ΕΛΛΑΔΑ

Πάσχα 2017: Τα κάλαντα του Λαζάρου στην Κέρκυρα και... οι «κολομπίνες»

Πάσχα 2017: Τα κάλαντα του Λαζάρου στην Κέρκυρα και... οι «κολομπίνες»
EUROKINISSI/ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Το Πάσχα στην Κέρκυρα αποτελεί ένα μοναδικό, σύνθετο λατρευτικό θρησκευτικό κράμα του παλιού τοπικού βυζαντινού τυπικού, με επιρροές από τα βενετικά πρότυπα και τα τοπικά αυτόνομα πολιτιστικά χαρακτηριστικά, ενώ παράλληλα είναι θεσμοθετημένο, από τα χρόνια της Βενετοκρατίας, να συνεορτάζεται από την Ορθόδοξη και Καθολική Εκκλησία.

Στο κερκυραϊκό Πάσχα έχουν την τιμητική τους οι λιτανείες, οι λατρευτικές τελετές και οι ποικίλες εκδηλώσεις, που διεκπεραιώνονται με τη συμμετοχή των φιλαρμονικών και των χορωδιακών συνόλων, συνθέτοντας ένα μοναδικό σύνολο που μαγεύει τον επισκέπτη του νησιού.

Την αυλαία των πασχαλινών εκδηλώσεων στην Κέρκυρα ανοίγουν όπως επιτάσσει το έθιμο τα «κάλαντα του Λαζάρου». Κάθε χρόνο, την παραμονή του Λαζάρου, στο χωριό Επίσκεψη, στη βόρεια Κέρκυρα, ψάλλοντα τα "Κάλαντα του Λαζάρου". Πρόκειται για ένα ξεχωριστό έθιμο που αναβιώνει μόνο στην Κέρκυρα. Με τη δύση του ηλίου, σε όλες τις γειτονιές του χωριού, η τοπική χορωδία, αλλά και πλήθος κόσμου, τραγουδάνε τα κάλαντα Λαζάρου. Τα κάλαντα εξιστορούν όλη την ιστορία της Ανάστασης του Λαζάρου...

«Με τον ορισμό λόγο να πούμε και το Λάζαρο να διηγηθούμε

Καλησπέρα σας καλή βραδία, ήρθε ο Λάζαρος με τα Βαΐα

Αν κοιμόσαστε να ασκωθείτε και αν κάθεστε ν' αφρικαστείτε.

Αγρικήσατε μεγάλο θαύμα, όπου έγινε δαιμόνων τραύμα.

Πήγεν ο Χριστός στη Βηθανία διότι εκεί ήταν πολύ απιστία.

Όσοι έμαθαν τον ερχομό του, όλοι τρέξανε στον ορισμό του.

Όλοι τρέξανε μικροί, μεγάλοι, όλοι Χριστιανοί Εβραίοι κι άλλοι

Καβαλίκεψε εις πώλου όνο, έτσι έμελλε τούτο το χρόνο

Και τα νήπια παιδιά Εβραίων, δια την πομπή των Ιουδαίων.

Άλλοι έκοβαν κλάδους και Βάϊα, συντηνέχοντες τα λόγια τα Άγια.

Άλλοι έλεγαν ευλογημένος ο ερχόμενος και κηρυγμένος.

Τότε ο Χριστός εμπρός κινάει και ο λαός τον ακλουθάει.

Τότε τρέξανε Μάρθα, Μαρία, γιατί ήτανε μεγάλη χρεία.

Πού είναι ο Λάζαρος, πού είν' ο αδερφός μου, πού είν' ο φίλος μου και ξάδερφός μου;

Λέγουν Λάζαρος είν' πεθαμένος, τετραήμερος στη γη θαμμένος.

Λέγει πάμετε να τον ιδούμε και στον τάφο του να λυπηθούμε.

Πάτησε ο Χριστός στην πλάκα επάνω, «Δεύρο Λάζαρε, σήκω επάνω».

Κι ώ του θαύματος η γη εταράχθη και ο Λάζαρος ορθός εστάθη.

Πού ήσουν Λάζαρε, πού 'σαι αδερφέ μου, πού ήσουν φίλε μου και γνώριμέ μου;

Δώστε μου να πιω λίγο νεράκι, τι είν' το στόμα μου πικρό φαρμάκι.

Είν' τ' αχείλι μου είν' μαραμένο και από τη γη φαρμακωμένο.

Δώστε μου να πιω να σας μιλήσω και το θάνατο να λησμονήσω.

Ήμουνα βαθιά στη γη θαμμένος και με τους νεκρούς ανταμωμένος.

Τι είν' ο θάνατος που περιμένει κάθε άνθρωπο στην Οικουμένη.

Τώρα ευχόμεθα καλήν υγεία, Καλή Ανάσταση και ευτυχία.

Χρόνους Πολλούς»...

Στο άκουσμα των καλάντων οι νοικοκυρές κερνάνε ντόπιους, σαρακοστιανούς μεζέδες και τοπικό κόκκινο κρασί. Το χωριό ησυχάζει μόνο τα χαράματα...

Ανήμερα του Σαββάτου του Λαζάρου, στο Ιστορικό Κέντρο της πόλης, αναβιώνει το πρωί από τον Φορέα Κορφιάτικης Έκφρασης, ένα μοναδικό έθιμο που χάνεται στα βάθη των χρόνων όταν ένας Κερκυραίος, ο εκλεκτός του νησιού, συνήθιζε να φορά μια κόκκινη μπλούζα, που έδενε στη μέση του με ένα κορδόνι από πολύχρωμες κορδέλες. Στα χέρια του κράταγε ένα κοντάρι στην κορυφή του οποίου υπήρχε ένα πρόσωπο, σκαλισμένο σε ξύλο, που παρίστανε τον Λάζαρο. Επάνω στο κοντάρι είχε κρεμασμένα διάφορα στολίδια. Μαζί του και δυο οργανοπαίχτες που τον συνόδευαν να πει τα Κάλαντα του Λαζάρου. Πήγαιναν λοιπόν στα σπίτια και τα μαγαζιά και εισέπρατταν χρήματα. Απαραιτήτως όλοι αγόραζαν κάτι από αυτά που είχε κρεμασμένα στο κοντάρι, αφού τα θεωρούσαν σαν φυλακτά, που κρέμαγαν στο προσκεφάλι τους.

Αργότερα το έθιμο συνεχίστηκε από ομάδες μουσικών και από παιδιά, που έπαιζαν ή τραγουδούσαν αυτά τα κάλαντα. Εκτός από την αναβίωση του συγκεκριμένου εθίμου σε διάφορα σημεία τις πόλης όπως και στην πλατεία Δημαρχείου πολιτιστικά σωματεία και φιλαρμονικές παίζουν και τραγουδούν τα καθιερωμένα κάλαντα του Λαζάρου.

Σήμερα λίγο μετά τις 11.30, μετά τα κάλαντα του Λαζάρου, στην Πλατεία Δημαρχείου και στην Πλατεία Βραχλιώτη θα μοιράζονται, όπως θέλει το έθιμο, δωρεάν «κολομπίνες, από τον Φορέα Κορφιάτικης Έκφρασης.

Πρόκειται για ένα είδος τσουρεκιού βενετσιάνικης προέλευσης. Χαρακτηρίζεται ως το πασχαλινό ψωμί της Κέρκυρας και βασίζεται μέχρι και σήμερα σε μία εκλεπτυσμένη βενετσιάνικη συνταγή. Για την παρασκευή τους απαιτούνται όλα σχεδόν τα υλικά ενός απλού τσουρεκιού, αβγά, γάλα, ζάχαρη, βούτυρο, αλεύρι, μαγιά, βανίλια και ξύσμα πορτοκαλιού με τη διαφορά όμως να έγκειται ότι στη συνταγή προστίθεται το παραδοσιακό κερκυραϊκό λικέρ, κουμ κουάτ με κομματάκια από γλυκό του κουταλιού κουμ κουάτ. Έχουν σχήμα πλεξούδας ή περιστεριού. Στολίζονται με ένα κόκκινο αβγό αλλά και ένα φτερό. Η συνταγή είναι καθαρά επηρεασμένη από τους Βενετούς που συνήθιζαν το Πάσχα να φτιάχνουν κέικ σε σχήμα περιστεριού.

Το έθιμο της «Κολομπίνας», πραγματοποιείται σε συνεργασία με τον Δημοτικό Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού & Παιδείας Κέρκυρας (ΔΟΠΑΠ) και με την υποστήριξη της Ένωσης Παλαιών Προσκόπων Π.Ε. Κερκύρας.

Το απόγευμα στο Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας, όπως είθισται κάθε χρόνο, θα πραγματοποιηθεί η Συναυλία θρησκευτικής μουσικής από τη δημοτική χορωδία Κέρκυρας San Giacomo σε συνεργασία με τη Συμφωνική Ορχήστρα «Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας».

«Στο κερκυραϊκό Πάσχα μπορούν να αποδοθούν τρία θεμελιώδη χαρακτηριστικά: ο πλούτος και η μοναδικότητα των εθίμων, η βιωματική σχέση με τη μακραίωνη παράδοση και η αίσθηση της συνέχειας, καθώς και η πάνδημη συμμετοχή των κατοίκων και των επισκεπτών της πόλης μας, μιας πόλης που λειτουργεί σαν ένα ιδανικό σκηνικό» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος της Κέρκυρας Κώστας Νικολούζος.