Ενεργειακή νοοτροπία: Ο κρίσιμος παράγοντας
Μόλις πριν από λίγες ημέρες από το βήμα του συνεδρίου «Καθαρή Ενέργεια για τα Νησιά της ΕΕ» που συνδιοργάνωσε με μεγάλη επιτυχία στα Χανιά το ΥΠΕΝ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναδείχθηκε ο στόχος αυτής της πρωτοβουλίας που δεν είναι άλλος από τη συμβολή στην ελαχιστοποίηση του υψηλού ενεργειακού κόστους, την απεξάρτηση από την εισαγωγή πετρελαίου ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια των νησιών καθώς και η αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ με παράλληλη αξιοποίηση καινοτόμων ενεργειακών τεχνολογιών.
Ενδεικτικά οι παραπάνω κινήσεις και πολιτικές δύνανται να υλοποιηθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω ανάδειξης και υποστήριξης έργων σε πιλοτική κλίμακα αξιοποιώντας κάθε φορά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε νησιού και έχουν ήδη υπάρξει τέτοια έργα που αναδεικνύουν και προωθούν τους προαναφερθέντες στόχους ενσωματώνοντας ειδικές δράσεις όπως είναι τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας και η ηλεκτροκίνηση.
Ποιός είναι όμως ο απώτερος στόχος μίας τέτοιας προσέγγισης και αλλαγής πλεύσης σε ότι αφορά στο παραδοσιακό μοντέλο κάλυψης των ενεργειακών αναγκών στα ευρωπαϊκά νησιά πέραν από τις γνωστές και πολυδιαφημισμένες προσεγγίσεις που ήδη επιγραμματικά αναφέρθηκαν; Μήπως υπάρχει και κάτι άλλο που θα μπορούσε να αναχθεί σε πρώτο επίπεδο και να αποτελέσει την κρίσιμη παράμετρο για την επιτυχή υλοποίηση και λειτουργία του μοντέλου κάλυψης των ενεργειακών αναγκών; Η απάντηση ΝΑΙ αν και μονοσήμαντη, εντούτοις εσωκλείει πλήθος παραγόντων τους οποίους θα προσπαθήσουμε έστω και «αβαθώς» να προσεγγίσουμε μέσα από τη βασικότερη παράμετρο που εμπεριέχει το σύνολο αυτών: Πρόκειται για την «Ενεργειακή Νοοτροπία».
Η νοοτροπία μας ως πολίτες μίας ευρωπαϊκής χώρας είναι αυτή που προβάλει και προϋποθέτει την παιδεία μας πάνω σε περιβαλλοντικά θέματα και σε αυτή τη βάση θα πρέπει να γίνεται η οποιαδήποτε συζήτηση. Οι όποιες πιλοτικές δράσεις σαφώς και στοχεύουν σε αυτή την κατεύθυνση όμως θα πρέπει ο επιστημονικός και εκπαιδευτικός χώρος να προωθεί και να προσαρμόζεται διαρκώς στις νέες εξελίξεις αναθεωρώντας –όχι με βάση τα συμφέροντα μονοπωλίων αλλά με βάση τις πραγματικές ανάγκες- τους ορισμούς για τις βέλτιστες πρακτικές (best practices) όντας σε διαρκή αλληλεπίδραση με τη διεθνή κοινότητα.
Μόνο έτσι και μόνο ξεκινώντας ακόμα και από τις πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης θα μπορέσει να δημιουργηθεί μία κρίσιμη μάζα Ευρωπαίων πολιτών, η οποία θα οδηγήσει τις εξελίξεις «αναγκάζοντας» τις όποιες δυνάμεις αδράνειας να ακολουθήσουν. Μόνο έτσι τα μηνύματα για ορθολογική χρήση της Ενέργειας –όχι μόνο στα νησιά αλλά και γενικότερα- καθώς και η αξιοποίηση εναλλακτικών μορφών ενέργειας, θα βρουν απήχηση και εφαρμογή ακόμα και σε χώρους που με τα σημερινά δεδομένα φαντάζουν ως «ειδικές περιπτώσεις». Μόνο έτσι θα μπορέσει η κοινωνία να μεταβεί σε ένα νέο ενεργειακό μοντέλο και τα νησιά μπορούν να αποτελέσουν τους βέλτιστους πυλώνες-οδηγούς σε αυτή τη μετάβαση.
Κλείνοντας, είναι σαφές ότι μέσω συγκεκριμένων προτάσεων η «Ενεργειακή Νοοτροπία» ανάγεται σε πρώτης προτεραιότητας στρατηγική λήψης αποφάσεων και οι υπόλοιπες δράσεις ακολουθούν, βασιζόμενες πάνω σε μία συγκεκριμένη νόρμα που αυτο-οδηγείται και αυτο-διορθώνεται μέσω της διαρκούς αλληλεπίδρασης εκπαιδευμένων και ενεργών πολιτών με τις πραγματικές καταστάσεις και προκλήσεις της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας σε ενεργειακό επίπεδο.
Το παραπάνω είναι κρίσιμο, πόσο μάλλον αν στις μικρότερες ηλικίες μπορέσουμε να εντάξουμε στην καθημερινότητά τους αυτές τις έννοιες. Και αν το καταφέρουμε αυτό, τότε σίγουρα θα έχουμε καταφέρει πολύ περισσότερα από μία επιτυχία στην αποτελεσματική διαχείριση και εξοικονόμηση ενέργειας.
* O Δρ. Παναγιώτης Ζέρβας είναι Διπλωματούχος Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ και Διδάκτωρ Μηχανικός ΕΜΠ στη θεματική περιοχή των υβριδικών ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων. Έχει διατελέσει Στέλεχος σε σημαντικές εταιρείες του χώρου της Ενέργειας.