Ανάγκη υιοθέτησης του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εγγύησης Καταθέσεων

Ειδικότερα σε οικονομίες όπως η Ελληνική, το τραπεζικό σύστημα δοκιμάστηκε ακόμη εντονότερα και λόγω της αστάθειας και της έλλειψης σαφούς στρατηγικής τόσο από τις ελληνικές κυβερνήσεις που διαχειρίστηκαν τα πρώτα χρόνια της κρίσης, όσο και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η έλλειψη εμπιστοσύνης οδήγησε σε απόσυρση μεγάλα ποσά τα οποία αποτελούσαν εγγυήσεις ρευστότητας για τις τράπεζες, με αποτέλεσμα να οδηγηθούν σε τραπεζικούς λογαριασμούς του εξωτερικού. Επιπλέον δημιουργεί κλίμα ανασφάλειας και απορρύθμισης και εντείνει τις μακροοικονομικές ανισότητες μιας και οι καταθέσεις συγκεντρώνονται σε λίγες τράπεζες που θεωρούνται περισσότερο ασφαλείς ενώ ταυτόχρονα οι υπόλοιπες τράπεζες κινδυνεύουν με πρόβλημα ρευσότητας.

Παράλληλα, οι διαφορετικές ταχύτητες της τραπεζικής ενοποίησης και η αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ΕΚΤ να δημιουργήσει όρους συναίνεσης γύρω από αιτήματα που θα πήγαιναν την τραπεζική και πολιτική ένωση ένα βήμα πιο πέρα, κατέληξαν σε νέα στρατηγικά λάθη αναφορικά με τα επίπεδα προστασίας των καταθέσεων.

Η πρόταση της Κομισιόν για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων (EDIS) ήρθε το 2016 άλλα ακόμα δεν έχει τεθεί σε λειτουργία. Ως σκιώδης εισηγητής εκ μέρους της Πολιτικής Ομάδας της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, έχω την ευκαιρία να παρακολουθώ τον συγκεκριμένο φάκελο για πάνω από έναν χρόνο. Έτσι, η αρχική πρόταση της Κομισιόν έχει δεχθεί πολλαπλές επιθέσεις από ορισμένα κράτη-μέλη τα οποία βλέπουν με κακό μάτι την επιχειρούμενη μείωση ρίσκου σε περίπτωση συστημικών κινδύνων στα τραπεζικά συστήματα και την εγγύηση όλων των καταθέσεων με ίσο τρόπο, ανεξαρτήτως του κράτους-μέλους στο οποίο βρίσκεται το τραπεζικό σύστημα στο οποίο φιλοξενούνται.

Η Γερμανία και η Ολλανδία, σέρνουν το γαϊτανάκι της αντίδρασης ενάντια στην πρόταση για πανευρωπαϊκή εγγύηση καταθέσεων, ως αποτέλεσμα των πιέσεων του λόμπι των Γερμανικών τραπεζών που στέκονται πλήρως ευθυγραμμισμένες με την κατάρριψη της πρότασης.

Η Ευρωπαϊκή Αριστερά και ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν μπορεί παρά να σταθεί στο πλευρό όσων πλήττονται από την υφιστάμενη ανισορροπία σε επίπεδο εθνικών τραπεζικών συστημάτων. Δεν είναι δυνατόν ο Γερμανός καταθέτης να απολαμβάνει μεγαλύτερο καθεστώς εγγύησης και ασφάλειας από τον Έλληνα ή τον Ιταλό καταθέτη. Η ΕΕ οφείλει να διορθώσει αυτές τις συστημικές παραμορφώσεις και να παύσει τους πολίτες πρώτης και δεύτερης κατηγορίας.

Επιπλέον, η ελληνική άλλα και διεθνής εμπειρία αποδεικνύει πως χωρίς το EDIS, η τάση για μεταφορά καταθέσεων από τραπεζικά συστήματα αδύναμων κρατών σε τραπεζικά συστήματα της κεντρικής και βόρειας ευρώπης.

Δυστυχώς τον περασμένο Σεπτέμβρη η Κομισιόν, κάνοντας μισό βήμα πίσω από την αρχική της θέση, κατέθεσε ορισμένες σκέψεις σχετικά με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων, στην προσπάθειά της να δημιουργήσει συναίνεση μεταξύ των διαφωνούντων κρατών-μελών. Οι εν λόγω σκέψεις φαίνεται ότι πέφτουν στο κενό μιας και ούτε την συναίνεση του σκληρού νεοφιλελεύθερου φιλοτραπεζικού μπλοκ εξασφαλίζουν, ούτε και ανταποκρίνονται στις ανάγκες των ευρωπαίων καταθετών για προστασία απέναντι σε συστημικές κρίσεις.

Η δουλειά όλων μας για ένα πραγματικά Ευρωπαϊκό Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων είναι βασική προτεραιότητα και προϋπόθεση μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης που αντί να διευρύνει τις υφιστάμενες ψαλίδες, θα τις κλείνει ενώ θα προωθεί δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις με μία Τραπεζική Ένωση η οποία οφείλει να υπηρετεί τους πολίτες και τους καταθέτες και όχι τους μεγάλους τραπεζικούς ομίλους και το ευρωπαϊκό κέντρο έναντι της περιφέρειας.

*Ο Δημήτρης Παπαδημούλης είναι Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, επικεφαλής της αντιπροσωπείας ΣΥΡΙΖΑ.