Πόσο απέχει το Γιβραλτάρ από την Κύπρο;

Ενώ, λοιπόν, οι δυο ηγέτες της Κύπρου είχαν εστιασμένη την προσοχή τους στα αποτελέσματα της διάσκεψης του Κραν Μοντάνα, η «Γκιουνές» έφερε στο προσκήνιο το ενδεχόμενο της μελλοντικής τροποποίησης του καθεστώτος των σχέσεων της τ/κ κοινότητας με την Τουρκία.

Ο συντάκτης του άρθρου, ο οποίος πρεσβεύει τις αρχές του Τουρανισμού πρότεινε την εφαρμογή του μοντέλου του Γιβραλτάρ στις σχέσεις του βόρειου τμήματος της Κύπρου με την Τουρκία. Σύμφωνα με αυτήν την πρόταση, «ΤΔΒΚ» και Τουρκία θα ακολουθούσαν το μοντέλο συνεργασίας και σχέσεων που έχει η Μεγάλη Βρετανία με την υπερπόντια κτήση της στον βράχο του Γιβραλτάρ. Ως εκ τούτου, η Τουρκία θα υπέγραφε με την «ΤΔΒΚ» νέες συμφωνίες, με βάση τις οποίες τα «χαρτοφυλάκια» των εξωτερικών σχέσεων και της άμυνας των τ/κ θα περνούσαν και τυπικά στον έλεγχο της Άγκυρας (πρακτικά η Τουρκία, δια μέσου του τουρκικού στρατού ελέγχει σήμερα τον «Στρατό», την «Αστυνομία», την «Πυροσβεστική» και την «Πολιτική Προστασία» των κατεχομένων). Σύμφωνα με την νέα πρόταση το «Τουρκικό Κράτος της Κύπρου» θα διατηρούσε την αυτονομία του σε όλα τα υπόλοιπα πεδία διακυβέρνησης.

Η εν λόγω πρόταση δημοσιεύθηκε στις σελίδες της «Γκιουνές» όταν η επίσημη γραμμή της Άγκυρας ήταν ακόμη η λύση του Κυπριακού με βάση το μοντέλο της ΔΔΟ και όπως αναμενόταν δεν είχε ιδιαίτερο αντίκτυπο στις δυο κοινότητες της Κύπρου. Ωστόσο, βλέποντας πίσω αντιλαμβανόμαστε ότι το τ/κ δημοσίευμα αποτελούσε μια πρώτη ένδειξη της μετατόπισης των θέσεων της Τουρκίας και της τ/κ Δεξιάς. Ενώ λοιπόν στην Τουρκία η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν εδραίωνε την πολιτική της συμμαχία με το τουρκικό βαθύ κράτος, στην Κύπρο η τ/κ Δεξιά εγκατέλειπε τα προσχήματα στο Κυπριακό εκφράζοντας θέσεις οι οποίες βρίσκονταν εκτός του πλαισίου του ΟΗΕ. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το 2015 ο Τουρκοκύπριος «Υπουργός Εξωτερικών», Ταχσίν Ερτουγρούλογλου, εκφραστής της σχολής του Παντουρκισμού, δήλωνε στην κυπριακή έκδοση της «Καθημερινής» ότι στη νέα περίοδο η τ/κ πλευρά έχει στη διάθεση της περισσότερες από 3 ή 4 φόρμουλες λύσης.

Τις παραπάνω εισηγήσεις της τ/κ πλευράς, τις οποίες παρακολούθησε η Λευκωσία, η Αθήνα και η διεθνής κοινότητα από τη θέση του θεατή, ακολούθησε η αποτυχία του Κραν Μοντανά, η στασιμότητα τεσσάρων ετών στο Κυπριακό, η επίσημη αλλαγή της τουρκικής ρητορικής στο Κυπριακό, και η εντατικοποίηση των παρεμβάσεων της Άγκυρας στα εσωτερικά δρώμενα της τ/κ κοινότητας. Τα όσα δε, διαδραματίστηκαν κατά τις «εκλογές» του Οκτωβρίου 2020 αποτελούν κατά γενική ομολογία το αποκορύφωμα των πιέσεων της Άγκυρας προς την τ/κ κοινότητα. Για παράδειγμα, την εν λόγω περίοδο αναφέρθηκαν ακόμη και απειλές από εκπροσώπους της τουρκικής κυβέρνησης προς τ/κ μικρομεσαίους επιχειρηματίες ότι εάν δεν στήριζαν την «υποψηφιότητα» του εκλεκτού της Άγκυρας, τόσο οι ίδιοι όσο και οι υπάλληλοί τους, τότε θα τους αφαιρείτο η άδεια εκπροσώπησης τουρκικών εταιρειών στα κατεχόμενα. Και κάπως έτσι οδηγηθήκαμε τελικά στην αποτυχία της διάσκεψης της Γενεύης, στο επίκεντρο της οποίας βρέθηκε η ιδέα της κυριαρχικής ισότητας και η λύση των δυο κρατών που κατατέθηκε από το κοινό μέτωπο Άγκυρας-τ/κ ηγεσίας.

Επιστρέφοντας στα όσα έγραφε η τ/κ εφημερίδα «Γκιουνές» και τα οποία βλέπουμε να δρομολογούνται σήμερα ξεχωρίζουμε ένα σημαντικό σημείο. Στην Τουρκία και στην τ/κ κοινότητα όλες σχεδόν οι πολιτικές δυνάμεις, είτε της εθνικιστικής σχολής είτε της Αριστεράς, σε «off the record» συζητήσεις αποδέχονται ότι η μετεξέλιξη των κατεχομένων σε ένα είδος ζώνης ελεύθερου εμπορίου της Τουρκίας είναι πλέον γεγονός.

Όπως σημείωνε χαρακτηριστικά μια τ/κ πηγή το απόγευμα της Πέμπτης στον απόηχο των εξελίξεων στην Γενεύη, «κοινωνικοπολιτικά το Γιβραλτάρ βρίσκεται πιο μακριά από την μητρόπολή του, το Λονδίνο, σε αντίθεση με εμάς, στους οποίους πλησιάζει απειλητικά, καθημερινά ο Τούρκος Πρόεδρος που στέλνει διαταγές στο Συνταγματικό μας Δικαστήριο και φτιάχνει νέο Προεδρικό Μέγαρο με βάση το μοντέλο του Προεδρικού στην Άγκυρα».

Ο Δρ. Νίκος Στέλγιας είναι ιστορικός, συγγραφέας και δημοσιογράφος