Τι παιδεία θα έπρεπε να θέλουμε
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ακούγαμε τον πρωθυπουργό να μιλά στη Βουλή για τα ελληνικά Πανεπιστήμια όπου νόμιζε κανείς ότι μιλά για γιάφκες και για χώρους που μόνο μάθημα και έρευνα δεν γίνεται. Αλλά ας είναι. Αντιλαμβάνομαι την ανάγκη του πρωθυπουργού και κάποιων βουλευτών να υπερθεματίσουν προκειμένου να στηρίξουν την πρόθεσή τους για κατάργηση του ασύλου που στην ουσία πρόκειται για μία επικοινωνιακή φούσκα, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας.
Οι αλλαγές στην παιδεία είναι από τις προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης που ακόμη δεν έχει κλείσει τις πρώτες 100 μέρες της, χρόνος ορόσημο για κάθε κυβέρνηση, και ήδη έχουν ανακοινωθεί μια σειρά από μέτρα και προθέσεις της νέας ηγεσίας του υπουργείου παιδείας.
Ένα από τα μέτρα ήταν και η κατάργηση των διετών προγραμμάτων για τους αποφοίτους Επαγγελματικών Λυκείων, που όσο και να θέλει κανείς να το αποφύγει δεν μπορεί παρά να σκεφτεί ότι το μέτρο θα αποτελέσει πριμοδότητηση για τα ιδιωτικά ΙΕΚ. Επιμέρους μέτρα θα έρχονται στο επόμενο διάστημα, αλλά ας σταθούμε λίγο στο θέμα της επαγγελματικής κατάρτισης και της σύνδεσης με την αγορά εργασίας.
Η Νίκη Κεραμέως προανήγγειλε ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας της επαγγελματικής εκπαίδευσης, επαναλαμβάνοντας για μία ακόμη φορά την πρόθεσή της να συνδεθεί άμεσα η Επαγγελματική εκπαίδευση με «την αύξηση της παραγωγικότητας και της οικονομικής μεγέθυνσης και την ταυτόχρονη μείωση του ποσοστού ανεργίας και κυρίως των νέων».
Εντάξει, το τελευταίο είναι φυσική απόρροια του πρώτου αυτό όμως δεν σημαίνει και ταυτόχρονα αντιμετώπιση της ανεργίας μακροπρόθεσμα, σε μια εποχή μάλιστα που όταν τελειώνεις το Πανεπιστήμιο, ένα μεγάλο ποσοστό των γνώσεων που έχεις πάρει έχει ξεπεραστεί από τις εξελίξεις.
Πρόσφατα σχετικά μάθαμε και ότι η κυβέρνηση έχει ένα σχέδιο για πρόσθετη χρηματοδότηση των Πανεπιστήμιων και καλύτερη σύνδεση με την αγοράς εργασίας. Με συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, απελευθέρωση των προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών και τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στο σχεδιασμό των προγραμμάτων σπουδών και άλλα μέτρα.
Είναι πάνω από δύο δεκαετίες που ακούμε για την ανάγκη σύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και της προβολής της ως κάτι θετικό που εξασφαλίζει την ευκολότερη επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων.
Τι σημαίνει όμως σύνδεση με την αγορά εργασίας; Μπορεί η μόρφωση να συνδέεται με τις ανάγκες της Χ ή Ψ επιχείρησης και τα προγράμματα σπουδών να καταρτίζονται σε συνεργασία με υψηλόβαθμους και καλοπληρωμένους μάνατζερ; Και τι σημαίνει η “συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στο σχεδιασμό των προγραμμάτων σπουδών”;
Για τους νέους φοιτητές που τώρα ξεκινούν ή τους γονείς του που αγωνιούν αν τα παιδιά τους βρουν δουλειά μπορεί η φράση “σύνδεση με την αγορά εργασίας” να ακούγεται ελκυστική αλλά προσοχή. Η αγορά εργασίας του σήμερα, δεν θα είναι η αγορά εργασίας του αύριο. Παλιά επαγγέλματα χάνονται και νέα δημιουργούνται. Η υψηλή εξειδίκευση μόνο προσωρινά μπορεί να σου εξασφαλίσει δουλειά χωρίς να αμφισβητούμε την αναγκαιότητα της. Όμως έχει μεγάλη διαφορά η εξειδίκευση που θα πάρει έναν απόφοιτος σε ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμά ή μια μαθητεία από το να μπαίνει η εξειδίκευση στην βασική πανεπιστημιακή εκπαίδευση και μάλιστα με παρεμβάσεις επιχειρήσεων ή κοινωνικών εταίρων.
Η παιδεία που θα πρέπει να ζητούμε για τα παιδιά μας θα πρέπει να έχει σαν αποτέλεσμα την δημιουργία πολύπλευρα μορφωμένων ανθρώπων, στο αντικείμενο που επιλέγουν και γύρω από αυτό, δημιουργία κριτικής σκέψης και βάσεων ικανών να χτιστούν πάνω σε αυτές οι μετέπειτα θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις που αναπόφευκτα θα έρθουν με την εξέλιξη των κοινωνιών. Εκεί έρχεται η εξειδίκευση και η δια βίου μάθηση.
Ο επιτυχημένος επαγγελματίας και ενεργός πολίτης (αν θέλουμε τέτοιους) θα είναι ο πολύπλευρα μορφωμένος στο αντικείμενό του και όχι μόνο, άνθρωπος. Και κάτι τέτοιο δεν μπορεί να το εξασφαλίσει κανένας κοινωνικός εταίρος και επιχείρηση. Γιατί απλά δεν τους ενδιαφέρει.