Οι S-400 της Τουρκίας και το Κουρδικό

Σε άρθρα ευρωπαϊκών εφημερίδων συχνά εκφράζεται η απορία για ποιο λόγο ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ ‘Ερντοαν συνεχίζει να συγκρούεται με την Ουάσινγκτον επί του ρωσικού οπλικού συστήματος S-400, θεωρώντας ότι η στάση του Τούρκου Προέδρου δεν είναι ρεαλιστική, καθώς κατά πολλούς έχει πιο πολλά να χάσει παρά να κερδίσει.

Η εν λόγω «ανεξήγητη» και «μυστηριώδης» στάση του Έρντοαν στα δυτικά μάτια αντανακλά την έλλειψη ενημέρωσης για τα πολιτικά τεκταινόμενα στην Τουρκία και τα γεωπολιτικά την Μ. Ανατολή. Μια προσεκτική ματιά σε αυτές τις εξελίξεις καθιστά εύληπτο το γεγονός ότι η στάση του Έρντοαν μόνο «μυστηριώδης» δεν είναι, καθώς σχετίζεται άμεσα και αναπόσπαστα με την στρατηγική τα Τουρκίας απέναντι στην αυτονομιστική στήριξη που παρέχουν οι ΗΠΑ και το Ισραήλ στους Κούρδους του Ιράκ και της Συρίας, και το ενδεχόμενο η εν λόγω στήριξη να μεταφερθεί στο εγγύς μέλλον και στους αποσχιστές Κούρδους της Τουρκίας με ό,τι αυτό συνεπάγεται...

Η Τουρκία βλέπει με αυξανόμενη ανησυχία να διακυβεύεται η εθνική της ασφάλεια λόγω της διαρκούς ενισχυόμενης στρατιωτικά παρουσίας των Κούρδων αυτονομιστών στην Συρία και το Ιράκ από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, καθώς και την διαρκή συνεργασία αυτών με τους Κούρδους της Τουρκίας.

Η Άγκυρα κατ’ επανάληψη έχει εκφράσει την αντίθεση της στην αμερικανο-ισραηλινή πολιτική στο κουρδικό χαρακτηρίζοντας τους Κούρδους ως τρομοκράτες. Επίσης η Τουρκία έχει θέσει το θέμα ευθέως σε διμερείς συνομιλίες με τις ΗΠΑ αλλά φαίνεται ότι τα τουρκικά αιτήματα δεν έχουν βρει ευήκοα ώτα στην Ουάσινγκτον. Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ μεθοδεύουν στην Μ. Ανατολή την αυτονόμηση περιοχών όπου οι Κούρδοι είναι πλειονότητα (Συρία και Ιράκ) στην προσπάθειά τους να ιδρύσουν σε πρώτη φάση αυτόνομους θύλακες για να λειτουργήσουν ως εφαλτήριο στην δημιουργία ανεξάρτητου κουρδικού κράτους.

Παρότι οι ΗΠΑ και το Ισραήλ ποτέ μέχρι τώρα δεν έχουν λεκτικά και με σαφήνεια ισχυρισθεί κάτι τέτοιο η στρατηγική τους στην περιοχή είναι ολοφάνερη με την οικονομική, στρατιωτική και πολιτική στήριξη που παρέχουν στους Κούρδους. Παράλληλα με τα ενεργειακά κοιτάσματα της περιοχής τα οποία ήδη εκμεταλλεύονται στους κατά τόπους κουρδικούς θύλακες του Ιράκ, στόχος των ΗΠΑ και Ισραήλ είναι να δημιουργηθεί ένα εκκοσμικευμένο έθνος-κράτος σουννιτών Κούρδων που θα λειτουργήσει ως γεωπολιτικό ανάχωμα στην ραγδαία άνοδο του πολιτικού Ισλάμ (σηιτικού και σουνιτικού), ιδίως λαμβάνοντας υπόψη την εν εξελίξει και σταδιακή ισλαμική επανάσταση στην Τουρκία.

Βλέποντας ότι τα αμερικανοϊσραηλινά σχέδια συνεχίζονται αδιάκοπα, εξοπλίζοντας και επανδρώνοντας τους Κούρδους όλο και πιο πολύ με σκοπό την σύσταση ενός ετοιμοπόλεμου τακτικού κουρδικού στρατού στο Ιράκ και την Συρία, ο Έρντοαν έχει αποφασίσει να αλλάξει όχι μόνο την τακτική του αλλά και στην στρατηγική του προσεγγίζοντας τη Ρωσία και απομακρυνόμενος από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ με σαφή την προοπτική να αποχωρήσει η Τουρκία από την δυτική συμμαχία. Η εν λόγω αλλαγή είναι κοσμοϊστορικού χαρακτήρα, καθώς αναδιαμορφώνει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή αυξάνοντας την γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας και της Κύπρου για την Δύση.

Η αγορά των S-400 από την Τουρκία σε αυτό το στρατηγικό παιχνίδι «της γάτας με το ποντίκι» εντάσσεται με τον Ερντογάν να θέτει το δίλημμα στον Τραμπ: «’Αλλαξε την στάση σου στο κουρδικό για να μην συμμαχήσω με την Ρωσία». Ο Τραμπ απαντά στον ‘Ερντοαν: «Αν αποχωρήσεις από τη συμμαχία, θα υπάρξουν ποικίλες κυρώσεις για την Τουρκία.» Οι ΗΠΑ θεωρούν ότι ο Έρντοαν μπλοφάρει και ότι θα λάβει υπόψη του σοβαρά το μέγεθος των οικονομικών κυρώσεων που θα επιβληθούν στην Τουρκία σε μια τέτοια περίπτωση. Αυτό που όμως δεν έχει καταλάβει η Ουάσινγκτον είναι ο Έρντοαν δεν μπλοφάρει, διότι δεν μπορεί να μπλοφάρει, καθώς με την πλάτη στον τοίχο γνωρίζει ότι αν υποχωρήσει στο κουρδικό τώρα, θα διακυβευθεί η ασφάλεια της χώρας του αύριο. Όπως και να ‘χει, η Τουρκία δείχνει αποφασισμένη να φτάσει μέχρι τέλους, ακόμη και στο ενδεχόμενο να αποχωρήσει από την στρατιωτική πτέρυγα του ΝΑΤΟ και να ενταχθεί στην σινο-ρωσσική συμμαχία και να συνασπισθεί με το Ιράν σε σταθερή βάση στην περιοχή.

Σ’ αυτήν την περίπτωση το υποτιθέμενο «μυστήριο» της στάσης του Έρντοαν απέναντι στις ΗΠΑ θα έχει μετατραπεί σε μια κοσμοϊστορική αλλαγή των γεωπολιτικών ισορροπιών που η περιοχή έχει να δει από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ούτως ή άλλως ο ‘Ερντοαν γνωρίζει ότι υποχωρώντας απέναντι στις ΗΠΑ δεν πρόκειται να τις πείσει να αλλάξουν την στάση τους στο κουρδικό. Για εκείνον η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση.

*O Ευάγγελος Βενέτης είναι ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Μέσης Ανατολής