Μια σκέψη για τον Μάικλ Τζάκσον: Όταν ο καλλιτέχνης σφάλει, καταδικάζουμε τον ίδιο ή το έργο του;

Οι αποκαλύψεις είναι πράγματι σοκαριστικές, καθώς ο Τζάκσον φέρεται να κακοποιούσε σεξουαλικά αγόρια από την ηλικία των 7 ετών κιόλας. Και δεν ήταν μόνο η σεξουαλική κακοποίηση, αλλά και ο συναισθηματικός χειρισμός στον οποίο -σύμφωνα με τα ίδια τα θύματα- τα υπέβαλε.

Φρικαλέο, χωρίς αμφιβολία, εάν ισχύει.

Θα είναι δύσκολο να αποδειχθεί αυτό, καθώς ο κατηγορούμενος από τη μια είναι νεκρός, ενώ από την άλλη έχουν περάσει τόσα χρόνια που δεν υπάρχουν ιατροδικαστικές αποδείξεις.

Ας δεχτούμε, όμως, χάριν του επιχειρήματος, αλλά και επειδή η όλη ιστορία και συμπεριφορά του Τζάκσον δεν ήταν και πολύ «κανονική» για να το πούμε ήπια, ότι τα θύματα λένε αλήθεια.

Ας δεχτούμε ότι ο Μάικλ Τζάκσον ήταν ένας παιδεραστής που κατέστρεψε ζωές.

Η μουσική του, όμως, σε τι ακριβώς φταίει γι αυτό;

Είναι ένα ερώτημα που δεν απασχολεί για πρώτη φορά, φυσικά: Μπορεί να αποκοπεί το έργο ενός καλλιτέχνη από το ποιος ήταν ο ίδιος;

Το συζητούσα με έναν φίλο και μου είπε «εγώ δεν μπορώ να το δω αποκομένα, με φρικάρει τόσο πολύ η ιδέα ότι ήταν παιδεραστής που σιχαίνομαι ό,τι έχει κάνει».

Το καταλαβαίνω, αλλά δεν νομίζω ότι συμφωνώ.

Με είχε απασχολήσει για πρώτη φορά με αφορμή την υπόθεση του Ρόμαν Πολάνσκι, ο οποίος επίσης κατηγορήθηκε για παιδεραστία, μάλλον για σεξουαλική συνεύρεση με ανήλικη, και αυτή η κατηγορία τον καταδιώκει σε όλη του τη ζωή, παρ’ ότι το κατηγορητήριο «μπάζει» από πολλές μεριές. Ανάλογη είναι και η περίπτωση του Γούντι Άλεν, με πολλαπλές κατηγορίες, που επίσης είναι αμφιλεγόμενες, καθώς εν μέρει αποδίδονται στο μένος της Μία Φάροου.

Σε κάθε περίπτωση, ακόμα κι αν οι κατηγορίες ευσταθούν, αυτό δεν κάνει λιγότερο σπουδαίες τις ταινίες ούτε του ενός ούτε του άλλου.

Ή μήπως τις κάνει;

Είναι άπειρες οι περιπτώσεις που, αν ανατρέξουμε στο παρελθόν, σπουδαίοι καλλιτέχνες έκρυβαν όχι απλώς σκελετούς, αλλά ολόκληρα νεκροταφεία στις ντουλάπες τους. Ο Καραβάτζιο ήταν φυγόδικος για φόνο εν ψυχρώ, ο Έγκον Σίλε για παιδεραστία, ο Πικάσσο αγόραζε αρχαία από κλεπταποδόχους και η λίστα δεν έχει τέλος.

Αν «εξορίζαμε» από την Τέχνη όλους όσους δεν επέδειξαν άμεμπτη ηθική εν ζωή, πιθανώς θα μέναμε σχεδόν χωρίς Τέχνη.

Για κάποιο λόγο, ο κόσμος έχει ανάγκη να πιστεύει ότι η σπουδαία Τέχνη παράγεται και από σπουδαίους ανθρώπους. Αυτό δεν είναι αλήθεια βέβαια.

Αντιθέτως, η σπουδαία Τέχνη έχει συχνά παραχθεί ως αποτέλεσμα μεγάλων ανθρώπινων αδυναμιών.

Οι αδυναμίες αυτές πεθαίνουν μαζί με τους καλλιτέχνες ως φυσικά πρόσωπα. Η Τέχνη τους όμως είναι αιώνια. Δεν έχει κάποιο νόημα να τιμωρείς την τέχνη κάποιου προσπαθώντας να ξορκίσεις τα κακά που έκανε. Αυτό, ναι υπερβαίνει τα όρια του δικαίου και πηγαίνει στη σφαίρα της υπερβολικής πολιτικής ορθότητας.

Νομίζω ότι μπορούμε να ξεχωρίσουμε τα δύο: Ο Μάικλ Τζάκσον ήταν ένας σπουδαίος μουσικός και πιθανότατα ένας όχι και τόσο σπουδαίος άνθρωπος.

Καταδικάζοντας τη μουσική του, δεν κερδίζει κανείς τίποτα. Μάλλον χάνουμε όλοι.