Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει, οι Έλληνες όμως καίγονται ζωντανοί

Η διαχείριση μιας κρίσης όπως η πυρκαγιά έχει πρωταρχικό στόχο να προστατεύσει τους ανθρώπους από το φαινόμενο.

Στo Μάτι η διαχείριση της κρίσης – αν δεχτούμε ότι υπήρχε κάτι τέτοιο – απέτυχε παταγωδώς να προστατεύσει τους ανθρώπους από την φωτιά. Πολύ απλά, όταν υπάρχει πρόβλεψη για θυελλώδεις ανέμους, όταν η θερμοκρασία είναι κοντά στους 40 βαθμούς, όταν υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες παραθεριστές και κάτοικοι σε μια περιοχή με στενά δρομάκια και πυκνή δόμηση μέσα σε δένδρα, δεν περιμένεις να περάσει η φωτιά την λεωφόρο Μαραθώνος για να κάνεις κάτι.

Αν κάνεις καλά τη δουλειά σου, κηρύσσεις την περιοχή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και την εκκενώνεις.

Κάτι τέτοιο δεν έγινε.

Άκουγα ραδιόφωνο από το πρωί τη Δευτέρα 23 Ιουλίου 2018, σα να είχα μια κακή προαίσθηση για τα όσα θα ακολουθούσαν.

Το μεσημέρι είχανε ήδη φουντώσει οι φωτιές της Κινέτας και είχε κλείσει ο Εθνικός Δρόμος Αθηνών – Κορίνθου. Γύρω στις 4 και μισή το απόγευμα ξέσπασε η φωτιά στο Νταού Πεντέλης και άρχισε να επελαύνει προς τα κάτω.

Η μαρτυρία μιας κατοίκου στο Μάτι αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «έβλεπα τα βραδινά νέα στην τηλεόραση όταν το σπίτι γέμισε καπνούς». Η κάτοικος αυτή κατάφερε να βγει από το γεμάτο καπνούς σπίτι της και να απομακρυνθεί σε ασφαλές σημείο την τελευταία στιγμή. Όπως όλοι σχεδόν οι κάτοικοι της περιοχής. Εδώ έγκειται η μεγάλη αστοχία της όλης διαχείρισης της κρίσης.

Αυτοί που ισχυρίζονται ότι διαχειρίστηκαν το φαινόμενο είχαν στη διάθεση τους τουλάχιστον τρείς ώρες (από τις τέσσερις και μισή έως τις επτά και μισή) για να οργανώσουν την εκκένωση της περιοχής και την μετακίνηση των κατοίκων και επισκεπτών της περιοχής σε ασφαλείς περιοχές.

Αυτό εξάλλου έπραξαν οι υπεύθυνοι των κατασκηνώσεων του Δήμου Αθηναίων που απομάκρυναν έγκαιρα τα παιδιά σε ασφαλές σημείο.

Γιατί η κάτοικος που έβλεπε τηλεόραση στο σπίτι της στις 8 το βράδι δεν απομακρύνθηκε έγκαιρα και με ασφαλή τρόπο; Γιατί έπρεπε να γεμίσει το σπίτι της καπνούς για να πράξει κάτι τέτοιο;

Δεν ισχυρίζομαι ότι οι επισημάνσεις αυτές αποτελούν πλήρη ανάλυση και αξιολόγηση της διαχείρισης της κρίσης. Ο παρατηρητικός αναγνώστης θα πρόσεξε ότι δεν αναφέρθηκα καθόλου στο ποια είναι τα σχετικά όργανα, που υπάγονται, και άλλες περιττές λεπτομέρειες. Στο μυαλό μου το μόνο χαραγμένο είναι το «Συντονιστικό Κέντρο» που βρίσκεται στο Χαλάνδρι.

Οι επισημάνσεις μου όμως επαρκούν για να αποδείξουν ότι η διαχείριση της κρίσης στο Μάτι απέτυχε παταγωδώς, ότι δεν έγινε έγκαιρα η εκκένωση της περιοχής και επομένως ότι οι θάνατοι τόσων ανθρώπων θα μπορούσαν να αποτραπούν.

Δεν ισχυρίζομαι ότι οι άνεμοι δεν ήταν ισχυροί, δεν ισχυρίζομαι ότι η φωτιά δεν ήταν καταστρεπτική, δεν κατηγορώ κανέναν που δεν την έσβησε αμέσως, ισχυρίζομαι όμως με σαφή τρόπο ότι οι άνθρωποι που κάηκαν στο Μάτι πέθαναν άδικα επειδή δεν έγινε έγκαιρα και με συγκροτημένο και πειθαρχημένο τρόπο η εκκένωση της περιοχής.

Όσοι κάτοικοι και επισκέπτες δεν παγιδεύτηκαν μέσα σε φλεγόμενα κτίρια και κατάφεραν να βγούνε στο δρόμο, προσπάθησαν να κατευθυνθούν προς την θάλασσα είτε με τα πόδια είτε με το αυτοκίνητο. Ήτανε όμως πολύ αργά. Τα αυτοκίνητα κάηκαν, τα σπίτια κάηκαν, οι άνθρωποι κάηκαν, επειδή κανείς από τους μετέχοντες στο λεγόμενο «Συντονιστικό Κέντρο» δεν πήρε την απόφαση να εκκενώσει έγκαιρα και πειθαρχημένα την περιοχή.

Η Κυβέρνηση έχει την τελική ευθύνη για την διαχείριση της κρίσης και με δεδομένο ότι αυτή απέτυχε με τόσο παταγώδη τρόπο σημαίνει ότι θα έπρεπε να έχει παραιτηθεί τουλάχιστον ένας υπουργός, σε αναγνώριση αυτής της παταγώδους αποτυχίας. Πόσο περισσότερο πρέπει να αποτύχει κανείς για να παραιτηθεί;

Το γεγονός ότι η κανείς υπουργός δεν είχε την ευαισθησία να παραιτηθεί, είναι ενδεικτικό. Ακόμη πιο ενδεικτικό είναι το ότι δεν τον ανάγκασε σε παραίτηση ο Πρωθυπουργός της χώρας. Δεν αρκεί κύριε Πρωθυπουργέ να διακόπτετε την επίσκεψη σας στην Βοσνία, δεν αρκεί να κηρύσσετε τριήμερο πένθος.

Αυτό που αποδεικνύουν με την συμπεριφορά τους τόσο τα μέλη της Κυβέρνησης όσο και ο Πρωθυπουργός είναι ότι δεν διαθέτουν την στοιχειώδη αυτογνωσία ούτε την ευαισθησία για να πράξουν το αυτονόητο σε μια καλώς διοικούμενη κοινωνία. Να προχωρήσουν σε μία ή περισσότερες παραιτήσεις σαν αναγνώριση της αποτυχίας τους να προστατεύσουν τους κατοίκους και τους επισκέπτες της περιοχής Μάτι.

Εκτός όμως από την έλλειψη πολιτικής ευαισθησίας και υπευθυνότητας, η Κυβέρνηση εθελοτυφλεί να θεωρεί ότι το ανεκδιήγητο «Συντονιστικό Κέντρο» μπορεί να διαχειριστεί μια κρίση.

Η όλη κατάσταση προσεγγίζει τα όρια του κωμικοτραγικού. Είναι δυνατόν το 199, που είναι το Εθνικό Κέντρο για τις πυρκαγιές να είναι ο αριθμός που καλούν οι πολίτες για να ζητήσουν βοήθεια και υποστήριξη στη διάρκεια της κρίσης; Αφήνω στο πλάι το γεγονός ότι μαθαίναμε για τους νεκρούς από τα συνεργεία διάσωσης του Ερυθρού Σταυρού, και δεν υπήρχε έγκαιρη κεντρική ενημέρωση.

Πόσο χαμηλότερα πρέπει να πέσει κανείς για να ξεκινήσουν οι διαδικασίες επανεξέτασης και αναμόρφωσης του όλου συστήματος;

Ο κ. Τσίπρας και η Κυβέρνηση του φαίνεται ότι δεν θα το πράξουν. Καλά θα κάνει ο κ. Μητσοτάκης να το προσθέσει στη λίστα με τα πρακτέα της Κυβέρνησης του.

*Ο Νίκος Μορόπουλος είναι Σύμβουλος Εταιρικών Μετασχηματισμών (MSc)