Θετικές ειδήσεις από την Ελλάδα;
Καλοδεχούμενο το ελληνικό CNN. Η ελληνική έκδοση απευθύνεται, βέβαια, πρώτα-πρώτα στους Ελληνες, αλλά το υλικό που παράγουν τα τοπικά γραφεία του CNN εντάσσεται συχνά στην κεντρική έκδοση, όπως συμβαίνει με το γειτονικό CNN Türk.
Αναρωτιέμαι λοιπόν, ποιά ελληνικά θέματα θα κυκλοφορούν στον κόσμο μέσα από αυτόν τον νέο δίαυλο στα χρόνια που έρχονται.
Τα προφανή, δυστυχώς, είναι τα γνωστά μεγάλα προβλήματα, δηλαδή η οικονομική κρίση και ο κίνδυνος του Grexit, οι πρόσφυγες στο Αιγαίο, καθώς και το αξιοπερίεργο για τους ξένους θέμα "Πρώτη Φορά Αριστερά".
Ελπίζω όμως οτι θα έχουμε και θετικά ρεπορτάζ, αυτά που ενδιαφέρουν το παγκόσμιο κοινό ως ιστορίες επιτυχίας. Ποιά μπορεί να είναι αυτά; Ας προβλέψω μερικά.
Πρώτα, τα εύκολα. Ναυτιλία και τουρισμός. Οι δύο μεγάλοι κλάδοι της οικονομίας που είναι ανταγωνιστικοί σε όλο τον πλανήτη. Είναι αναμενόμενο να βλέπουμε ΄Ελληνες και ελληνικές επιχειρήσεις στα σχετικά ρεπορτάζ.
Δυστυχώς δεν υπάρχει κάτι άλλο εξίσου μεγάλο, ανταγωνιστικό και προβεβλημένο. ΄Εχουμε μερικές επιχειρήσεις πετυχημένες και ανταγωνιστικές, διάσπαρτες σε διάφορους κλάδους, που δεν έχουν όμως το μέγεθος για να κάνουν μια καλή "ελληνική" ιστορία.
Πού είναι πιθανό να δημιουργηθεί η κρίσιμη μάζα; Αυτό εξαρτάται από δύο ειδών παράγοντες. Πρώτα, από τους διαθέσιμους "συντελεστές της παραγωγής", όπως λένε οι οικονομολόγοι, δηλαδή φύση, πρώτες ύλες, και άνθρωποι με συγκεκριμένες ικανότητες. Δεύτερο, από το πολιτικό και το θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέψει ή θα εμποδίσει τους συντελεστές να αξιοποιηθούν μέσα σε επιχειρήσεις.
Με βάση τους συντελεστές, η Ελλάδα έχει πάρα πολλές ανεκμετάλλευτες δυνατότητες. Η μεσογειακή φύση είναι βάση για βιομηχανία τροφίμων, το υπέροχο τοπίο και κλίμα είναι βάση για να εγκατασταθούν διεθνή εκπαιδευτικά κέντρα και κοινότητες συνταξιούχων, το υπέδαφος είναι βάση για εξειδικευμένα υλικά, και οι πάμπολλοι πτυχιούχοι επιστήμονες είναι βάση για πολλές επιχειρήσεις τεχνολογίας.
Με βάση όμως το θεσμικό πλαίσιο οι περισσότερες από τις δυνατότητες αυτές εξαφανίζονται. Προβλέπω οτι δεν θα δούμε μεγάλη βιομηχανία, ούτε αξιοποίηση ορυκτού πλούτου, ούτε διεθνή πανεπιστήμια, ούτε πολλούς οργανωμένους οικισμούς για τουρίστες ή συνταξιούχους.
Θα έχουμε όμως ιστορίες επιτυχίας με κρίσιμη μάζα. Είναι αυτές που θα συμβούν από τα κάτω, παρόλη την γραφειοκρατία και την κακή νομοθεσία, γιατί δεν εξαρτώνται πολύ από αυτήν. Από μικρές, σχετικά, μονάδες που θα συνεργαστούν για να έχουν αρκετές δεξιότητες και θα αξιοποιήσουν την τεχνολογία για να βρούν πελάτες. Θα είναι στα τρόφιμα, αλλά θα είναι και σε προϊόντα που δεν μπορούμε να προβλέψουμε, με καλό σχέδιο και μικρές σειρές παραγωγής.
Θα είναι επίσης επιτυχίες από επιστήμονες που προτιμούν να μην μεταναστεύσουν, αλλά να εργάζονται από το διαδίκτυο, ή με συχνά ταξίδια, ως συνεργάτες πολυεθνικών δικτύων. Από μηχανικούς, αρχιτέκτονες, αλλά και γιατρούς.
Και σίγουρα θα είναι από μικρές επιχειρήσεις τεχνολογίας. Ήδη, αγνοώντας την μιζέρια που τους περιρρέει, δυό-τρεις χιλιάδες νέοι στήνουν τέτοια startups, και έχουν τις πρώτες επιτυχίες. Ήδη, δημιουργούν οικοσύστημα.
Δίπλα σε αυτούς, ξεπήδησε και το οικοσύστημα της κοινωνικής πρωτοβουλίας, με τα ιατρεία, τα συσσίτια, τις ανταλλαγές και την αλληλεγγύη, που κι αυτό βρίσκει λύσεις από το πουθενά.
Κάπως έτσι προβλέπω τα ελληνικά success stories που θα μεταδίδει το CNN. Από τα κάτω, από μεσοαστούς και μικροαστούς μορφωμένους, που δεν θα περιμένουν υπομονετικά να τους καταστρέψουν οι κυβερνήσεις, που δεν θέλουν να φύγουν, που θα επιμένουν, θα συνεργάζονται και θα βρουν την άκρη. Παράδειγμα για πολλές άλλες χώρες, αλλά θετικό αυτή τη φορά.
*Ο Αρίστος Δοξιάδης είναι οικονομολόγος