουσιαστικά μια αρκετά σαφή δέσμευση για αμυντική συνδρομή και φαίνεται να εγκαταλείπει μερικώς την παραδοσιακή αμερικανική στάση ίσων αποστάσεων στα ελληνοτουρκικά, αφετέρου η ελληνογαλλική αμυντική συμφωνία είναι εξαιρετικά διαυγής και αποσαφηνίζει πως σε περίπτωση που απειληθεί η εθνική κυριαρχία της Ελλάδος η Γαλλία θα τη συνδράμει.

Είναι οι δύο συμφωνίες που συνομολόγησε η Ελλάδα αρκετές για να «φοβίσουν» την Τουρκία; Με μια πρώτη ανάγνωση, καμία συμφωνία δεν φαίνεται από μόνη της ικανή να καθηλώσει την πολεμοχαρή επιθετικότητα της Άγκυρας. Ωστόσο, εάν φτάναμε σε ένα σημείο κλιμάκωσης η διπλωματική αρχικά παρουσία των ΗΠΑ και της Γαλλίας, και εν συνεχεία η παρουσία Γαλλικών και Αμερικάνικων δυνάμεων στην περιοχή προς υποστήριξη της Ελλάδος και της κυριαρχίας της, θα λειτουργούσαν αναμφίβολα ως «βαλβίδα αποσυμπίεσης».

Πρώτα η διπλωματία και ύστερα η όποια στρατιωτική παρουσία. Γιατί πρέπει αυτό να τονισθεί; Η απάντηση δίδεται ξανά στο «Dr. Strangelove». Σε μια από τις πλέον χαρακτηριστικές σκηνές της ταινίας του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, ένας στρατηγός θυμίζει σε ένα υφιστάμενο του αξιωματικό τη ρήση του Ζωρζ Κλεμανσώ, (πρωθυπουργού της Γαλλίας στο τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και αρχιτέκτονα της συνθήκης των Βερσαλλιών), ότι «ο πόλεμος είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να την εμπιστευθούμε στους στρατιωτικούς». Αμφισβητώντας τη ρήση του Κλεμανσώ ο στρατηγός «Ρίπερ» στην ταινία του Κιούμπρικ ανέφερε τα εξής: «Όταν το είπε αυτό ο Κλεμανσώ, πριν από 50 χρόνια, μπορεί να είχε δίκιο. Αλλά σήμερα, ο πόλεμος είναι πολύ σημαντικός για να τον αφήσουμε στους πολιτικούς. Δεν έχουν ούτε το χρόνο, ούτε την κατάρτιση, ούτε την τάση για στρατηγική σκέψη».

Στη βάση των προαναφερθέντων, πάντα θα υπάρχουν θερμόαιμοι που θα οξύνουν τα πράγματα και θα επιδιώκουν την ένταση, στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Και για το λόγο αυτό ο αποτρεπτικός χαρακτήρας των συμφωνιών της Ελλάδος με τις ΗΠΑ και την Γαλλία είναι διπλά σημαντικός. Διότι φέρνουν τη διεθνή διπλωματία στο επίκεντρο και αφαιρούν ισχύ από τους «ζηλωτές των συρράξεων», είτε πρόκειται για πολιτικούς, είτε για στρατιωτικούς.