Γεωπολιτικός ρεαλισμός: Ο στωικός Ομπάμα και ο αποφασιστικός Πούτιν

Η πρόσφατη γεωπολιτική παρέμβαση της Μόσχας στον συριακό εμφύλιο έπιασε εξαπίνης την διεθνή κοινή γνώμη και πολλούς γεωπολιτικούς παίκτες της Δύσης, όχι όμως και τις ΗΠΑ οι οποίες διαθέτοντας τις σχετικές πληροφορίες και έχοντας το προηγούμενο της Κριμαίας, είχαν συνειδητοποιήσει τον μεγάλο βαθμό πιθανότητας εκδήλωσης της αλλαγής γεωπολιτικής στάσης της Μόσχας στο συριακό.

Η κίνηση της Μόσχας στην Συρία είναι ιστορικής σημασίας, καθώς είναι ανάλογου διαμετρήματος με εκείνη στην Κριμαία. Βασίζεται στην εκτίμηση του Πούτιν περί του γεωπολιτικού κενού σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο στην περιοχή της Μ. Ανατολής. Η Μόσχα είναι πεπεισμένη ότι ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία η Δύση ως γεωπολιτικό μέγεθος δεν είναι σε θέση να εμπλακεί με βιώσιμη προοπτική σε χερσαίο επίπεδο και όχι μισθοφορικού στρατού. Είναι η ίδια στάση που χαρακτηρίζει και την επιχειρησιακή εμπλοκή του «Χαλιφάτου».

Η Ουάσινγκτον, μη διαθέτοντας προς το παρόν εναλλακτικές στην γεωπολιτική ενατένιση του συριακού και παγιδευμένη στο ουτοπικό δόγμα εκδημοκρατικοποίησης του αραβικού κόσμου βρίσκεται προ αδιεξόδου μεταξύ του διλήμματος «δημοκρατία-γεωπολιτική αστάθεια» ή «απολυταρχία-γεωπολιτική σταθερότητα». Βλέποντας την ρεαλιστική αποφασιστικότητα του Πούτιν, ο Μπαράκ Ομπάμα φαίνεται να αντιμετωπίζει πλέον την επίλυση του συριακού με την ίδια στωικότητα που χαρακτήρισε και την απόφασή του για την επίτευξη της συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Όσο για τις περιφερειακές δυνάμεις η κίνηση της Μόσχας ενισχύει την Τεχεράνη και ενοχλεί αφάνταστα την Άγκυρα, τα οποία τα συμφέροντα θίγονται περισσότερο από όλους, όπως και του Ριάντ-Τελ Αβίβ. Η Δύση βλέπει με ανησυχία την ρωσική πρωτοβουλία χωρίς όμως να την απορρίπτει στο σύνολό της, καθώς διαβλέπει αφενός την αποτυχία απομάκρυνσης του Άσσαντ, αλλά και την υπό όρους προοπτική επίλυσης του συριακού την βασισμένη στην αρχή της αδιέξοδης και χρόνιας εμφύλιας εμπλοκής, όπως έχει δείξει και το παράδειγμα του Λιβάνου. Όπως και να είναι, η ρωσική κίνηση θέτει το δίλημμα στην Δύση: ή συμφωνία με τον Άσσαντ ως μέρος της λύσης ή συνέχιση του εμφυλίου με αβέβαιο τέλος.

* Ο Δρ. Ευάγγελος Βενέτης είναι Υπεύθυνος Ερευνητικού Προγράμματος Μέσης Ανατολής στο ΕΛΙΑΜΕΠ