Αισιοδοξία αλλά και σκεπτικισμός για το Ιράν

Όπως η εκπλήρωση συγκεκριμένων προαπαιτούμενων από την εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση αποτελεί προϋπόθεση για την καταβολή δόσεων από τους πιστωτές της, έτσι και η συνεχής συνεργασία της Τεχεράνης με τους διεθνές ελεγκτές για το πυρηνικό της πρόγραμμα είναι απαραίτητη για τη σταδιακή άρση των κυρώσεων εναντίον της. Η πρόοδος του Ιράν έχει κριθεί μέχρι στιγμής ικανοποιητική. Συνεπώς, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ηνωμένα Έθνη αποφάσισαν πριν από λίγες μέρες να χαλαρώσουν μέτρα, όπως το πάγωμα χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, και να ξαναρχίσουν την εισαγωγή πετρελαίου από αυτό.

Το καλό κλίμα που δημιουργείται μεταξύ της διεθνούς κοινότητας και της ιρανικής κυβέρνησης ευνοεί την Ελλάδα. Το Ιράν αποτελεί παραδοσιακά φιλική χώρα ενώ κάθε προσπάθεια συνεννόησης στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής ταυτίζεται με τα συμφέροντα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Υπάρχουν, παράλληλα, σημαντικοί ενεργειακοί και οικονομικοί λόγοι. Το πρακτορείο Reuters, μεταδίδει πως μεθαύριο ο αναπληρωτής υπουργός Πετρελαίου του Ιράν, Αμίρ Χοσεΐν Ζαμαμίνια, και αξιωματούχοι της εθνικής ιρανικής πετρελαϊκής εταιρείας θα έλθουν στην Αθήνα για να έχουν συνάντησή με τη διοίκηση των ΕΛ.ΠΕ. Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι πριν από δύο περίπου μήνες διοργανώθηκε ελληνική επιχειρηματική αποστολή υπό την καθοδήγηση του υπουργού εξωτερικών Νίκου Κοτζιά στην Τεχεράνη. Σε αυτή μετείχαν εκπρόσωποι κορυφαίων ελληνικών εταιρειών όπως για παράδειγμα η Aegean, η ΒΙΟΧΑΛΚΟ και η ΒΙΑΝΕΞ.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι τρέχουσες εξελίξεις δημιουργούν αισιοδοξία για οριστική επίλυση του προβλήματος σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Ωστόσο, ο δρόμος που πρέπει να διανυθεί είναι ακόμα μακρύς. Χώρες όπως το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία παραμένουν εξαιρετικά καχύποπτες. Το Ισραήλ, μάλιστα, θεωρεί πως το Ιράν αυξάνει την περιφερειακή ηγεμονία του και θα αξιοποιήσει την προσωρινή εμπιστοσύνη της διεθνούς κοινότητας για να συνεχίσει απρόσκοπτα την ενίσχυση του πυρηνικού του οπλοστασίου. Σύμφωνα με την επιχειρηματολογία του, δηλαδή, η ιρανική κυβέρνηση κερδίζει πολύτιμο χρόνο σε μία περίοδο που καλείται να αντιμετωπίσει σημαντικά εσωτερικά προβλήματα, κυρίως λόγω της αυξημένης ανεργίας και της οργής πολλών νέων κατά του καθεστώτος. Έτσι, από την ισραηλινή οπτική γωνία, δεν αποκλείεται στο μέλλον να επανέλθει στη συζήτηση το ενδεχόμενο στρατιωτικών χτυπημάτων εναντίον της Τεχεράνης.

Βασική παράμετρος που θα καθορίσει τις εξελίξεις στο μέλλον θα είναι το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στις Ηνωμένες Πολιτείες το Νοέμβριο. Σε περίπτωση που νικήσουν οι Ρεπουμπλικάνοι, δεν αποκλείεται η Αμερική να συμπορευθεί πλήρως με το Ισραήλ, ασκώντας αυστηρότατο έλεγχο στις μελλοντικές αξιολογήσεις του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, και πιθανώς αναθεωρώντας την άρση κάποιων κυρώσεων. Αυτό προκύπτει από ομιλίες των υποψήφιων προέδρων των Ρεπουμπλικάνων Τεντ Κρουζ και Ντόναλντ Τραμπ αλλά και την αρθρογραφία κάποιων σκληροπυρηνικών πολιτικών όπως ο πρώην υφυπουργός άμυνας Πολ Γούλφοβιτς. Σε διαφορετική περίπτωση, αν δηλαδή οι Δημοκρατικοί διατηρήσουν τα κλειδιά του Λευκού Οίκου, η συνεργασία διεθνούς κοινότητας – Ιράν θα συνεχιστεί, εφόσον, βέβαια, το δεύτερο δεν προβεί σε κάποια ακραία ενέργεια είτε αναφορικά με τον εμπλουτισμό ουρανίου είτε υποστηρίζοντας ανοιχτά τρομοκρατικές οργανώσεις.

* Ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ και το CIFE, ιδρυτής του chinaandgreece.com