Το Game of Thrones, ο Σλαβόι Ζίζεκ και μια σκέψη για το φινάλε της σειράς

Διάβαζα, λοιπόν, την ανάλυση που έκανε ο Σλαβόι Ζίζεκ, στον Independent, για το φινάλε του Game of Thrones. Ο Σλοβένος διανοητής, λέει εν πολλοίς ότι δεν πρόκειται παρά για τη δικαίωση του πιο αρχαίου αντι-φεμινιστικού στερεότυπου: Οι γυναίκες είναι σούπερ όταν ασχολούνται με το σπίτι τους και τα δικά τους, αλλά όταν ασχολούνται με την πολιτική και τα κοινά, παθαίνουν κάποιου είδους τρέλα.

Ας παρακάμψουμε το γεγονός ότι μπορεί να βρει πράγματι κανείς ιστορικά παραδείγματα που επιβεβαιώνουν αυτό το στερεότυπο και ας πάμε στην ουσία του.

Ο Ζίζεκ επιμένει ότι το φινάλε της σειράς ήταν απλώς μια «αρσενική φαντασίωση»: «Η εικόνα της Ντενέρις με έκφραση παράφρονα πάνω στο δράκο να καίει σπίτια και ανθρώπους εκφράζει τον φόβο της πατριαρχικής ιδεολογίας για τις ισχυρές γυναίκες πολιτικούς...», γράφει.

Η αλήθεια είναι ότι η σειρά, που γράφτηκε από δύο άντρες, ενώ πάτησε και σε βιβλία ενός τρίτου, δεν επιφύλαξε το καλύτερο τέλος για τις γυναίκες πρωταγωνίστριές της, ιδιαίτερα δε όσες από αυτές έλαβαν μέρος στο παιχνίδι εξουσίας: Η Σέρσεϊ και η Ντενέρις -οι δύο επικρατέστερες δηλαδή- νεκρές, η Άρια κάπου χαμένη στα δικά της και η Σάνσα μοναχική ηγέτης ενός μικρού τμήματος του όλου. «Η μόνη που απομένει (ως βασίλισσα του αυτόνομου βασιλείου του Βορρά) είναι η Σάνσα, η οποία μοιάζει με τον τύπο της γυναίκας που προτιμά ο σύγχρονος καπιταλισμός: συνδυάζει μια γυναικεία ηπιότητα και κατανόηση με μια γερή δόση ίντριγκας, ταιριάζοντας απολύτως τις νέες σχέσεις εξουσίας», γράφει ο Ζίζεκ.

Ο άντρας που σκοτώνει από αγάπη και/ή από καθήκον

Δεν θα διαφωνήσω πολύ με το Σλοβένο φιλόσοφο, κι εμένα μια αίσθηση αν όχι μισογυνισμού, πάντως μπουσταρισμένης Πατριαρχίας μου άφησε το φινάλε της σειράς.

Πιο πολύ απ’ όλα δε, στο σημείο που ο Τζον Σνόου αποφασίζει να σκοτώσει τη βασίλισσα της καρδιάς του, προκειμένου αυτή να μην γίνει βασίλισσα του κόσμου, αφού πλέον είναι σαφές ότι έχει κυλίσει στην παραφροσύνη, ή τουλάχιστον έτσι (θέλουν να) πιστεύουν όλοι γύρω της.

Ίσως και η επιθυμία της να κυβερνήσει τον κόσμο με το δικό της τρόπο, από μόνη της, να είναι παραφροσύνη. Έναν κόσμο, να θυμίσουμε, στον οποίο η ανθρώπινη ζωή έχει ελάχιστη αξία και τον οποίο έχει κυβερνήσει νωρίτερα ο πάσα ένας μακελάρης άντρας, αλλά σπάνια άνοιγε μύτη.

Όταν όμως, η Ντενέρις συμπεριφέρεται σαν άντρας, έχουμε θέμα. Επειδή οφείλει, ως γυναίκα, να είναι συμπονετική, μαλθακή, μια αιώνια μητέρα και όχι μόνο των δράκων, αλλά όλου του κόσμου. Οι άντρες, στο παιχνίδι εξουσίας που οι ίδιοι εφηύραν και στο οποίο εκείνοι έθεσαν τους κανόνες, σοκάρονται να έχουν ως αντίπαλο ή συμπαίκτη μια γυναίκα που ακολουθεί αυτούς ακριβώς τους κανόνες.

Ο Τζον σκοτώνει την Ντενέρις από αγάπη (για να τη σώσει από τον εαυτό της) και από καθήκον (για να σώσει τον κόσμο από αυτήν).

Είναι ο Θησέας που εγκαταλείπει την Αριάδνη στη Νάξο να την φάνε τα φίδια, οι ντόπιοι ή το μαύρο σκοτάδι, όποιος προλάβει πρώτος, επειδή ο Θησέας έχει ΣΚΟΠΟ και ο σκοπός, το καθήκον, είναι για έναν άντρα πάντα πάνω και πέρα απ’ όλα και ο άντρας θυσιάζεται γι αυτό, ή ακόμα καλύτερα θυσιάζει τη γυναίκα γι αυτό.

Είναι ο Άμλετ που οδηγεί στην τρέλα την Οφηλία, επειδή έχει ΣΚΟΠΟ, είναι κι αυτός στοχοπροσηλωμένος, όπως όλοι οι άντρες πρέπει να είναι -και πολλοί είναι, αφού τους πείσανε ότι είναι μέρος του ρόλου τους-, η απώλεια της γυναίκας που τον αγαπά και αγαπά και ο ίδιος είναι μια θεμιτή θυσία στην πορεία προς το στόχο.

Είναι, σε μια προέκταση, ο γυναικοκτόνος της διπλανής πόρτας, ο οποίος συχνά σκοτώνει επειδή «έφταιγε εκείνη».

Θα φωνάξετε τώρα μερικοί, ότι βλέπουμε παντού «πατριαρχικά φαντάσματα» και «ωχου, μια σειρά είναι και τίποτα παραπάνω».

Η απάντηση (μου) είναι η εξής: Οι σειρές σαν αυτή με έναν τρόπο είναι η σύγχρονη μυθολογία: Καταγράφουν τις τρέχουσες απόψεις για τους ρόλους και τις σχέσεις των ανθρώπων. Και η Πατριαρχία δεν είναι φάντασμα, είναι πραγματικότητα.

Δεν έχει σημασία αν άρεσε ή όχι το τέλος του Game of Thrones στους φαν του, όπως είπε και ο τεράστιος Στίβεν Κινγκ, το πρόβλημα δεν ήταν το ποιο τέλος επέλεξαν οι δημιουργοί, αλλά το ότι ήλθε το τέλος, οι άνθρωποι δεν θέλουν να τελειώνει κάτι που αγάπησαν πολύ και συνήθισαν να ζουν μαζί του.

Έχει σημασία, όμως, το πώς κατέληξαν οι πρωταγωνιστές του και σε ποιους ρόλους εντάχθηκαν. Και τελικά αν αυτοί οι ρόλοι είχαν να μάς πουν κάτι καινούργιο για τον κόσμο.

Από δω που το βλέπω εγώ, το GoT θα μπορούσε με άνεση να το έχει γράψει ο Σέξπιρ το 1600. Δεν θα ξένιζε κανέναν εκείνη την εποχή.

Γι’ αυτό, ίσως πρέπει να ξενίζει εμάς σε τούτη εδώ.