Κάλπες πίσω από τα σίδερα

Οι δυτικόστροφοι κεμαλιστές και οι συντηρητικοί υπερεθνικιστές της σιδηράς Μεράλ Ακσενέρ φαίνεται να μεταλλάχθηκαν σε υποψηφίους μίας προεκλογικής περιόδου που επεδίωκε ο Ερντογάν, γεμάτοι ένταση και ταμπεραμέντο να απευθύνονται σε μία κοινωνία πολωμένη. Στο δικό του σκηνικό δηλαδή, όπου μπορεί να ξεδιπλώσει το χάρισμα και τον αέρα υπεροχής του, αποφεύγοντας τη συζήτηση στο τι πραγματικά συμβαίνει στην Τουρκία. Σε μία πλημμυρίδα πολιτικών διώξεων, ο μόνος ίσως αντίπαλος που ο Ερντογάν δεν μπόρεσε να διαμορφώσει στα μέτρα του είναι ο κουρδικής καταγωγής Σελαχατίν Ντεμιρτάς, ο οποίος και παραμένει υπό κράτηση. Αν ο ηγέτης των Κούρδων καταφέρει να αποδειχθεί από πέτρα και σίδερο, όπως παραπέμπει το επώνυμο του στα τουρκικά, να διατηρήσει δηλαδή την εκλογική του δύναμη σε μία πλατφόρμα που ενσωματώνει τους Κούρδους και προσελκύει ένα προοδευτικό κοινό, ίσως ανατρέψει τους βασικούς σχεδιασμούς του Ερντογάν και του θυμίσει τις επαναληπτικές κάλπες του 2015. Η οικονομία παρουσιάζει αρρυθμίες, οι μετανάστες και πρόσφυγες από τη Συρία ξεπερνούν τα 3.5 εκατομμύρια στη χώρα κι όμως η προσοχή του ερντογανικού καθεστώτος βρίσκεται στα νοτιοανατολικά του. Εκεί θα παίξει κομβικό ρόλο η αλλαγή στην εκλογική νομοθεσία, εκεί εκτυλίσσονται επεισόδια. Αν όχι για την προεδρία, οι Κούρδοι κρατούν το κλειδί της επικράτησης Ερντογάν στο Κοινοβούλιο.

Αντίθετα βέβαια από τους αντιπάλους του, ο Ερντογάν δεν κατάφερε να επηρεάσει όσους βρίσκονταν εντός του καθεστώτος του και τον στοιχειώνουν ακόμα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα δύο άνθρωποι που συνεργάστηκε στενά αυτά τα χρόνια και συμβολίζουν τις επιλογές που εγκατέλειψε, την πολιτική των μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες της Τουρκίας του Αχμέτ Νταβούτογλου και τον μετριοπαθή ισλαμισμό που σέβεται το κράτος δικαίου, ή αλλιώς η αφορμή ρήξης του με τον Αμπντουλάχ Γκιουλ. Και είναι αυτά τα δύο στοιχεία στα οποία προσφεύγουν οι αντίπαλοι του για να μην του επιτρέψουν να στρέψει την ατζέντα στην εξάπλωση της Τουρκίας στο εξωτερικό, αλλά να του θυμίζουν την απομάκρυνση του από τις αξίες που μοιράζονται με τη Δύση και εξακολουθούν να επηρεάζουν θετικά τις προτιμήσεις των εκλογέων, παρά την προπαγάνδα εναντίον της Ευρώπης. Αλλά οι αμφιβολίες παραμένουν και για το πόσο καταφέρνει να επηρεάζει ορισμένους από τους τωρινούς συμμάχους του που διατηρούν τις επιφυλάξεις τους για το αν ο Ερντογάν μπορεί να αναστρέψει την αρνητική πορεία της οικονομίας αν ακολουθήσουν τις δικές του επιθυμίες κι εκεί. Όμως είναι σαφές πως δεν τον ενδιαφέρει το μετά πλέον, αλλά το τώρα.

Σε αυτό το ύστατο εμπόδιο της 24ης Ιουνίου, ο σκοπός του είναι να επιβληθεί εκεί που απέτυχε πέρσι, στα πολλά αστικά κέντρα που ψήφισαν εναντίον του στο δημοψήφισμα. Πέρα από τις σαρωτικές αλλαγές στον μηχανισμό του στην Άγκυρα, ξεκίνησε την καμπάνια του από τη Σμύρνη, οργάνωσε μία προσγείωση του με αεροπλάνο στο νέο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης ακόμα κι αν δεν έχει ολοκληρωθεί. Είναι κρίσιμο να κερδίσει τις μεγάλες πόλεις πριν τις δημοτικές εκλογές του επόμενου χρόνου. Όμως στοχεύει και στους νέους ανθρώπους κι εκείνους που δεν έχουν δει ποτέ κάποιον άλλον, εκτός από τον ίδιο, ως εξουσία. Κι όμως ήταν αρκετοί από εκείνους, οι οποίοι αντιτάχθηκαν πέρσι στην προσπάθεια του να είναι ο απόλυτος κυρίαρχος στη χώρα τους. Δεν έχει την ίδια ικανότητα να χρησιμοποιεί τους νέους τρόπους πολιτικής επικοινωνίας, το σναπ-τσατ, τα καρτούν στον ψηφιακό κόσμο όπως οι συνυποψήφιοι του, αλλά έφτασε μέχρι και να απαντήσει σε ένα φοιτητή μέσω του τουίτερ, που έχει τόσο ταυτιστεί αρνητικά με τις πρακτικές του. Από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μέχρι τον τρόπο καταμέτρησης των ψήφων εκτιμά πως είναι η τελευταία ευκαιρία των εχθρών του να σταματήσουν την πορεία του προς την ανεμπόδιστη παντοκρατορία. Όμως το ίδιο πια πιστεύουν και οι αντίπαλοι του.

*Ο Ηλίας Τασόπουλος είναι Δρ. Διεθνών Σχέσεων Παν/μίου Πελοποννήσου & αρχισυντάκτης στο Κέντρο Μεσογειακών, Μεσανατολικών & Ισλαμικών Σπουδών (ΚΕΜΜΙΣ)