Η «συμφωνία του αιώνα» προκαλεί… ασυμφωνία
Κατερίνα Αγριμανάκη - CNN Greece
«Η πρόταση Κούσνερ έχει καταρτιστεί από σκληροπυρηνικούς που απέρριψαν τους κανόνες και έγραψαν μία φόρμουλα που εξυπηρετεί τα συμφέροντα της ισραηλινής δεξιάς» – Martin Chulov – Guardian (4)
«Η αρχική προσφορά του Κούσνερ σε μία από τις σπουδαιότερες συμφωνίες του 21ου αιώνα είναι: Παλαιστίνιοι, δεν παίρνετε τίποτα!»: Peter Bergen, CNN (1)
«Η διοίκηση Τραμπ κατήργησε τα προγράμματα βοήθειας που στήριζαν καθετί σ’αυτό το οικονομικό σχέδιο για τους Παλαιστινίους. Και τώρα πιέζει άλλους να επενδύσουν εκεί που εμείς έχουμε ξε-επενδύσει» - Νταν Σαπίρο, τέως πρέσβης ΗΠΑ στο Ισραήλ. (11)
«Οι σελίδες του σχεδίου είναι σαν στυλιζαρισμένου περιοδικού, με φωτογραφίες παιδιών που πηγαίνουν στο σχολείο και χαμογελαστούς αγρότες να κοσμούν το έγγραφο. (…) Σύμφωνα με το όραμα του Κούσνερ, η Γάζα και η Δυτική Όχθη μπορούν, όπως ακριβώς το Ντουμπάι και η Σιγκαπούρη, να ωφεληθούν από τη στρατηγική τους τοποθεσία και να γίνουν περιφερειακό οικονομικό κέντρο» - Diana Hodali, Emad Hassan/Deutsche Welle (10)
Είναι μερικά αποσπάσματα από δημοσιεύματα ή άρθρα του διεθνούς Τύπου, ενδεικτικά τού πώς εξελήφθη, τουλάχιστον δημοσιογραφικά, το πρώτο (οικονομικό) σκέλος του προτεινόμενου αμερικανικού σχεδίου για την επίλυση ενός από τα πιο περίπλοκα και "πολυκαιρισμένα" προβλήματα του πλανήτη, του παλαιστινιακού.
Στη διάσκεψη της Μανάμα, οι Παλαιστίνιοι δεν προσήλθαν.
Και γι' αυτό δεν μπορεί (σχεδόν) κανείς να τους χρεώσει κακοπιστία ή προκατάληψη. Για πολλούς λόγους. Στέκομαι σε τρεις από αυτούς.
Ένα σχέδιο χωρίς πολιτική λύση
Από τη μία είναι το ίδιο το σχέδιο «Ειρήνη για Ευημερία» που μοιάζει να «εξαγοράζει» την ανάγκη των Παλαιστινίων, προσφέροντας ως δέλεαρ δισεκατομμύρια οικονομικής βοήθειας (την οποία προσφάτως οι ΗΠΑ κατήργησαν με διάφορους τρόπους) με απώτερο στόχο τη χειραγώγησή τους όταν κριθεί απαραίτητο. Ενδεχόμενη αποδοχή του σχεδίου, λένε αναλυτές, ίσως τους στερήσει τα περιθώρια ελιγμών και διαπραγματεύσεων την κρίσιμη στιγμή παρουσίασης του πολιτικού μέρους του σχεδίου, το οποίο από αναβολή σε αναβολή αναμένεται να παρουσιαστεί τον προσεχή Νοέμβρη, μετά δηλαδή τις εκλογές και το σχηματισμό κυβέρνησης στο Ισραήλ.
Το σχέδιο, γεμάτο ελλείψεις, γενικότητες, κενά και αοριστίες προβλέπει ένα κονδύλι 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων, από έθνη και ιδιώτες επενδυτές, το οποίο θα «απελευθερώνει τις οικονομικές δυνατότητες, θα δίνει κίνητρα στον παλαιστινιακό λαό και θα βελτιώνει την παλαιστινιακή διακυβέρνηση». Τα 28 δισ. που θα δοθούν σε Δυτική Όχθη και Γάζα θα χρηματοδοτήσουν 179 οικονομικά έργα ανάπτυξης – μεταξύ αυτών υποδομές, υδροδότηση, ηλεκτροδότηση, τηλεπικοινωνίες, τουρισμό, ιατρικές εγκαταστάσεις. (14)
Σκανδαλωδώς, ωστόσο, το προτεινόμενο σχέδιο δεν περιλαμβάνει καμία εναλλακτική ή λύση σε πολιτικό επίπεδο. Πουθενά δεν γίνεται αναφορά στο καθεστώς της πόλης της Ιερουσαλήμ, στην επιστροφή των Παλαιστίνιων προσφύγων, στους ισραηλινούς εποικισμούς των κατεχομένων, τους Παλαιστίνιους κρατούμενους σε φυλακές του Ισραήλ ενώ «εκκωφαντική» είναι η απουσία των λέξεων «παλαιστινιακό κράτος», «Παλαιστίνη» ή «κατοχή». (12)
Ιερουσαλήμ, εποικισμοί, κρατούμενοι, δημογραφικό: Οι πληγές και τα αγκάθια του παλαιστινιακού
Συνεπώς, δεν είναι να απορεί κανείς γιατί οι Άραβες αποκήρυξαν την πρόταση εκ προοιμίου από μη βιώσιμη έως μη σοβαρή. «Οι πατρίδες δεν πουλιούνται για όλα τα λεφτά της γης. Το σχέδιο αυτό είναι το δημιούργημα κτηματομεσιτών, όχι πολιτικών. Ακόμα και τα αραβικά κράτη που περιγράφονται ως μετριοπαθή, δεν δύνανται να παράσχουν στήριξη ανοιχτά», τονίζει ο Αιγύπτιος αναλυτής, Gamal Fahmy. «Δεν ξεπουλάμε τα δικαιώματά μας για όλους τους θησαυρούς της γης», διαμηνύει εκπρόσωπος της Χαμάς, ενώ ο ίδιος ο Μαχμούντ Αμπάς ξεκαθαρίζει πως «πριν από όλα θέλουμε πολιτική λύση». (2)
Η αμερικανική πολιτική
Από την άλλη, το πρόσφατο παρελθόν δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών ή ψευδαισθήσεων για το ποιος ωφελείται από την αμερικανική πολιτική. Για την ακρίβεια, η διοίκηση Τραμπ μοιάζει να κατήργησε κάθε πρόσχημα που οι προηγούμενες κυβερνήσεις τεχνηέντως φρόντιζαν να τηρούν, ανατρέποντας πολιτικές δεκαετιών και νομιμοποιώντας καταστάσεις κόντρα στο γράμμα διεθνούς δικαίου, εθνών και οργανισμών.
Με λίγα λόγια, σε λιγότερους από 18 μήνες, οι ΗΠΑ αναγνώρισαν την Ιερουσαλήμ πρωτεύουσα του Ισραήλ, διέκοψαν κάθε χρηματοδότηση της αρμόδιας υπηρεσίας του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες (UNRWA), ανέστειλαν τη χορήγηση οικονομικής βοήθειας στην Παλαιστινιακή Αρχή, την οποία κατηγορούν για στήριξη των τρομοκρατών και υπονόμευση της ειρηνευτικής διαδικασίας, έβαλαν «λουκέτο» στο γραφείο της διπλωματικής αποστολής Οργάνωσης για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) στην Ουάσινγκτον και επιπλέον προχώρησαν στην αναγνώριση της κυριαρχίας του Ισραήλ στα Υψίπεδα του Γκολάν. (15)
Γιατί η Ιερουσαλήμ δεν αναγνωρίζεται ως πρωτεύουσα του Ισραήλ
Όλα αυτά προφανώς όχι μόνο δεν δημιουργούν το κατάλληλο έδαφος εμπιστοσύνης για διάλογο μεταξύ Παλαιστινίων και Αμερικανών – σχέσεις που, ειρήσθω εν παρόδω, είχαν διαρραγεί ήδη από τον Δεκέμβρη του 2017 και μετά την αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του κράτους του Ισραήλ, με τον Παλαιστίνιο πρόεδρο, Μαχμούντ Αμπάς να διακηρύσσει επισήμως πως «δεν αποδέχεται πια τις ΗΠΑ ως μεσολαβητή στη Μέση Ανατολή» – αλλά ναρκοθετούν και τις όποιες διπλωματικές προσπάθειες είχαν δημιουργήσει κάποια, ελάχιστα, «κεκτημένα».
Οι «αρχιτέκτονες» του σχεδίου
Η υπονόμευση αυτή της εμπιστοσύνης επιτείνεται και από τα πρόσωπα που έχουν επιλεγεί από την αμερικανική διοίκηση για τη διαχείριση του παλαιστινιακού – ενός θέματος συνώνυμου της διπλωματικής περιπλοκότητας. Τρεις άνθρωποι εβραϊκής καταγωγής, χωρίς πρότερη πολιτική ή διπλωματική εμπειρία, όπως σημειώνει το Al Jazeera (9), τους οποίους ο Παλαιστίνιος πρόεδρος «χώρεσε» εύσχημα σε μία αράδα, μιλώντας σε δημοσιογράφους στη Ραμάλα: «Δε θα γίνουμε δούλοι ή υπηρέτες των Κούσνερ, Γκρίνμπλατ και Φρίντμαν».
Από τη μία, λοιπόν, ο Τζάρεντ Κούσνερ: Γαμπρός του Ντόναλντ Τραμπ και «αρχιτέκτονας» του σχεδίου "Από την Ειρήνη στην Ευημερία" (Peace to Prosperity). Δεν είναι λίγοι όσοι – λόγω πρότερου επαγγελματικού βίου στα κτηματομεσιτικά – του χρεώνουν αντιμετώπιση «εμπόρου» απέναντι στο Παλαιστινιακό, υποστηρίζοντας πως προσπαθεί να πετύχει ένα «ντιλ», με ένα προσχέδιο που μοιάζει με «προσπέκτους», γεμάτο πίνακες, στοιχεία, στατιστικά στοιχεία και ευχάριστες φωτογραφίες που περιγράφουν ένα «ρόδινο μέλλον».
Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο 38χρονος Κούσνερ είχε αμφισβητήσει την ικανότητα των Παλαιστινίων να κυβερνήσουν: «Ελπίζουμε πως με την πάροδο του χρόνου μπορούν να καταστούν ικανοί να κυβερνήσουν» είχε πει στο Axios, ερωτώμενος για το αν οι Παλαιστίνιοι μπορούν να προσδοκούν ελευθερία. (7)
Έπειτα, ο Τζέισον Γκρίνμπλατ: Δικηγόρος και πρώην εκτελεστικός αντιπρόεδρος και νομικός σύμβουλος στις επιχειρήσεις Τραμπ, εκτελεί χρέη ειδικού συμβούλου σε θέματα που άπτονται του Ισραήλ και διορίστηκε από τον πρόεδρο ως επιτετραμμένος των ΗΠΑ για την ειρήνευση στη Μέση.
Πριν το διορισμό του είχε παραδεχτεί πως δεν έχει διασυνδέσεις με παλαιστινιακούς κύκλους και πως ο τελευταίος Παλαιστίνιος που είχε γνωρίσει ήταν όταν ήταν φοιτητής, τριάντα χρόνια πριν.
Τον περασμένο Απρίλιο δήλωσε πως «δεν υπάρχει λόγος να χρησιμοποιούμε τον όρο ‘λύση των δύο κρατών’ καθώς κάθε πλευρά τον εκλαμβάνει διαφορετικά» ενώ κατά τη διάρκεια άτυπης συνάντησης του Συμβουλίου Ασφαλείας, χαρακτήρισε «φάρσα» την «εμμονή» του Συμβουλίου στους ισραηλινούς εποικισμούς. Έχει συγκρίνει την ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή με μία… εμπορική συναλλαγή: «Αν αφαιρέσεις το συναισθηματικό και το ιστορικό κομμάτι, είναι μία εμπορική συναλλαγή. Η γη θα αποτελέσει προϊόν διαπραγμάτευσης, τα δικαιώματα επί του νερού το ίδιο, όπως επίσης και η ασφάλεια» είχε πει το 2016. (9)
Και τέλος, ο Ντέιβιντ Φρίντμαν: Δικηγόρος με ειδίκευση στις πτωχεύσεις και Πρέσβης των ΗΠΑ στο Ισραήλ. Ο διορισμός του υπήρξε ίσως από τα πρώτα δείγματα γραφής της διαφαινόμενης αλλαγής πλεύσης της αμερικανικής διοίκησης στο παλαιστινιακό και, πράγματι, κόντρα σε ό, τι ορίζει το διεθνές διπλωματικό πρωτόκολλο περί πολιτικής ουδετερότητας των πρέσβεων, ο Φρίντμαν δεν κρύβει τι πιστεύει.
Σφοδρός πολέμιος της λύσης των δύο κρατών, έχει ταχθεί υπέρ της επέκτασης της εποικιστικής δραστηριότητας του Ισραήλ – την οποία χρηματοδοτούσε μέσω δωρεών για χρόνια. Είχε χαρακτηρίσει τον τέως πρόεδρο, Μπαράκ Ομπάμα «αντισημίτη», είχε συγκρίνει τους μετριοπαθείς Ισραηλινούς με τους «Κάπο» (τους Εβραίους κρατουμένους που είχαν επιλέξει οι Ναζί για δεσμοφύλακες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης) ενώ, με την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του, εξέφρασε την ανυπομονησία του να αναλάβει καθήκοντα «στην αιώνια πρωτεύουσα του Ισραήλ, Ιερουσαλήμ».
Παραμονή της 71ης επετείου της Νάκμπα, ο Φρίντμαν είπε πως το «μυστικό όπλο του Ισραήλ είναι πως βρίσκεται στο πλευρό του θεού» ενώ προ ημερών δήλωσε πως «υπό ορισμένες συνθήκες, το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να διατηρήσει ένα τμήμα, αλλά όχι ολόκληρη, τη Δυτική Όχθη».
Υψίπεδα του Γκολάν: Η γεωστρατηγική σημασία της περιοχής και οι συνέπειες της απόφασης Τραμπ
Πού βρισκόμαστε τώρα
«Το σχέδιο ομοίως απορρίπτει και το Ισραήλ», αναφέρει η Haaretz με την Noa Landau, τη διπλωματική συντάκτρια της ισραηλινής εφημερίδας να σημειώνει πως «η λεγόμενη ‘συμφωνία του αιώνα’, η πολύχρωμη πρόταση των Αμερικανών, παρακάμπτει τόσα πολλά, ώστε δεν έχει ουσία να την αναλύουμε σε ρεαλιστικό επίπεδο». (8)
Βεβαίως, αυτό λίγη σημασία έχει. Καθώς οι συμφωνίες χρειάζονται τουλάχιστον δύο μέρη και από τη στιγμή που η παλαιστινιακή πλευρά έχει ήδη απορρίψει το σχέδιο, η ισραηλινή κυβέρνηση δεν χρειάζεται να ρισκάρει πολιτικά, μπαίνοντας σε κόντρα με τους Αμερικανούς συμμάχους για τη συμφωνία του αιώνα, όπως έχει χαρακτηρίσει ο Τραμπ το σχέδιο ειρήνευσης – ή την «ευκαιρία του αιώνα» όπως, ταπεινότερα, την έχει αποκαλέσει ο Κούσνερ.
Προς το παρόν, στα υπαρκτά αδιέξοδα Παλαιστινίων και Ισραηλινών έρχεται να προστεθεί άλλος ένας «πόλεμος» αλληλοκατηγοριών για το ποιος κερδίζει, ποιος χάνει, τι χάνει, ποιος καταδικάζει σε θάνατο ένα «νεογέννητο» σχέδιο, ποιος τελικά καταδικάζει σε θάνατο τις διαπραγματεύσεις για την ειρήνη.
Παραπομπές:
2. https://www.bbc.com/news/world-middle-east-48743429
6. https://www.bbc.com/news/world-middle-east-48743663
9. https://www.aljazeera.com/news/2019/06/architects-plan-middle-east-peace-190624182330043.html
10. https://www.dw.com/en/jared-kushners-plan-for-palestinians-whats-not-in-it/a-49350560
11. https://www.haaretz.com/us-news/.premium-the-billion-dollar-question-in-trump-s-peace-plan-1.7403044
12. https://qz.com/1650724/kushners-palestinian-peace-plan-resembles-real-estate-brochure/
15. https://www.nytimes.com/2019/06/23/world/middleeast/palestinians-trump-mahmoud-abbas.html
Ανησυχία Τσατραφύλλια για «ακραία ύψη βροχής»: «Προσέξτε για τη ζωή σας»
20:17
Η Μόσχα περιορίζει τις εξαγωγές εμπλουτισμένου ουρανίου στις Ηνωμένες Πολιτείες
20:07
Ζελένσκι: «Ανοίγει το κουτί της Πανδώρας» η συνομιλία Σολτς - Πούτιν
20:00
Έπεσαν τα πρώτα χιόνια σε Πισοδέρι, Σαμαρίνα και Βασιλίτσα
19:52
