Η «τρίτη λύση» απέναντι στο δίλημμα υποχώρηση ή σύγκρουση με την Τουρκία

Εγκλωβιστήκαμε ξανά στο γνωστό δίλημμα στο οποίο μας εξωθεί κάθε φορά και πιεστικά η Άγκυρα: σύγκρουση ή υποχώρηση στα τετελεσμένα.

Χρειαζόμαστε μια «τρίτη λύση»: ένα σχέδιο ανάληψης της πρωτοβουλίας των κινήσεων μέσα από μια «Πρωτοβουλία Ειρήνης στην Ανατολική Μεσόγειο» κι όχι απλά να περιοριζόμαστε στη φραστική διεθνή καταδίκη της Άγκυρας.

Οι σημαντικές τρίτες χώρες που «μεσολαβούν» δεν σκοπεύουν να λύσουν πραγματικά το πρόβλημά μας και τα καλώδια του Oruc Reis κάνουν τον χρόνο να τρέχει απειλητικά.

Ακόμα και η περιορισμένη και για πρώτη φορά άσκηση των δικαιωμάτων μας στις θαλάσσιες ζώνες μας με την Αίγυπτο άνοιξε πλέον τον ασκό της τουρκικής βουλιμίας και δεν μπορούμε να κάνουμε πίσω.

Χρειάζεται να «αλλάξουμε πίστα». Ήρθε η στιγμή που με έξυπνο τρόπο πρέπει να καταγράψουμε όλα μας τα δικαιώματα και στις τέσσερις θάλασσές μας, ώστε να είμαστε επιτέλους σε θέση διαπραγματευτικής ισχύος στον διάλογο που πολύ γρήγορα θα μας προκύψει.

Η Πρωτοβουλία πρέπει φυσικά να προετοιμαστεί με διμερείς επαφές για να διασφαλιστεί και η εκ των προτέρων σαφής και έμπρακτη στήριξη από την ΕΕ (και κρίσιμους παίκτες) στο σχέδιο.

Ποια είναι η τρίτη λύση

1. Με σχέδιο νόμου που καταθέτει αιφνιδιαστικά η κυβέρνηση προς ψήφιση στη Βουλή:

α) ανακοινώνονται οι συντεταγμένες όλης της ελληνικής ΑΟΖ: τόσο οι συμφωνημένες με Ιταλία και Αίγυπτο, όσο και εκείνες της συμφωνίας του 2009 με την Αλβανία, καθώς και οι υπόλοιπες με Λιβύη, Αίγυπτο, Κύπρο και Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο (όλες στη βάση της μέσης γραμμής και σύμφωνες με τη ΣΔΘ 1982)

β) εξουσιοδοτείται η κυβέρνηση να «παγώσει» άμεσα -προλαμβάνοντας αντιδράσεις και κάθε είδους αμφισβητήσεις- την εφαρμογή του νόμου για 1 χρόνο στις μη οριοθετημένες ακόμη περιοχές ώστε ταυτόχρονα:

γ) να απευθύνει πρόσκληση για ολοκλήρωση των διμερών διαπραγματεύσεων οριοθέτησης εντός του έτους, και σε περίπτωση που δεν καταστεί αυτό δυνατό,

δ) να προσφύγει από κοινού με καθένα από τα γειτονικά κράτη στη Χάγη.

2. Ειδικά η πρόσκληση προς την Τουρκία θα επιμένει εμφατικά στους όρους αποκήρυξης της απειλής και χρήσης βίας, και τα προαπαιτούμενα που έχει αναλάβει ως υποψήφια χώρα (ευρωπαϊκή καλή γειτονία, ειρηνική επίλυση διαφορών κ.λπ.). Και θα συνοδεύεται (με συναίνεση της ΕΕ) από άρση του μπλοκαρίσματος του Κεφαλαίου των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας που αφορά στην Αλιεία (όπου περιέχονται και πρέπει να συμφωνηθούν τα του δικαίου της θάλασσας) το οποίο πλέον προτάσσεται από την ΕΕ, καθιστώντας το conditio sine qua non για οποιαδήποτε πρόοδο των διαπραγματεύσεων.

Στόχοι της πρωτοβουλίας

1. Η Ελλάδα απεγκλωβίζεται θετικά από το δίλημμα «στρατιωτική απάντηση στην αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων ή φραστικές διεθνείς καταδίκες»

2. Σέρνει πλέον εκείνη την Τουρκία στο πιο ευνοϊκό για μας πεδίο διαλόγου, εκεί δηλ. όπου η ΕΕ υποχρεωτικά πρέπει να κινηθεί σε πλήρη υποστήριξη των ελληνικών θέσεων κι όχι σε γερμανική μεσολάβηση ίσων αποστάσεων.

3. Ενώ κατατίθενται πλέον για πρώτη φορά με πληρότητα όλες οι ελληνικές θέσεις (που ασφαλώς θα θεωρηθούν μαξιμαλιστικές από την Τουρκία ,και όχι μόνο), η τυχόν στρατιωτική τους αμφισβήτηση δεν θα απαιτεί αυτόματα και απαραίτητα στρατιωτική απάντηση, αφού αναπτύσσονται με διπλωματική ψυχραιμία και διεθνή υποστήριξη ειρηνικές διαδικασίες με γείτονες.

4. Η χώρα μας αναδεικνύεται ως ευρωπαϊκή δύναμη ειρήνης και συνεργασίας που λειτουργεί έμπρακτα με βάση το διεθνές δίκαιο και αποδεικνύει τη σταθερή της πίστη στην ισχύ του δικαίου απέναντι στο δίκαιο του ισχυροτέρου. 5. Η Ελλάδα επανακτά την πρωτοβουλία των κινήσεων τις οποίες πλέον οδηγεί με ταχύτητα, ευελιξία αλλά και υπό δικό της έλεγχο επιλέγοντας εκείνη (και όχι συρόμενη) τις διαδικασίες και το timing της επίλυσης.

Ένα τέτοιο Σχέδιο θα ήταν αντάξιο μιας οργανωμένης ευρωπαϊκής και φιλειρηνικής δύναμης που αξιοποιεί «έξυπνα» τα νόμιμα εργαλεία του διεθνούς δικαίου και της διπλωματίας για να υποστηρίξει αποτελεσματικά και να διασφαλίσει τα δικαιώματά της απέναντι σε ένα πολεμοχαρή και ανεξέλεγκτο γείτονα σε ένα διεθνές πλαίσιο επικίνδυνης αδράνειας ή μεσολάβησης που εξισώνει τον θύτη και το θύμα.

--------------------------

Ο Γιάννης Βαληνάκης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και πρώην υφυπουργός Εξωτερικών επί κυβερνήσεων Κώστα Καραμανλή.