Oruc Reis: «Πνίγονται» στα νερά της Μεσογείου οι διερευνητικές επαφές

Παρά τη διάχυτη καχυποψία, είναι γεγονός ότι το επικρατέστερο σενάριο προέβλεπε την επανέναρξη ενός νέου κύκλου διερευνητικών επαφών, έστω και με πολλές παγίδες και απρόοπτα.

Υπήρχαν άλλωστε τα εχέγγυα της διπλωματικής πρωτοβουλίας του Βερολίνου, που επί της ουσίας οδήγησε την κρίση προς μία φαινομενική αποκλιμάκωση. Προς την ίδια κατεύθυνση κινήθηκε συμπληρωματικά και η πρωτοβουλία Στόλτνεμπεργκ με τις επαφές επί τεχνικών θεμάτων των στρατιωτικών επιτροπών των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ. Εξάλλου, την αποχώρηση του Oruc Reis ακολούθησε και η σιωπηρή απόσυρση του γεωτρύπανου Yavuz και του ερευνητικού Barbaros από την κυπριακή ΑΟΖ, λίγες ημέρες αργότερα, δημιουργώντας την εντύπωση ότι ξεκινάει μία νέα φάση.

Η επιστροφή του Oruc Reis στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ελληνική υφαλοκρηπίδα ήταν ένα υπαρκτό ενδεχόμενο για την Αθήνα, όχι όμως το επικρατέστερο.

Το ερώτημα που τίθεται τώρα μετά τη νέα έξοδο του Oruc Reis είναι «πώς θα αντιδράσει η Αθήνα».

Τώρα που τα πλοία επιστρέφουν, λογικά οι διερευνητικές επαφές βρίσκονται «στον αέρα».

Ο πρωθυπουργός έθεσε την προϋπόθεση για τον διάλογο με «έξι καθαρές λέξεις», όπως χαρακτηριστικά είχε πει: «Σταματούν οι προκλήσεις, ξεκινούν οι συζητήσεις».

Τα πλοία δεν έφυγαν, αντιθέτως η νέα navtex περικλειεί θαλάσσιο χώρο στο όριο των χωρικών υδάτων του Καστελορίζου, παραβιάζοντας όλες τις «κόκκινες γραμμές» της Αθήνας.

Η τουρκική πλευρά γνωρίζει ότι είναι πολύ δύσκολο για τον Έλληνα πρωθυπουργό να πάρει πίσω αυτή τη δήλωση και άρα ετοιμάζεται να του χρεώσει την υπαναχώρηση από τον διάλογο.

Στην κυβέρνηση επικρατεί έντονος προβληματισμός αφού πλέον υπάρχουν νέα δεδομένα αναφορικά με την έναρξη των διερευνητικών επαφών.

Επισήμως, η Αθήνα δεν αλλάζει στρατηγική για τις διερευνητικές επαφές. Αυτό είναι το μήνυμα που εκπέμπει, καθώς η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ για διερευνητικές επαφές με αντικείμενο περιορισμένο στις θαλάσσιες ζώνες τη βρίσκει σύμφωνη.

Ωστόσο, όπως εξελίσσονται τα γεγονότα, μοιραία μπαίνει στην εξίσωση στο Oruc Reies και δεν υπάρχει άλλη επιλογή για την ελληνική κυβέρνηση από το να αντισταθεί σε όλα τα επίπεδα και να ζητήσει δραστικές λύσεις, επαναφέροντας και το θέμα των κυρώσεων στην επερχόμενη Σύνοδο Κορυφής.

Από την πλευρά του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ήδη ξεκινήσει σειρά τηλεφωνικών επικοινωνιών με ευρωπαίους αξιωματούχους, ενώ αύριο, Τρίτη, θα συναντηθεί στην Αθήνα και με τον Χάικο Μάας, τον υπουργό Εξωτερικό της Γερμανίας, της οποία ο ρόλος ήταν καθοριστικός προκειμένου η Τουρκία να ξεπεράσει τον σκόπελο των κυρώσεων στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ.

Ανοίγοντας μία παρένθεση, στα θετικά εκείνης της Συνόδου καταγράφεται μεν η απομάκρυνση του κινδύνου ενός θερμού επεισοδίου μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, εξέλιξη που φαινομενικά άνοιγε χώρο στη διπλωματία και που προβλήθηκε ως επιτυχία στο εσωτερικό από την ελληνική κυβέρνηση.

Από την άλλη, όμως, είναι ξεκάθαρο ότι σε εκείνο το Συμβούλιο Κορυφής χάθηκε για το δίδυμο Ελλάδας-Κύπρου, αλλά -όπως θα αποδειχθεί σε βάθος χρόνου- και για το σύνολο της ΕΕ, μία μοναδική ευκαιρία να ασκηθούν αποτελεσματικές πιέσεις στην Άγκυρα. Η επιβολή οικονομικών κυρώσεων, ιδιαίτερα αν αυτές άγγιζαν την Τελωνειακή Ένωση, σε συνθήκες περιδίνησης της τουρκικής οικονομίας και με δεδομένο το γεγονός ότι το 30 με 40% του εξωτερικού εμπορίου της Τουρκίας πραγματοποιείται με την ΕΕ, θα δημιουργούσε μία κατάσταση που δεν θα μπορούσε να διαχειριστεί η οικονομία της Τουρκίας και κατ’ επέκταση η κυβέρνησή της.

Στον ένα μήνα που μεσολάβησε και ενθαρρυμένη από την μη υιοθέτηση ενός μηχανισμού κυρώσεων από την ΕΕ, η Άγκυρα δεν έπαψε ούτε μία ημέρα να υπενθυμίζει τις θέσεις της από τα πλέον επίσημα χείλη του υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Κατά πάγια πρακτική η Τουρκία δεν κρύβει τις προθέσεις της. Αποδείχτηκε για μία ακόμη φορά ότι είναι προβλέψιμη, κάτι που το λες και πλεονέκτημα για την ελληνική διπλωματία.

Έτσι, με την αποστολή του Oruc Reis επανέρχεται στη θέση όπου βρισκόταν στις 12 Σεπτεμβρίου, όταν δηλαδή έληξε και δεν ανανέωσε την προηγούμενη Navtex για τις έρευνες του τουρκικού ερευνητικού σκάφους.

Η Άγκυρα έκανε την κίνησή της. Σειρά να κάνει τη δική της κίνηση στη σκακιέρα έχει τώρα η Αθήνα...