«Επενδύσεις» στον πολιτισμό, θεωρία ή πράξη;

Η Ατζέντα 2030 των Ηνωμένων Εθνών (Γενική Συνέλευση 2015) ενσωματώνει για πρώτη φορά τον πολιτισμό σε ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα και τον θεωρεί ρητά ως παράγοντα βιώσιμης ανθρώπινης ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, ο πολιτισμός αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των Στόχων της Αειφόρου Ανάπτυξης με την υλοποίηση στρατηγικών προγραμμάτων.

Η Γαλλία έχει εντάξει δυναμικά τον πολιτισμό στην εξωτερική της πολιτική. Μετά την ίδρυση του μουσείου Louvre Abu Dabi, υπέγραψε πρόσφατα νέα συμφωνία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στο πλαίσιο της επένδυσης πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για την πολιτιστική και τουριστική ανάπτυξη της περιοχής AI - Ula, τη δημιουργία όπερας στην πόλη Τζέντα, την αναβάθμιση του κινηματογράφου με την πρώτη επίσημη συμμετοχή στο φεστιβάλ των Καννών.

Η συμφωνία, με διάρκεια 10 έτη, προβλέπει την ίδρυση ενός οργανισμού, ανάλογου του έργου Louvre Abu Dabi, υπό την προεδρία της Γαλλίας και κονδύλια των ΗΑΕ. Ο οργανισμός αυτός θα είναι υπεύθυνος για τη συντήρηση των μνημείων, τη διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου, την εκπαίδευση και την κατασκευή κατάλληλων υποδομών για τους επισκέπτες που υπολογίζονται 1,5 έως 2,5 εκατομμύρια ετησίως. Επίσης ένα μουσείο και ένα ιστορικό και αρχαιολογικό ερευνητικό κέντρο θα δημιουργηθούν στην ευρύτερη περιοχή.

Η υπό ανάπλαση περιοχή, έκτασης περίπου 22.000 km2, περιλαμβάνει αρχαιολογικά κατάλοιπα από τη νεολιθική εποχή και μνημεία της πόληςΗegra (ή ΑΙ - Hijr) των Ναβαταίων, μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Διασώζονται περίπου 130 μεγαλοπρεπείς τάφοι λαξευμένοι σε ψαμμιτικό πέτρωμα,όπως εκείνοι στην Πέτρα της Ιορδανίας, με χαραγμένες επιγραφές και ποικίλες διακοσμήσεις που αντικατοπτρίζουν επιρροές από άλλους πολιτισμούς. Το βασίλειο των Ναβαταίων (9 π.Χ - 40 μ.Χ) ήκμασε λόγω της θέσης του, ΒΔ, στο σταυροδρόμι του εμπορίου μονοπωλώντας το μύρο, το λιβάνι και τα μπαχαρικά.

Όσον αφορά στoν Ελληνικό χώρο, οι διακρατικές πολιτιστικές σχέσεις επικεντρώνονται μέχρι σήμερα σε παραδοσιακά πρότυπα (εκθέσεις, μορφωτικές ανταλλαγές, μεμονωμένες συνεργασίες επιστημονικών ιδρυμάτων) τα οποία δεν συνάδουν με την αναπτυξιακή διάσταση του πολιτισμού και δεν ανταποκρίνονται στο σύγχρονο πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον.

Η Ελλάδα, μια χώρα με μοναδικούς αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικούς τόπους, μνημεία της παγκόσμιας κληρονομιάς, μουσεία και συλλογές,επιβάλλεται να αξιοποιήσει κατάλληλα την τεχνογνωσία του έμπειρου και αξιόλογου επιστημονικού της δυναμικού αποκομίζοντας πολλαπλά οφέλη, σε περίπτωση επανασχεδιασμού της εξωτερικής πολιτιστικής πολιτικής.

Ο πολιτισμός συνιστά ουσιαστική επένδυση για το μέλλον της ανθρωπότητας και προϋπόθεση για τις επιτυχείς διεργασίες της παγκοσμιοποίησης.

*Η Ελένη Μεθοδίου είναι αρχαιολόγος, πρ. αντιπρόεδρος της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς