Τουρκία: Η επιστροφή του «Ασώτου» και η προσφυγική κρίση
Με διαφαινόμενο το τέλος της λυκοφιλίας της Τουρκίας με τη Ρωσία, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί να διαπραγματευτεί τώρα τους όρους της επιστροφής του στη Δύση. Αυτή είναι μία ευκαιρία που δεν μπορούν να αγνοήσουν ούτε Ουάσινγκτον ούτε και Βερολίνο.
Ο Αμερικανός απεσταλμένος Τζέιμς Τζέφρι πηγαινοέρχεται τους τελευταίους μήνες στην Αγκυρα, η οποία ζητά στήριξη από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ στον πόλεμό της απέναντι στον υποστηριζόμενο από της Ρωσία κυβερνητικό στρατό της Συρίας στην επαρχία Ιντλίμπ. Ιδανικά θα επιθυμούσε αεροπορική κάλυψη στις επιχειρήσεις της, αφού η Ρωσία έχει κλείσει τον εναέριο χώρο της Συρίας, δημιουργώντας σοβαρό πρόβλημα στις τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις, που αναγκαστικά περιορίζονται στο έδαφος. Ωστόσο, οι Αμερικανοί δεν φαίνονται διατεθειμένοι να ικανοποιήσουν το αίτημα αυτό. Δεν είναι άφρονες. Την Τουρκία θέλουν πίσω, όχι να κάνουν πόλεμο με τους Ρώσους.
Τις γέφυρες με την Αγκυρα προαπαθεί να αποκαταστήσει ένα βαθύς γνώστης της τουρκικής πραγματικότητας. Ο ίδιος είναι ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Συρία και υπήρξε επί σειρά ετών πρεσβευτής της χώρας του στην Τουρκία. Οι προσπάθειες του φαίνεται να αποφέρουν καρπούς. «Μεγάλο μέρος των ενόπλων δυνάμεών της Τουρκίας χρησιμοποιεί αμερικανικό εξοπλισμό. Θα εξασφαλίσουμε ότι ο εξοπλισμός αυτός είναι έτοιμος και μπορεί να χρησιμοποιηθεί» δήλωσε χτες, προσθέτοντας ότι οι ΗΠΑ είναι πρόθυμες να παράσχουν στην Τουρκία πυρομαχικά μαζί με ανθρωπιστική βοήθεια. Υπενθύμισε επίσης ότ «η Τουρκία είναι σύμμαχος στο ΝΑΤΟ». Στο ίδιο κλίμα, ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Τουρκία Ντέιβιντ Σάτερφιλντ δήλωσε πως η Ουάσινγκτον εξετάζει το αίτημα της Άγκυρας για συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας «Patriot».
Οι δηλώσεις αυτές θα μπορούσαν να ερμηνευτούν ως η επιστροφή του «Ασώτου».
Η χθεσινή παρουσία στον Έβρο σύσσωμης της ηγεσίας της ΕΕ, στο πλευρό του Έλληνα πρωθυπουργού, σε συνδυασμό με τις δηλώσεις υποστήριξης και τα 700 εκατ. ευρώ έκτακτης βοήθειας, στέλνουν ένα ισχυρό μήνυμα, τουλάχιστον σε επικοινωνιακό επίπεδο, αν μη τι άλλο.
Τα απτά αποτελέσματα ωστόσο θα μετρηθούν στην πράξη και εξαρτώνται από τη στάση που θα τηρήσει το Βερολίνο, το οποίο στη μεγάλη εικόνα βρίσκεται σε άλλο μήκος κύματος. Mε μια χλιαρή πρώτη αντίδραση, έδειξε μέχρι και κατανόηση απέναντι στην Αγκυρα. Η Τουρκία αισθάνθηκε, είπε η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ, ότι την εγκαταλείψαμε στο προσφυγικό και υιοθετώντας ουσιαστικά τη γραμμή Ερντογάν, που συνέδεσε το προσφυγικό με τις εξελίξεις στη Συρία, έκανε λόγο για δημιουργία ζώνης ασφαλείας στο Ιντλίμπ. Αν συμβεί αυτό η Τουρκία θα έχει δημιουργήσει μία ζώνη ασφαλείας κατά μήκος των 900 χιλιομέτρων των συνόρων της με τη Συρία, από τα ανατολικά του Ευφράτη μέχρι σχεδόν τις ακτές τις Μεσογείου. Σύμφωνα δε με τον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Μπούντεσντάγκ, τον χριστιανοδημοκράτη Νόρμπερτ Ρέτγκεν, η Γερμάνια αλλά και η ΕΕ δεν θα πρέπει να αντιδράσουν σκληρά, ενώ η υπουργός Άμυνας, Άνεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ, ζήτησε από την Δύση να κάνει περισσότερα για την κατάσταση στην Συρία.
Μόνο όταν άρχισαν οι πιο σκληρές τοποθετήσεις από την πλευρά τηςς ΕΕ για τα όσα συμβαίνουν στα ελληνικά σύνορα και άρχισε να διαφαίνεται το αδιέξοδο, ήλθαν οι δηλώσεις στήριξης της Ελλάδας από τους υπουργούς Εξωτερικών Χάικο Μάας και Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ.
Σε αυτό το πλαίσιο, η εργαλειοποίηση του προσφυγικού αποτελεί διαπραγματευτικό πλεονέκτημα στο οπλοστάσιο του Τούρκου προέδρου, ενώ η ζημιά που ενδεχομένως υποστεί Ελλάδα θα είναι απλώς μια παράπλευρη απώλεια.
Σε μία τέτοια μεταβολή ισορροπιών στις σχέσεις της Δύσης με την Τουρκία, το Προσφυγικό αποτελεί για την Αθήνα μία μόνο συνιστώσα στο σύνολο των προκλήσεων που θα βρεθεί αντιμέτωπη. Ακολουθούν το Αιγαίο, το Κυπριακό, η Ανατολική Μεσόγειος, η ΑΟΖ, οι υπερπτήσεις, οι έρευνες νοτίως της Κρήτης, όλο το φάσμα δηλαδή των ελληνοτουρκικών και όχι μόνο.