Η γεωπολιτική στάση της Ευρώπης στον ισλαμικό κόσμο και το χτύπημα στις Βρυξέλλες

Απρόσμενο; Καθόλου, αν λάβει κανείς υπόψη το γεγονός ότι μόλις δύο εικοσιτετράωρα πριν είχε συλληφθεί ο Σαλάχ Αμπντεσλάμ. Ήταν αναμενόμενο ότι το δίκτυο του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) στο Βέλγιο αλλά και σε άλλες χώρες ήταν πιθανό να αποκαλυφθεί κατά την διάρκεια των ανακρίσεων του Αμπντεσλάμ. Η χρονική εγγύτητα μεταξύ της σύλληψης Αμπντεσλάμ και του χτυπήματος στις Βρυξέλλες υποδηλώνει την απόφαση του δικτύου του ΙΚ να δράσει αποτελεσματικά πριν αυτό αποκαλυφθεί και τελικά εξουδετερωθεί. Παράλληλα έστειλε το μήνυμα της ανταπόδοσης της επιχειρησιακής επιτυχίας με τόσο μεγάλους και σημαντικούς στόχους: το διεθνές αεροδρόμιο των Βρυξελλών και το μετρό κοντά στην γραφειοκρατική καρδιά της ΕΕ. Ο αντίκτυπος; Ο ίδιος και χειρότερος για την Ευρώπη.

Τα σχόλια των ηγετών των χωρών της ΕΕ και της διεθνούς κοινότητας αλλά και των ΜΜΕ αποτελούν αντίλαλο των προηγούμενων σχολίων τους στο Σαρλί Εμπντό, το Μπατακλάν κλπ: «καταδικάζουμε..., αποδοκιμάζουμε..., συνιστούμε... μπλα μπλα μπλα.» Τίποτε δεν άλλαξε, ή μάλλον κάτι άλλαξε: η Ευρώπη είναι σε χειρότερη κατάσταση. Είναι πιο αδύναμη. Κάθε χτύπημα φέρνει την ΕΕ πιο κοντά στην διάλυση, και σε αυτό συμβάλλουν ο συνδυασμός των χτυπημάτων του ΙΚ με την οικονομική κρίση, το προσφυγικό και τα κλειστά σύνορα. Όσο περνάει ο χρόνος η ΕΕ χάνει την όποια συνοχή της και επανέρχεται στην κατάσταση που ήταν προπολεμικά: μια ήπειρος συντηρητικών και ξενοφοβικών εθνών κρατών τα οποία δρουν κατά μόνας για να υπονομεύσουν αλλήλους. Η Ένωση έγινε διαίρεση και συνιστώσες κρατών εντός της, συμμορίες κρατών δηλαδή με εφήμερες και μυωπικές βλέψεις.

Αυτή την φορά το χειρότερο για τους Ευρωπαίους ηγέτες είναι ότι δεν έχουν να πουν τίποτε στους πολίτες τους. Και αυτό διότι όχι μόνο δεν έχουν κάνει τίποτε για να βελτιώσουν τις αδυναμίες της ΕΕ (λάθος γεωπολιτικές επιλογές στον ισλαμικό κόσμο, επιδείνωση του Παλαιστινιακού, οικονομική κρίση, κοινωνική περιθωριοποίηση μουσουλμάνων) αλλά διότι δεν έχουν αποφασίσει να προβούν στην αναγκαία ενδοσκόπηση και ψυχογράφημά τους. Αυτό θα τους βοηθούσε να αντιληφθούν τα λάθη τους, να αποκτήσουν αυτογνωσία και να βελτιωθούν. Χωρίς αυτήν την ενδοσκόπηση τίποτε δεν θα βελτιωθεί. Αντίθετα θα επιδεινωθούν τα πράγματα ραγδαία και ανεξέλεγκτα.

Αντ’ αυτού οι ηγεσίες των ισχυρών χωρών της ΕΕ συνεχίζουν να κρατούν τους πολίτες τους στο σκοτάδι της άγνοιας και να δαιμονοποιούν το Ισλάμ, προωθώντας την μισαλλοδοξία στο όνομα «του ευρωπαϊκού πολιτισμού». Παράλληλα συνεχίζουν να βλέπουν τον ισλαμικό κόσμο με μισό μάτι, με διάφορες φωνές στην Ευρώπη να υποστηρίζουν ότι οι μουσουλμανικές κοινότητες της Ευρώπης στηρίζουν τα ασύμμετρα χτυπήματα στις Βρυξέλλες με το δήθεν σκεπτικό ότι ο Αμπντεσλάμ στηριζόταν από 3-4 άτομα της πόλης για να διασφαλίσει το κρησφύγετό του για 4 μήνες στις Βρυξέλλες. Οι υποστηρικτές τέτοιων ξενοφοβικών θεωριών ξεχνούν ότι είναι πολύ εύκολο να κρυφτεί κάποιος σε αστικό περιβάλλον με την βοήθεια μόνο 2-3 ανθρώπων χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλη η κοινότητα τους στηρίζει. Παράλληλα ξεχνούν ότι μουσουλμάνοι και Ευρωπαίοι ζούσαν μαζί στο ευρωπαϊκό έδαφος μεταπολεμικά για δεκαετίες χωρίς αυτή την βία. Δεν φταίνε, λοιπόν, οι μουσουλμανικές κοινότητες της Ευρώπης αλλά η γεωπολιτική παρεμβατική και νέο-αποικιοκρατική στάση της Ευρώπης και της Δύσης στον ισλαμικό κόσμο. Τί έγινε και άρχισαν αυτά τα χτυπήματα, λοιπόν;

Αντί να θεωρήσουν τις κυβερνήσεις τους οι ηγεσίες των ισχυρών χωρών της ΕΕ υπόλογες για τις λάθος επιλογές τους να ανατρέψουν τον Σαντάμ Χουσέιν και τον Μοαμάρ Καντάφι, εξακολουθούν να σιωπούν επ’ αυτού και να απεργάζονται σχέδια για την διαίρεση της Συρίας και την πτώση του Ασσάντ. Αντί να διορθώσουν τις λάθος επιλογές τους στο Παλαιστινιακό με την ουσιαστική ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, ανέχονται την αρπαγή παλαιστινιακών εδαφών και την επέκταση των παράνομων εποικισμών από το Τελ Αβίβ.

Παράλληλα τόσο σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και σε επίπεδο ηγεσιών των ισχυρών χωρών της Ευρώπης η εν λόγω ενδοσκόπηση και αυτοκριτική αφορά και στην στάση της Δύσης στην δημιουργία του Ισλαμικού Κράτους στην Μέση Ανατολή, η οποία έλαβε χώρα τουλάχιστον με την πολιτική ανοχή της, αν όχι με την επιχειρησιακή στήριξή της, λόγω της πολιτικής του «διαίρει και βασίλευε» σε σχέση με την σουνιτο-σηιτική έριδα των μουσουλμάνων. Στην αρχή το ΙΚ ευνόησε τα δυτικά σχέδια περί επαναχάραξης των συνόρων στη Μεσοποταμία, όμως μετά κατέστη αντιληπτό ότι το κάθε πράγμα έχει το τίμημά του και ότι η δράση του ΙΚ δεν περιορίζεται στον ισλαμικό κόσμο αλλά είναι παγκοσμιοποιημένη. Το πάθημα των Ταλιμπάν-Αλ-Κάιντα και των Δίδυμων Πύργων δεν έγινε μάθημα ακόμη στη Δύση.

Συνεπώς η ηγεσία της Ευρώπης συνεχίζει να εθελοτυφλεί συστηματικά και να αρνείται να ενατενίσει ρεαλιστικά τον κόσμο, ούσα όμηρος κρατικών μικροσυμφερόντων και χωρίς πολιτιστική γνώση για τον ισλαμικό κόσμο. Όσο η Ευρώπη, λοιπόν, δεν προβαίνει στην αναγκαία για αυτήν ενδοσκόπηση και αναθεώρηση της στάσης της απέναντι στο Ισλάμ, τόσο θα εκπλήσσεται διαρκώς από αυτό.

*Υπεύθυνος Ερευνητικού Προγράμματος Μέσης Ανατολής – ΕΛΙΑΜΕΠ, Πρόγραμμα Μεταναστευτικών Σπουδών, Κέντρο Ελληνικών Σπουδών «Σταύρος Νιάρχος», Παν/μιο Σάιμον Φρέιζερ – Καναδάς