Η νεοφυής επιχειρηματικότητα και το brain drain

Το ερώτημα αν η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει φυτώριο startups που θα εξελιχθούν και θα σηκώσουν στις πλάτες του το βάρος της εξόδου της χώρας από την κρίση είναι μία συζήτηση που κρατά χρόνια.

Έτσι είδαμε πάρα πολλές προσπάθειες νέων επιχειρηματικών ιδεών - και σε διαφορετικά πεδία - να εξελίσσονται τα τελευταία χρόνια και μια σειρά από θερμοκοιτίδες νέων startups να υποστηρίζουν το εγχείρημα νέων ανθρώπων.
Κάποιες από αυτές πέτυχαν να προχωρήσουν στο επόμενο στάδιο, κάποιες να πουληθούν σε μεγαλύτερες εταιρίες και κάποιες εγκατέλειψαν στην πορεία.

Παρά το γεγονός ότι η ελληνική νεοφυής επιχειρηματικότητα έχει να επιδείξει την τελευταία δεκαετία μια σημαντική πορεία, παραμένει ζητούμενο αν μπορεί να γίνει η ατμομηχανή για την ελληνική οικονομία. Τα κεφάλαια που αντλούνται τα τελευταία χρόνια από τις startups αυξάνονται διαρκώς αλλά αρκεί αυτό;

Που βρίσκεται όμως σήμερα το startup οικοσύστημα; Η μελέτη της Marathon Venture Capital για τις ελληνικές startups που δημοσιεύσαμε και εμείς στο CNN Greece πριν μερικές εβδομάδες είναι ενδεικτική.

Συνοψίζουμε: Την περίοδο 2010 – 2020 ελληνικές startups (αυτές που δημιουργήθηκαν από κάποιον Έλληνα) έλαβαν συνολική χρηματοδότηση ύψους 6 δισ. δολαρίων μέσω 927 επενδυτικών γύρων από 790 επενδυτές. Επιπλέον, κατά το ίδιο χρονικό διάστημα πραγματοποιήθηκαν 84 εξαγορές, ενώ υπήρξαν και 8 εισαγωγές σε χρηματιστήριο.

Το 2020 μάλιστα, μέσα στην πανδημία, (που αποκτά επιπλέον σημασία γιατί δείχνει ότι η αγορά όχι μόνο δεν σταματά αλλά αναζητά νέους δρόμους, ιδέες και καινοτομία σε μία στιγμή που τα πάντα γίνονται ψηφιακά. Μέσα στην πανδημία μάλιστα η ψηφιοποίηση της ζωής μας έγινε με ακόμη πιο γρήγορους ρυθμούς) η συνολική χρηματοδότηση έφτασε το 1,18 δισεκατομμύρια δολάρια, 23 φορές περισσότερα σε σχέση με τα 51 εκατομμύρια του 2010. Το σημαντικό στοιχείο όπως που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι αυτά τα νούμερα αφορούν τις startup που δημιουργήθηκαν από Έλληνες είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό και το ακόμη σημαντικότερο ότι αυτές που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα, που απασχολούν Έλληνες εργαζόμενους, και μας ενδιαφέρουν περισσότερο από την άποψη της συμβολής τους στην ελληνική οικονομία και που τελικά είναι οι περισσότερες, άντλησαν μόνο 1,34 δις από τα 6 δις ευρώ. Το παρήγορο είναι ότι τα 900 εκατομμύρια ευρώ από αυτό το 1,34 δις ευρώ, επενδύθηκαν μόνο την τελευταία τριετία, κάτι που δείχνει μια τάση.

Μια άλλη διάσταση για το πως επενδύονται τα κεφάλαια στις ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις δίνει η έκθεση του Found.ation και του ΕΙΤ Digital (Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας). Το 2020 συγκεκριμένα από το Equifund και άλλους επενδυτές διοχετευτήκαν 150 εκατομμύρια δολάρια σε νεοφυείς επιχειρήσεις, από 190 εκατομμύρια που διοχετεύτηκαν το 2019. Ειδοποιός διαφορά;

Ότι το 2020 από τα 150 εκατομμύρια τα 115 πήγαν σε μόλις 10 εταιρίες και σχεδόν τα μισά από αυτά σε μόλις τρεις. Στις τέσσερις πρώτες θέσεις είναι δύο εταιρίες με 16 και 20 χρόνια παρουσίας στην Ελλάδα (μόνο νεοφυείς δεν τις λες) και οι άλλες δύο έχουν την έδρα τους στις ΗΠΑ, που σημαίνει ότι για την ελληνική οικονομία, δεν σημαίνει τίποτα ή σχεδόν τίποτα.

Τέλος για το 2021 δεν ξέρουμε ακόμη πως θα εξελιχθεί η κατάσταση, καθώς είναι και η πανδημία στη μέση, αλλά προς το παρόν η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει 60 εκατομμύρια ευρώ από την Ευρώπη για την νεοφυή επιχειρηματικότητα αλλά αυτά δεν είναι επενδύσεις, είναι περισσότερο, κεφάλαια επιβίωσης μέσα στην κρίση. Επίσης είναι μικρότερος ο αριθμός των startups που διατηρεί την έδρα του εντός της Ελλάδας, και σύμφωνα με το Startup Heatmap Europe, περίπτου το 40% των startupers εγκαταλείπουν τη χώρα ώστε να αναπτύξουν την επιχείρησή τους.

Το ερώτημα που τίθεται και θα απασχολήσει στο επόμενο διάστημα, ανθρώπους της αγοράς, επιχειρηματίες, επενδυτές και ακαδημαϊκούς είναι που θα πάει αυτό το επιχειρηματικό παράδειγμα που για την Ελλάδα ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία και ένα φώς ελπίδας μέσα στην κρίση στην οποία και αναπτύχθηκε.