«Έργα και Ημέραι» ενός Εθνικιστή Πρωθυπουργού

Το μεγαλεπήβολο σχέδιο «Skopje 2014», αμφιλεγόμενο από κάθε άποψη , ήταν μια επιχείρηση εξαρχαισμού, η οποία ενίσχυσε το ανθελληνικό αίσθημα στο ΣΜ στοιχείο, προκάλεσε τριβές με τη Βουλγαρία, εξαιτίας της οικειοποίησης των μελών του VMRO, και όξυνε την εθνοτική αντιπαράθεση, διότι αποκλείστηκε το ενδεχόμενο έγερσης ανδριάντων Αλβανών ηρώων. Σύμφωνα με το ερευνητικό κέντρο ΒΙRN, το κόστος άγγιξε τα 560 εκ. δολάρια όταν το ΑΕΠ της χώρας μετά βίας υπερβαίνει τα 10 δις. Ειρήσθω εν παρόδω, το προκαταρτικό Σύμφωνο των Πρεσπών επιχειρεί την αποσυσχέτιση με το αρχαίο ελληνικό παρελθόν και τους Μακεδόνες βασιλείς.

H εμπλοκή του κου Gruevski, σε τουλάχιστον πέντε περιπτώσεις διαφθοράς και κατάχρησης εξουσίας, έφερε στο φως της δημοσιότητας τα πεπραγμένα ενός εθνικιστή ηγέτη, ο οποίος αγνοώντας τις προσδοκίες του λαού του, βύθισε ακόμη περισσότερο τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα στην ανέχεια, αφού προηγουμένως μείωσε τα κοινωνικά αντανακλαστικά μέσω της ανθελληνικής και γενικότερα εθνικιστικής ρητορείας στο δημόσιο λόγο.

Τον Οκτώβριο του 2018 το δευτεροβάθμιο δικαστήριο επέβαλε ποινή κάθειρξης δύο ετών προς τον κο Gruevski, εξαιτίας της προμήθειας πολυτελούς θωρακισμένου αυτοκινήτου (επί των ημερών του πρωθυπουργικού του βίου), συνολικής αξίας 600.000 ευρώ. Ο ίδιος υπέβαλε αίτημα αναστολής εκτέλεσης της ποινής το οποίο και απορρίφθηκε, και προκειμένου να αποφύγει τη σύλληψη του, κατέφυγε στην Ουγγαρία όπου και αιτήθηκε πολιτικό άσυλο.

Τα σκάνδαλα στα οποία ήταν αναμεμιγμένος ο κος Gruevski άρχισαν να αποκαλύπτονται το 2014. Η υπόθεση πώλησης της Makedonska Banka στο Σέρβο επιχειρηματία Jovica Stefanovic Nini, κατόπιν δωροδοκίας (μίζα ύψους 1,5 εκ. ευρώ), αποκαλύφτηκε από τον τότε Αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Zoran Zaev. O κος Zaev δημοσίευσε το περιεχόμενο τηλεφωνικών συνομιλιών, στη διάρκεια των οποίων ο Gruevski και στενοί συνεργάτες του διαπραγματεύονταν με τον Σέρβο επιχειρηματία για τον τρόπο καταβολής της μίζας. Τα χρήματα καταβλήθηκαν σε offshore εταιρείες τις οποίες ήλεγχε ο Gruevski, και παρεμπιπτόντως κατείχαν το 51% του μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας. Η υπόθεση θα φτάσει στις δικαστικές αίθουσες και τελικά θα απορριφθεί η επιχειρηματολογία Zaev, επιβάλλοντας πρόστιμο 50.000 ευρώ, με το σκεπτικό ότι το ακουστικό υλικό αποτελούσε προϊόν υποκλοπής συνεπώς το δικαστήριο αδυνατούσε να πιστοποιήσει τη γνησιότητα. Η υπεράσπιση Zaev επέκρινε το δικαστήριο διότι αρνήθηκε να εξετάσει το ακουστικό υλικό, ενώ απέδωσε την ευνοϊκή για τον Gruevski απόφαση, στη θεσμική «άλωση» της δικαιοσύνης από το VMRO-DPMNE.

To 2015 o κος Zaev θα επανέλθει δριμύτερος, δημοσιοποιώντας μια σειρά από υποκλαπείσες συνομιλίες μέσω των οποίων αποδεικνύονταν η απόπειρα συγκάλυψης μιας δολοφονίας. Παράλληλα θα αποκαλυφθεί ότι παρακολουθούνταν περίπου 20.000 πολίτες, κυρίως μέλη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δημοσιογράφοι και επιχειρηματίες. Το γεγονός αυτό θα προκαλέσει κύμα διαδηλώσεων διαμαρτυρίας και εισαγγελική έρευνα. Μόνο μετά την παρέμβαση της Ε.Ε. θα ξεπεραστεί η πολιτική κρίση στην Π.Γ.Δ.Μ. αλλά το τίμημα για τον Gruevski θα είναι η απομάκρυνση του από τον πρωθυπουργικό θώκο, τον Ιανουάριο του 2016 (συμφωνία Przino). Εκλογές θα προκηρυχτούν για τον Απρίλιο του 2016, οι οποίες τελικά θα διεξαχθούν τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους.

Ο Gruevski έχοντας ως δεδομένη την επιρροή του στη δικαστική εξουσία υπολόγισε εσφαλμένα ως προς το πόρισμα των ερευνών, ενώ σχεδίαζε μέσα από νοθείες και εκβιασμούς να οδηγεί τη χώρα σε συνεχείς εκλογικές διαδικασίες, προκειμένου να απαλλαγεί των κατηγοριών. Μετά το σχηματισμό της κυβέρνησης Zaev, προσπάθησε (σε συνεργασία με τον πρόεδρο Ivanov), να παρουσιαστεί προς το λαό ως ο γνήσιος υπερασπιστής της «Μακεδονικής» ταυτότητας έναντι μιας μειοδοτικής κυβέρνησης της οποίας οι πρωτοβουλίες συνηγορούσαν υπέρ του διαμελισμού της ΠΓΔΜ. Τα πνεύματα θα οξυνθούν μετά την εκλογή ενός Αλβανού στη θέση του προέδρου του κοινοβουλίου (Talat Xhaferi), και θα προκληθούν αιματηρά επεισόδια. Ο Gruevski τότε κατηγορεί τον Zaev για προδοσία διότι προσχώρησε στη λεγόμενη «πλατφόρμα των Τιράνων». O Gruevski, παρά την απόπειρα αποσταθεροποίησης της χώρας προκειμένου να διασωθεί πολιτικά, τελικά θα οδηγηθεί στη δικαιοσύνη, ενώ θα σχηματιστεί προοδευτική κυβέρνηση συνεργασίας υπό τον Zaev γεγονός το οποίο θα πυροδοτήσει τις διαδικασίες επίλυσης του ονοματολογικού ζητήματος με την Ελλάδα (σε συνδυασμό με τη περιρρέουσα γεωπολιτική ατμόσφαιρα).

Μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου των υποκλοπών, και με δεδομένη τη δυσαρέσκεια προς τη Δύση εξαιτίας της μη πρόσκλησης ένταξης στους ευρω-ατλαντικούς θεσμούς, η κυβέρνηση Gruevski θα προχωρήσει σε σύσφιξη των σχέσεων με τη Ρωσία. Ο κος Putin θεωρώντας την κυβέρνηση του VMRO-DPMNE φίλια προσκείμενη (όπως και τη σερβική), προέβη μέσω του ρωσικού ΥΠ.ΕΞ σε δηλώσεις στήριξης του Gruevski, ζήτησε από τη Δύση να μην προνοεί τη δημιουργία μιας «μεγάλης Αλβανίας» και ενίσχυσε το προσωπικό της Πρεσβείας στα Σκόπια. Η Ρωσία από τη μεριά της, υπολόγιζε στη δημιουργία ενός ισχυρού θύλακα στο κέντρο των Βαλκανίων, ο οποίος θα ανέτρεπε τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Δύσης. Άριστες θεωρούνται οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας-Ουγγαρίας και Ουγγαρίας-ΠΓΔΜ, συνεπώς έχουμε την απάντηση στο ερώτημα γιατί ο κος Gruevski επέλεξε τη Βουδαπέστη για να αναζητήσει πολιτικό άσυλο.

Εν κατακλείδι, διαπιστώνουμε - μεταξύ άλλων – ότι ένας αυταρχικός πρωθυπουργός, παρά το εθνοκεντρικό αφήγημα ουδόλως νοιάστηκε για την ευημερία των πολιτών και την πρόοδο της χώρας του, καταχράστηκε δημόσιο χρήμα και προκειμένου να διασφαλίσει την πολιτική του επιβίωση, ώθησε το κράτος στα πρόθυρα μιας επαναληπτικής διεθνοτικής σύγκρουσης και στη διεθνή απομόνωση. Τα Βαλκάνια και η Ευρώπη περνούν μια νέα φάση ανόδου των εθνικισμών, λησμονώντας την πρόσφατη ιστορία. Οι πολίτες οφείλουν να είναι καχύποπτοι σε κάθε μορφής πατριδοκαπηλία.

Ο Παούνης Νικόλαος είναι Βαλκανιολόγος, Διεθνολόγος Msc

ΠΗΓΕΣ:

• http://birn.eu.com/network/birn-macedonia/birn-macedonia/
• Przino Agreement. Statement by Commissioner Hahn and MEPs Vajgl, Howitt and Kukan: Agreement in Skopje to overcome political crisis. http://europa.eu/rapid/press-release_STATEMENT-15-5372_en.htm
• http://www.balkaninsight.com/en/article/macedonian-president-rejects-awarding-pm-mandate-to-opposition-leader-03-01-2017
• http://www.balkaninsight.com/en/article/macedonia-parliament-stuck-in-long-discussions-03-28-2017
• https://www.foreignaffairs.com/articles/southeastern-europe/2017-01-12/authoritarianism-macedonia
• http://blogs.lse.ac.uk/europpblog/2016/04/19/macedonias-political-crisis-make-or-break-for-civil-society/