Peter Lindbergh

Ο Σαρλ Μπωντλαίρ σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα ισχυριζόταν χαρακτηριστικά ότι “ είναι άχρηστο και ανιαρό να αναπαριστά κανείς το υπαρκτό, διότι τίποτα υπαρκτό δεν με ικανοποιεί”. Η φωτογραφία δεν μπορούσε να είναι καλή τέχνη, καθώς δεν είχε εκείνο το στοιχείο της “Φαντασίας”. Σε μια προσπάθεια ανάδειξης του δημιουργικού χαρακτήρα της φωτογραφίας προέκυψε το κίνημα του πικτοριαλισμού, όπου οι φωτογράφοι επενέβαιναν στο υλικό δίνοντας στις εικόνες τους ζωγραφική υφή.

Ο Πήτερ Λίντμπεργκ είναι διάσημος για μια σειρά από εμβληματικές φωτογραφίες που απεικονίζουν γυναίκες -κυρίως μοντέλα υψηλής ραπτικής- ένα δείγμα των οποίων μπορεί κανείς να δει στην τρέχουσα έκθεσή του στην Gagosian Gallery ( Μέρλιν 3, Κολωνάκι ).

Σε αντίθεση με τους περισσότερους φωτογράφους μόδας, οι οποίοι τείνουν να εξωραΐζουν τις μορφές, ο Λίντμπεργκ τις εξατομικεύει και ενώ μέσα από το ασπρόμαυρο υψηλού κοντράστ τονίζεται η κάθε ατέλεια, οι μορφές γίνονται γοητευτικότερες. Ο τρόπος με τον οποίο κατανέμει το φως προσδίδει έντονη γλυπτικότητα, στοιχείο που γίνεται αμέσως αντιληπτό στο πορτρέτο της Κάρεν Έλσον, η οποία εμφανίζεται σαν λαξευμένη σε μάρμαρο, όμοια με τα γλυπτά της κλασικής εποχής. Αυτή η γλυπτικότητα σε συνδυασμό με τον κινηματογραφικό χαρακτήρα που ενυπάρχει πάντα στα πορτρέτα του Λίντμπεργκ συνθέτουν το χαρακτηριστικό καλλιτεχνικό του ύφος. Έτσι, κοιτάζοντας τη Μίνι Άντεν σε κόντρα πόστο, να στηρίζεται πάνω σε μια σκάλα με ένα τσιγάρο στο χέρι, δεν μπορεί κανείς να αποφασίσει αν η μορφή θυμίζει περισσότερο το παιδί του Μαραθώνα ή μια πρωταγωνίστρια του Γκοντάρ. Τα γυναικεία σώματα μοιάζουν με φωτογραφισμένα έργα τέχνης, χωρίς όμως να αποκτούν χαρακτήρα μνημειακό.

Πηγή: Peter Lindbergh

Ο εικαστικός χαρακτήρας του Λίντμπεργκ δεν περιορίζεται στη γλυπτική και στον κινηματογράφο. Από το 2000 και μετά αντλεί θέματα από το μοντέρνο χορό και, συγκεκριμένα, σε ένα αφιέρωμά του στην Πίνα Μπάους, πέντε μορφές αγκαλιάζονται, δημιουργώντας μια καμπύλη σύνθεση που τέμνεται από διαγώνιες γραμμές και παραπέμπει άμεσα στις συνθέσεις της μπαρόκ ζωγραφικής. Στα πορτρέτα της Κάρα Ντέλεβιν και της Στέφανι Σέημουρ γίνεται αντιληπτή μια διακριτική υπόνοια φετιχισμού, θυμίζοντας έναν πιο ουδέτερο και mainstream Ρόμπερτ Μέιπλθορπ.

Νωρίτερα αναφέρθηκα στο κίνημα του πικτοριαλισμού και το ερώτημα αν και υπό ποιες συνθήκες η φωτογραφία μπορεί να είναι τέχνη.

Ο Λίντμπεργκ σίγουρα δεν είναι πικτοριαλιστής φωτογράφος, τουλάχιστον με την παραδοσιακή έννοια, καθώς δεν επεμβαίνει στο υλικό προκειμένου να το φέρει αισθητικά πιο κοντά στη ζωγραφική. Παρ' όλα αυτά, ο τρόπος με τον οποίον εστιάζει, ή μάλλον η απουσία εστίασης στα αναμενόμενα σημεία προσδίδει μια ελαφρώς ρευστή χροιά στις εικόνες του. Η ανεπαίσθητη αυτή ρευστότητα είναι που σε συνδυασμό με την κατανομή του φωτός και τον χαρακτήρα των συνθέσεων κάνουν τις εικόνες του να αποκτούν μια ιδιότυπη και πολύ γοητευτική ζωγραφικότητα.

Πηγή: Peter Lindbergh

Οι εικόνες του Λίντμπεργκ, ενώ είναι απροκάλυπτα ρεαλιστικές, δεν αποδίδουν το πραγματικό και το υπαρκτό. Το στοιχείο της “φαντασίας”, το οποίο πιστεύει ο Μπωντλαίρ ότι λείπει από τη φωτογραφία, ενυπάρχει έντονο στις συγκεκριμένες εικόνες, καθώς ο Λίντμπεργκ δημιουργεί αισθητικές συνθέσεις και τις φωτίζει με τρόπο που πολλοί ζωγράφοι θα ζήλευαν. Στο καλλιτεχνικό του σύμπαν το γυναικείο σώμα μετατρέπεται σε έργο τέχνης, το οποίο εκφράζεται μέσα από μια γεμάτη ζωντάνια ακινησία.

* Ο Αδριανός Τρίκας-Πανδής είναι ιστορικός τέχνης.